GÜNÜN YAZILARI

2023 seçimlerini geride bıraktık. Adil olmasa da sorunsuz bir seçim oldu. Sonuçlar demokrasimiz için hayırlı olsun ama bunun için beş yıl daha beklememeliyiz. Çünkü demokrasi için sandık çok önemli olmakla birlikte demokrasi sadece sandıktan ibaret değil. 2022 Dünya Demokrasi Endeksi’ne göre ilk sıradaki Norveç’in puanı 10 üzerinden 9,81, son sıradaki Afganistan’ın puanı 0,32. Türkiye’nin puanı ise 4,35. Dünyadaki demokrasi sıramız 103. Kusurlu demokrasinin, melez rejimin sonunda otoriter rejimin ucundayız. Türkiye en yüksek puanı 2012’de almış, 5,76 ile. Peki son 10 yılda demokrasimize ne oldu?

“Her şeye rağmen” mukayeseli bir ifade… Ötesi “her şey” bile göreli, göze-gönle-hayata göre değişebiliyor, “rağmen”in karşı duruşu, gücü de... Gönlünü “en azından”a indirdiği, öyle bir mırıldanmaya dönüştüğü durumlar farklı mesela. Nağmesi orada iç çekince, talebinin de “Bâri, hiç olmazsa…” makamından seslendirilmesi mümkün. Ki bu sadece gönül indirmek değil umudun pazarlıktan çekildiği, köşeye kıstırıldığı bir hayat tasviri. Hem de bedelini kimin ödeyeceği baştan belli kurban pazarlığında.

2001 yılından bir gazete birinci sayfası. Ekonomik kriz Türkiye’yi vurmuş. IMF acı reçetesi uygulamada.Gazetenin birinci sayfasında boydan bir resmi konmuş 21 yaşındaki başarılı genç kızı ise o habere kadar sadece yakınları, hocaları ve arkadaşları tanıyordu. “Türk, Övün, Çalış, Güvenme” başlıklı haberde bahsedilen üniversite birincisi genç kız 300 dolarlık bilet parası bulamamaktan, ücretsiz staja kabul edilememekten şikayet ediyor. O kızın 22 yıl sonra MB Başkanı olacağına kim inanırdı?

Seçim bağımlıları için ABD sezonu başladı. Cumhuriyetçiler, 2024 Kasım seçimlerinde başkan adaylarını belirlemek için önseçim yarışına başladı bile. Önseçimleri kazanan Cumhuriyetçi, 2024 seçimlerinde 82 yaşında olacak Demokrat Partili ABD Başkanı Biden’in rakibi olacak. Favori aday tabii ki Trump. Fakat geçmişte Trump’ı destekleyen birçok isim köprüleri atıp Trump’ın karşısında adaylığını açıkladı. Trump’a göre hepsi “nankör ve hain”: Eski başkan yardımcısı Mike Pence, Florida Valisi Ron DeSantis, eski BM Daimi Büyükelçisi Nikki Haley… Bu isimler arasından Trump’ı en çok sinirlendiren ise Florida Valisi Ron DeSantis. Çünkü Trump’a göre DeSantis’in vali adayı olmasını da seçilmesini de sağlayan kendisi. Bu yüzden DeSantis’in adaylığı oğlun babaya ihanetine benzetiliyor. Seçimi Türkiye’den takip edenler için ise işler biraz tuhaf: Bütün siyasi çekişmeler kameralar önünde yaşanıyor, partinin başkan adayına seçmen önseçimle karar veriyor. Kimse ne karnından konuşuyor ne de medyadaki kulislerle üstü kapalı mesaj veriyor.

Lozan’dan sonra Ege’de 3 mil olarak belirlenen karasuları sınırına Yunanlar, 13 sene riayet etmiştir. Montreux Antlaşmasının 1936 yılında imzalanmasından sonra Yunanistan karasularını 6 mile çıkarmıştır. Biz Yunanistan’a o tarihte 3 mile geri dönmesi için baskı yapacağımıza, aksine yıllar sonra biz de 1964 yılında karasularını 6 mile çıkardık. Burada ciddi bir sıkıntı var. Egede Türk-Yunan sorunları hal edilecekse ilk iş karasularının tekrar 3 mile döndürülmesidir. Hele hele Yunanistan 12 mili aklına getirmemelidir. Karadeniz’de Türkiye’nin karasularını 12 mile çıkarması örnek teşkil edemez. Karadeniz buna müsaittir. İyon denizinde de Yunan karasuları 12 mildir. Durum buna imkan veriyor.