Kürdistan Bölgesi Başkanı Neçirvan Barzani, Erbil’deki MERI Forumu’nda yaptığı konuşmada Türkiye’de barış sürecini tarihi bir fırsat olarak nitelendirerek, Kürtlerin bunu ciddiyetle değerlendirmesi gerektiğini vurguladı. Süreç yavaş ilerlese de umutlu olunması gerektiğini ifade eden Barzani, tarafların karşılıklı beklentiler içinde olmaktan vazgeçmesi gerektiğini belirtti.
Rudaw Medya Grubu’nun medya sponsorluğunda, Ortadoğu Araştırma Enstitüsü (MERI) tarafında düzenlenen MERI Forumunun ikinci ve son gününde kapanış oturumu ile son buldu.
“Kürdistan Bölgesi’nin Çalkantılı Bölgesel ve Küresel Dinamikler Ortasında Stratejileri” başlıklı son oturuma katılan Kürdistan Bölgesi Başkanı Neçirvan Barzani, gündemdeki konulara dair önemli açıklamalarda bulundu.
“Türkiye süreç konusunda çok ciddi”
Türkiye’de devam eden barış sürecine dair değerlendirmeleri sorulan Neçirvan Barzani, Ankara ile “çok dostane ilişkilerinin” olduğunu hatırlattı.
Barzani, “Türkiye’nin bu süreç konusunda çok ciddi olduğunu hissediyorum. Süreç yavaş da olsa, ağır da olsa, Türkiye’de bu sürecin sonuca ulaşmasına dair ciddi bir karar var. Ama sabrımız da o kadar kısa olmamalı” dedi.
Barzani, taraflara karşılıklı beklenti içinde olmaktan vazgeçme çağrısı yaparak, “Şimdi öyle bir hale gelmiş ki, biri diğerinden bir şey yapmasını bekliyor, diğer taraf da ötekinden bir şey yapmasını bekliyor. Bu sorun bu yolla çözülmez. Şimdi PKK’nin atması gereken bazı adımlar var. Bunları atması gerekiyor ki süreç sonuca ulaşsın” ifadelerini kullandı.
Detaylara girmek istemediğini ancak “Biz bekleyelim bakalım Türkiye ne yapacak, sonra biz de aynısını yaparız” görüşünün “çok yanlış” olduğunu dile getirdi.
Kürdistan Bölgesi’nin bu süreçteki rolünün “yardımcı olmak” olduğunu belirten Barzani, “Silah bırakma süreci başladığında bizden bu sürece yardım etmemizi istediler, biz de gerekeni yaptık. Ben bunun tarihi bir fırsat olduğunu ve Kürtlerin bunu kaçırmaması gerektiğini düşünüyorum” ifadelerini kullandı.
Abdullah Öcalan’ın mesajlarının “çok ama çok açık” olduğunu vurgulayan Barzani, Kandil’in ne yapması gerektiğini çok iyi bildiğini ancak yapmadığını ve bunun “umutsuzluk yarattığını” dile getirdi.
Başkan Neçirvan Barzani, “Görünüşte ‘Başkan Öcalan’ın sözünü dinliyoruz’ diyorlar ama uygulamaya ve pratiğe gelince tam tersini yapıyorlar. Bu, Kürtlere ve sürece büyük zarar veriyor. Benim söyleyeceğim şu: Kardeşlerimiz bu süreci ciddiyetle ele almalı ve bu sürecin başarısız olmaması ve çözüme ulaşması için ciddi bir çaba göstermelidir” çağrısında bulundu.
“Suriye’nin merkezi bir şekilde yönetilemeyeceğine inanmıyoruz”
Suriye’deki duruma ilişkin bir soruya cevap veren Neçirvan Barzani, bölgedeki durumu “Suriye için son fırsat” olarak gördüğünü belirtti.
Suriye’ye “tehlike gözüyle bakmadıklarını” ve Suriye halkının “daha iyi bir yaşamı hak ettiğini” söyledi. Ancak Şam yönetimiyle görüş ayrılığı yaşadıkları temel noktanın “Suriye’nin merkezi bir şekilde yönetilemeyeceği” inancı olduğunu vurguladı.
“Suriye, içinde yaşayan bileşenleriyle tek bir bileşen değil, Kürtler, Dürziler, Aleviler, Hristiyanlar gibi birçok bileşenden oluşuyor” diyen Barzani, merkeziyetçi bir yönetim anlayışının sürdürülemez olduğunu söyledi.
“Kürdistan Bölgesi olarak bu görüşü desteklemiyoruz” ifadelerini kullanan Barzani, bu konuyu Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed Şara ile yaptığı görüşmede de dile getirdiğini aktardı.
Barzani, Suriye’deki Kürtlere şu çağrısını yineledi:
“Bir an önce Şam’a gidin. Yeni Suriye’nin yeni bayrağını taşıyın, kendinizi siyasi sürecin sahibi olarak görün, kendinizi ev sahibi hissedin, Suriye’nin siyasi sürecine aktif olarak katılın.”
Kürdistan Bölgesi’nin Irak’taki deneyimlerini örnek gösteren Barzani, “Biz 2002 ve 2003’te Bağdat’ta Kürtler olarak çok önemli bir etkiye sahiptik, Bağdat’a da çok önemle gittik” dedi.
“Ne değişiklik olursa olsun, onların çıkarı Şam ile bir yol bulmaktır. Çözüm yolunu Şam ile bulmalılar” diyen Barzani, Suriye hükümetinin DSG’nin entegrasyonu hakkındaki görüşüne de katılmadığını söyledi.
Barzani, “Gelin Suriye ordusuna entegre olun’ deniliyor, ama tek tek gelin, bu doğru değil” ifadesiyle mevcut entegrasyon tekliflerini eleştirdi.
