Yunus Emre Erdölen

Yemenli Mohammed Amen ve Güney Koreli Ha Min-Kyung, Güney Kore’nin Jefu adasında yaşayan evli bir çift. Ülkenin en önemli turizm bölgelerinden biri olan Jefu adasındaki tek Arap lokantasını işletiyorlar. Lokanta adadaki Yemenlilerin uğrak noktası. Mohammed Amen, Yemen iç savaşından kaçıp Jefu’ya sığınan 500 Yemenli mülteciden biri. Mohammed ve diğer Yemenlilerin okyanusu aşıp Jefu’ya sığınma hikayesi ise her mültecinin yolcuğu gibi uzun ve hüzünlü.

Holokost’u anlatan Pulitzer ödüllü çizgi roman “Maus” çıplak kadın resimleri nedeniyle müfredattan çıkarıldı… Siyasetçiler Mark Twain’in ünlü Huckleberry Finn romanını müfredattan kaldırılmak amacıyla bir yasa önerisi sundu… Irkçılığı sert bir şekilde eleştiren “Bülbülü Öldürmek” kitabı, içindeki karakterlerin ırkçı ifadeleri nedeniyle zorunlu kitaplar listesinden çıkarıldı… Dokuz eyaletteki kamu okullarında sistematik ırkçılık hakkında eğitim verilmesi yasa ile yasaklandı… Harry Potter kitapları, cadılığı özendirdiği gerekçesiyle bir papaz eşliğinde kamera eşliğinde yakıldı… Burası ABD; McCarthy dönemini hatırlatacak kadar ürpertici kitap yasakları, sistematik sansürler ABD’yi etkisi altına aldı.

ABD Yüksek Mahkemesi’nin 83 yaşındaki yargıcı Stephen Breyer emekli olacağını açıklayınca herkesin aklına Biden’ın 2020 seçimlerindeki, fırsat olursa Yüksek Mahkeme’ye siyah bir kadını atayacağına dair sözü geldi. Akıllara gelen ilk isim Yale Hukuk mezunu, eski First Lady Michelle Obama. ABD’deki sosyal medya kullanıcıları Michelle Obama’nın aday gösterilmesi için şimdiden bir kampanya başlattı ama Biden’ın yargıçlık tecrübesi olmayan Obama’yı aday göstermesi düşük bir olasılık.

M.Ö. 400’lere dayanan 3.5 milyon dolar değerindeki tören kasesi “Geyik Başı Rhyton” yıllar sonra Türkiye’ye geri dönüyor. Milas’taki bir yağma sonucu Türkiye’den kaçırılan bu nadide eser, 21 Ocak 2022 tarihinde, Türkiye’den çalınan toplam 4.6 milyon dolar değerindeki 28 tarihi eserle birlikte Manhattan Bölge Başsavcılığı tarafından Türkiye’ye iade edildi. İade için Türkiye New York Başkonsolosluğu’nun bulunduğu Türkevi’nde özel bir tören düzenlendi.

Trump anketlere göre seçmen desteğini artırmaya devam ediyor. 2024 seçimlerinin, 2020 seçimleri gibi ‘başa baş’ geçmesi büyük bir olasılık. Trump, Biden’in kendisinden daha fazla oy alması durumunda 2020 seçimlerinde olduğu gibi seçim sonuçlarının hileli olduğunu iddia etmeyi ve seçim sonuçlarını kendi lehine döndürmeyi planlıyor, bunun için çok sistematik bir planı devreye soktu bile. Peki bu plan hangi adımlardan oluşuyor?

Rusya’nın Ukrayna’yı, Çin’in Tayvan’ı işgal etme hazırlığı içerisinde olduğu konuşulurken düzenlenen, hem demokrasi hem stratejik ittifaklar açısından çeşitli çelişkiler barındıran, Türkiye’deki herhangi bir alternatif medya kanalındaki bir programdan daha az izlenen Demokrasi Zirvesi, Biden yönetimine yaşadığı sıkıntılı günleri aşmak, eleştirileri geride bırakmak için umduğu fırsatı sağlamadı.

Bugün başlayan Biden’ın sanal Demokrasi Zirvesi Youtube’dan canlı yayımlanacak. Zirvede, davetli olmayan Çin, Rusya, Belarus, Mısır ve Venezuela gibi ülkelerden gazeteciler, muhalif siyasetçiler, aktivistler de konuşacak. Bu isimler arasında kardeşi Çin’in toplama kamplarında tutsak edilen Uygur aktivist Rayhan Asat; 2021 Nobel Barış ödülü sahipleri Filipinli gazeteci Maria Ressa ile Rus Novaya Gazeta gazetesinin baş editörü Dmitri Muratov; Belarus’ta eski başkan adayı Sviatlana Tsikhanouskaya ve Venezuelalı muhalif lider Juan Guadio da var. Zirvede resmen davet edilmeyen Türkiye’den herhangi bir isim yok.

ABD eski başkanı Donald J. Trump, Trump Medya ve Teknoloji Grubu adındaki yeni medya şirketi için hazırlıklarını sürdürüyor. Trump’ın yeni medya şirketinin bünyesinde, içeriklerin nefret söylemi, yalan haber gibi gerekçelerle sansürlenmediği Truth Social adında bir sosyal medya uygulaması, muhafazakar ve milliyetçi yayınların yapıldığı Netflix benzeri bir içerik platformu yer alacak. Trump’ın kendi Twitter ve Netflix’i üzerinden yoğun bir propaganda yapması ve özellikle desteklediği Trumpçı gazetecilere, siyasetçilere yer açarak yandaşlarının görünürlüğünü arttırması bekleniyor.

New York’ta düzenlenen Sefarad Galasında İsrail, Türkiye ve Yunanistan’ın ABD Büyükelçileri Hanuka'nın 8. mumunu birlikte yaktı. Yunanistan Büyükelçiliği, o anın fotoğrafını Türkiye’nin ABD Büyükelçisi Murat Mercan’ı fotoğraftan keserek paylaştı

İYİ Parti’nin New York ziyaretinde Akşener’in yeni ekonomi danışmanı Prof. Dr. Bilge Yılmaz ile tanıştım. ABD’nin en prestijli okullarından biri olan Pennsylvania Üniversitesi Wharton School’da öğretim üyesi olan 52 yaşındaki Yılmaz, çok açık sözlü ve etkili bir hatip. Kendisine ABD ve Türkiye’deki ekonomistlerden bir ekip kuran Yılmaz, medyada görünmeye başladıkça adından sık sık bahsettirecektir.

2022 ABD seçimlerinin senatör adayı Dr. Mehmet Öz Türk kimliğini ve Türkiye geçmişini açıkça belirtmemeyi tercih ediyor. Aday olmadan önce Türk kimliğini sık sık vurgulayan, özellikle pandemi döneminde ‘Türk usulü el yıkama’yı ABD halkına gösteren isim olarak öne çıkan Dr. Öz’ün kampanyasının internet sitesinde bu konuda hiçbir bilgi yer almıyor. Tanıtım videosunda ailesinin göçmen olduğu vurgulanıyor ama nereden göç ettiği belirtilmiyor. ABD’li Ermenilerin Öz aleyhine başlattığı kampanya ise tam tersine onun Türklüğünün hatırlatılması temeline dayanıyor.

ABD Dışişleri Bakanlığı, 9-10 Aralık 2021 tarihlerinde gerçekleşecek olan Demokrasi Zirvesi’nin resmi davet listesini yayımladı. Türkiye davetli ülkeler arasında yer almıyor. Türkiye, listede yer almayan iki NATO üyesinden biri; öbür ülke Macaristan.

Black Lives Matter gösterisine katılan iki beyaz göstericiyi vurarak öldüren 17 yaşındaki Kyle Rittenhouse dün (19 Kasım) yargılandığı mahkemede beraat etti. Jüriye göre sanık silahını meşru müdafaa için ateşlemişti. ABD’de meşru müdafaa kriterleri hayli muğlak. O nedenle Rittenhouse yargılamasının sonucunda verilen kararın hukuka uygunluğunu Türkiye’den bakarak değerlendirmek doğru olmaz. Fakat yorum yapabiliriz: ABD’deki kutuplaşma yargıyı da ele geçirmiş durumda.

Atlantic Council düşünce kuruluşunun sitesinde Daniel Fried ve Rose Jackson imzasıyla yayımlanan 9 Kasım 2021 tarihli “How to get Biden’s democracy right” başlıklı makaleye göre, Biden yönetimi 9-11 Aralık 2021’de düzenlenecek olan Demokrasi Zirvesi’ne farklı ülkelerden belediye başkanlarıyla yerel yöneticileri de çağırmayı düşünüyor. Serbestiyet’e konuşan İstanbul Büyükşehir Belediyesi Sözcüsü Murat Ongun, kendilerine resmi bir davetin ulaşmadığını belirtti.

Dünyada helalleşerek seçim kazanan isimlerin başında Joe Biden geliyor. Biden, 90’lı yıllarda eşcinsel çiftlerin evlilik hakkına karşı çıkmış bir senatördü; 2012’de katıldığı bir televizyon yayınında bu fikrini değiştirdiğini açıklayarak ABD’de eşcinsel evliliğin önünü açtı. 70’li yıllarda siyah öğrencilerin beyazların çoğunlukta olduğu okullara servisle taşınmasına karşı çıktı; başkan adaylığı sırasındaki rakiplerinden Kamala Harris’in Biden’ın 70’lerdeki ırkçı tutumunu hatırlatarak dile getirdiği eleştirilerden sonra özür diledi, yetmedi Harris’i başkan yardımcısı adayı olarak seçti.

2021 Virginia valilik seçimlerine kadar aktif siyasetin içinde yer almayan Youngkin, iş hayatı boyunca Romney, Bush gibi Cumhuriyetçi isimlere yoğun miktarda bağış yaparak Cumhuriyetçi Parti’nin üst düzey kadrolarıyla iletişimini her zaman güçlü tuttu. Temmuz 2020’de emekliye ayrılacağını açıkladıktan kısa bir süre sonra 2021 Virginia valilik seçimlerinde Cumhuriyetçi aday adayı olduğunu ilan etti ve Mayıs 2021’deki önseçimleri kazanarak partisinin vali adayı seçildi.

Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem önerilerini kamuoyu ile paylaşan DEVA Partisi, Gelecek Partisi ve İYİ Parti’nin sistem önerilerini çeşitli konu başlıklarıyla incelediğim yazı dizimin ilkinde, genel olarak Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem kavramından bahsetmiş, partilerin bu kavramı nasıl ele aldığı konusunda bir karşılaştırma sunmuştum. Yazı dizimin ikinci kısmında ise, cumhurbaşkanlığı makamı hakkında partilerin önerilerini karşılaştırmalı bir şekilde aktarmaya çalışacağım.

Bir söyleşisinde hayallerinden birinin barışın sağlandığı bir düzlemde İsrail-Filistin sınırında konser vermek olduğunu söyleyen Linet’in hem Türkiye hem İsrail’de maruz kaldığı tepkiler, bize zorunlu ikilikleri kıran, siyah ve beyazı reddeden bir melezliğin ne kadar zor ve ne kadar elzem olduğunu bir kez daha gösteriyor. Bu melezlik hem antisemitizme hem de Filistinlilerin maruz kaldığı zulme karşı çıkabilme kapasitemiz.

Demokratların eski bir sevgili hakkında konuşmaya devam eden, hayatını bu nefret ve takıntıya göre kurgulayan ve bu nedenle yeni biriyle ilişki kurma şansını da kaçınılmaz olarak ıskalayan biri gibi Trump’ı gündeme taşımaya devam etmesi, koordinasyon ve hazırlık eksikliğinin getirdiği yönetim sorunlarının üstünü örtmeye yetmedi. 2024 başkanlık seçiminin “ilk raundu” Virginia seçimleri yenilgisi böyle geldi.

ABD'de dün (2 Kasım'da) birçok eyalet ve kentte belediye başkanı ve vali seçimi için sandık başına gidildi. Tüm gözlerin üzerinde olduğu Virginia eyaletindeki valilik seçimlerinde Cumhuriyetçi Glenn Youngkin’in Demokrat rakibi Terry McAuliffe’i mağlup etmesi ABD Başkanı Joe Biden'ın gelecek yılki ara seçimlerde Kongre'yi kontrol altına alma hedefine ciddi bir darbe vurdu. Öbür yandan, Trump'ın aktif desteğini alan Cumhuriyetçi adayın galibiyeti bir sonraki başkanlık seçimi için de ipuçları verdi. New York'tan Yunus Emre Erdölen, Virginia seçimlerini Serbest TV'de değerlendirdi.

Bugün (2 Kasım) ABD’nin birçok eyaletinde olduğu gibi Virginia’da da halk eyaletin valisini seçmek için sandık başına gidecek. İki tarafın toplam yaklaşık 120 milyon dolar harcadığı, Obama dahil birçok siyasetçinin dahil olduğu ve ana akım medyanın odaklandığı Virginia valilik seçimlerinde ise sadece bir eyaletin valisi seçilmeyecek, Demokratlar ve Cumhuriyetçiler de kozlarını paylaşacak. Bu seçim, 2024 Başkanlık seçimlerinin ilk raundu.

Trump’ın kurduğu TRUTH Social uygulamasında paylaşılan içeriklerin adı TRUTH, yani gerçekler olacak. TRUTH Social’da “gerçeği paylaşmak” ifadesi Twitter’da “tweet atmak” ifadesine denk geliyor. TRUTH Social, Kasım 2021’de belirli sayıda kullanıcıya açılacak, 2022’nin ilk aylarında ise isteyen herkes kaydolabilecek.

Altı partinin Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem üzerindeki müzakere sürecini yakından takip etmek ve sonuçları öngörebilmek amacıyla hazırladığım bu yazı dizisinde öncelikle Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem tanımı hakkında bir değerlendirme yapacağım. İlerleyen yazılarda ise önerileri kamuoyuna açıklanmış üç partinin savunduğu anayasal mekanizma önerileri arasındaki temel-önemli farklılıkları ve benzerlikleri irdeleyeceğim.

Kendi mahallelerinin çıkışlarını kapatmış, sağ sola hiza çeken öfkeli mahalle bekçilerinin kalıplarına sığamayan, sığmadığı zaman hor görülen, aforoz edilen, mahallesiz kalan ‘gri’ bir gençlik var. Siyaset ve toplum bu griliği görmez, griliğe karşı verdiği nafile savaşı sona erdirmezse, bir konserden yola çıkılarak yapılan bu nefret dolu yorumlar yanıtsız kalacak. Bir müzik konseri ile ne Sancaktepe düşer ne de Kudüs, fakat gençlerin yüzü düşerse, hep birlikte ülkemizin düşüşünü izleriz.

Biden ve Demokratlar büyük bir kriz yaşarken 2020 seçimlerinden sonra birçok kişi tarafından siyasetten silineceği tahmin edilen, sadece kendisinin değil dünyada popüler kıldığı siyaset tarzının da Biden’in zaferi ile sahneden silindiği belirtilen bir siyasetçi oldukça sistematik bir şekilde geri dönüşünü planlıyor ve harekete geçiyor: Donald J. Trump. Trump, önünde engel olarak gördüğü Cumhuriyetçileri 2022 araseçimlerinde Kongre’den bertaraf etmeyi planlıyor. Eğer bunu yapabilirse 2024 başkanlık seçim sonuçlarını reddebilecek bir Kongre ortaya çıkabilir ve şimdiden yazılmaya başlandığı gibi bu “İç Savaş’tan sonra ABD’yi en çok tehdit eden olaylardan” biri olarak karşımıza çıkabilir.

Temsilciler Meclisi’nin solcu yıldızı Alexandria-Ocasio Cortez’in ünlü modacıların tasarımlarını sergilediği, biletleri 35 bin dolardan satılan Met Gala’ya “Tax the Rich-Zengini Vergilendir” sloganını taşıyan beyaz bir elbiseyle katılması, aralarında Sanders’in de olduğu sol çevrelerin tepkisini çekti. Cortez, kapitalist sisteme yönelik öfkeyi yatıştıracak uysal bir solcu olmakla suçlanıyor. Bir nevi Doğu Perinçek ile Ertuğrul Kürkçü arasındaki “Sen Abdülhamid’i savundun” polemiğinin Amerikan versiyonu bu. Peki gerçekten de Cortez Abdülhamid’i savunmuş mu oldu?

35,5 milyonluk nüfusuyla ABD’nin en kalabalık eyaleti olan California, hareketli bir seçime hazırlanıyor. 2018’de vali seçilen Demokrat Gavin Newsom’ın görevden alınması için 1,7 milyon seçmen imza verdi. Gerekçe; kendi koyduğu Covid-19 yasaklarına uymadığının ortaya çıkması ve yasakları küçük işletmelere uygularken film endüstrisini kayırması. 14 Eylül 2021’deki referandumda ilk soruda valinin kaderi oylanacak, ikinci soruda ise seçmenler yeni vali için oy kullanacak. Adaylardan biri Kardashian ailesinin ünlü ismi Caitlyn Jenner. Seçilirse ABD’nin ilk transseksüel valisi olacak.

Texas eyaleti yeni bir kürtaj yasağı yasasını kabul etti. Yüksek Mahkeme ihtiyati tedbir başvurusunu reddedince yasa 1 Eylül’de yürürlüğe girdi. Yasanın en ilginç maddesi şu: Yasağın denetimini eskiden olduğu gibi kamu görevlileri değil doğrudan Texaslılar yapacak. Çünkü yasa, yasadışı bir kürtaj olayını tespit eden Texaslılara dava açma yetkisi veriyor. Davada ‘yasadışı kürtaj’a hükmedilirse, dava açan kişiye 10 bin dolar ödül verilecek.

ABD’nin en kalabalık dördüncü eyaleti olan New York’ta bütün ülkeyi sarsan bir cinsel taciz skandalı yaşanıyor. New York’un pandemide yıldızı parlayan hatta adı başkanlık için geçen valisi Andrew Cuomo, yakın dönemde çalışma ekibinde görev alan 11 kadın tarafından cinsel tacizle suçlanıyor. Cuomo’nun seçimlerdeki destekçisi New York Eyalet Başsavcısı Letitia James, kadınların suçlamalarına inandığını açıkladı. Demokrat Partili Cuomo iddiaları reddetti ve ve istifa etmeyeceğini açıkladı ama aralarında ABD Başkanı Joe Biden’ın da olduğu birçok isim aynı fikirde değil.

Trump’ın 2016 seçim zaferi nasıl dünyadaki birçok popülist liderin seçim kampanyalarına ilham olduysa, aynı Trump’ın 2021’de seçim sonuçlarını kabul etmemesi, bu süreçte kullandığı sloganlar, söylemler de seçimleri kaybeden popülistlere örnek olmaya başladı. İsrail’de seçim sonrası Netanyahu’nun koalisyon için “hile” demesi, Peru seçimlerinde Fujimori’nin “Sayımı durdurun” sloganı ve seçime giden Brezilya’da Bolsonaro’nun “Seçim sonuçlarını hile olmazsa kabul ederim” çıkışı maalesef Trump’ın örnek olmaya devam edeceğini gösteriyor.