IŞİD savaşında Kürtlerin büyük bedeller ödediğini ve Hol Kampı’nda on binlerce IŞİD’li bulunduğunu hatırlatan Barzani, bu gerçekler göz ardı edilerek merkeziyetçi bir yönetimin dayatılamayacağını söyledi.
Neçirvan Barzani, “Öyle bir Suriye yönetilmeli ki merkezi olmasın, Suriye’deki herkes kendisini o ülkenin sahibi olarak görsün, aksi takdirde yönetilmesi imkansızdır” diyerek ademi merkeziyetçi bir Suriye vizyonunu yineledi.
“İran önemli bir komşumuzdur”
İran ile ilişkilerin durumu ve tehditleri azaltma çabalarına yönelik bir soruya yanıt veren Neçirvan Barzani, İran’ın Kürdistan Bölgesi için önemini vurguladı.
Barzani, “İran bizim önemli bir komşumuzdur. İran ile uzun bir sınırımız var. İran ile ilişkilerimizin bozulmasını hiçbir zaman istemedik ve istemiyoruz. Aynı zamanda biz İran için bir tehdit kaynağı değiliz. Kürdistan Bölgesi topraklarından hiçbir komşumuza karşı hiçbir şekilde düşmanlık yapılmasını istemiyoruz” dedi.
Neçirvan Barzani, Kürdistan Bölgesi’nin politikasını “bölgede yıkım nedeni değil, güvenlik nedeni olmak” olarak tanımladı.
Ekonomik ilişkilere değinen Barzani, “İran ile yaklaşık 11 milyar dolarlık bir ticaret hacmimiz var. Sanırım geçen yıl İran’ı ziyaret ettim, bu ziyaretten sonra İran ile Kürdistan Bölgesi arasındaki ilişkilerde yeni bir sayfa açıldı. İran Cumhurbaşkanı Erbil’e geldi, sanırım bunlar bizimle İran arasındaki ilişkilerde çok olumlu değişikliklerdi” şeklinde konuştu.
“Başkan Trump’ın Ortadoğu’da barış politikalarını destekliyoruz”
ABD ile ilişkilere yönelik bir soruya yanıt veren Neçirvan Barzani, Trump yönetimini Kürdistan Bölgesi ve Irak için “daha çok fırsat” olarak gördüklerini söyledi.
Barzani, “Başkan Trump’ın Ortadoğu’da barış politikalarını destekliyoruz, Gazze’de barışın bir an önce sağlanması için politikalarını destekliyoruz” dedi.
Amerika ile iyi ilişkilerinin yeni olmadığını ve zor dönemlerde ABD’nin Kürdistan Bölgesi’ne yardım ettiğini belirten Barzani, “Uluslararası toplumun, başında Amerika olmak üzere yardımı olmadan IŞİD’i durduramazdık. Bu bir gerçek, yapamazdık. Peşmerge’nin kanıyla oldu ama onların yardımıyla oldu. IŞİD’i durdurmayı başardık, onlara teşekkür ediyoruz, rolleri Kürdistan Bölgesi için yardımcı bir roldür” diyerek ABD’nin desteğinin altını çizdi.
“Irak’ta anayasa tam uygulanmıyor”
Barzani, Kürtlerin 2003 sonrası yeni Irak’a tam destek verdiğini ancak 22 yıl sonra dahi Irak Anayasası’nın tam olarak uygulanmamasının en büyük sorun olduğunu belirtti.
Petrol, bütçe, 140. Madde ve Peşmerge gibi Bağdat ile yaşanan tüm anlaşmazlıkların Anayasa’nın ihlalinden kaynaklandığını vurgulayan Barzani, Irak’ın mevcut sisteminin federal mi merkezi mi olduğunun belirsizliğini koruduğunu, pratikte ise çok merkezi bir yapı sergilendiğini ifade etti.
Barzani, Bağdat’a Kürdistan Bölgesi’nin stratejik derinliğinin Bağdat olduğunu ve Irak’ın istikrarı için Anayasa’nın uygulanmasının şart olduğunu bildirdi.
Kürdistan Parlamentosu ve hükümet kurma süreci
Kürdistan Parlamentosu’nun toplanma sorununa değinen Barzani, seçimlerin başarılı geçtiğini ancak hükümet kurma sürecinin uzamasının “makam paylaşımı” sorunundan kaynaklandığını söyledi.
KYB ile ilişkilerin iyi olduğunu ancak karşılıklı güvensizliklerin giderilmesi gerektiğini belirten Barzani, yaklaşan Irak seçimleri öncesinde hükümetin kurulmasını beklemediğini de ifade etti.
Irak’ın yapısal sorunları ve kurumsallaşma vurgusu
Barzani, Irak’ın altı yıl öncesine göre güvenlik açısından daha iyi bir durumda olduğunu ancak ülkenin en büyük sorununun kurumsal bir yapının olmayışı olduğunu belirtti.
Medyanın umutsuzluk yaydığını ve kurumsallaşma yerine kişisel karizmalara odaklanmanın yanlış olduğunu söyledi.
Irak’ın aylık altı milyar dolar maaş ödemesi gibi sürdürülemez bir yapıya sahip olduğunu, ciddi ekonomik reformların ve özel sektörün güçlendirilmesinin hayati önem taşıdığını vurguladı. Yatırım ortamının iyileştirilmesi için yasaların ve bankacılık sisteminin düzenlenmesi gerektiğini belirtti.
Yolsuzlukla mücadele ve dron tehdidi
Irak’ta yolsuzluğun varlığını kabul eden Barzani, bunun bir günde çözülebilecek bir sorun olmadığını, yasaların değiştirilmesi ve şeffaflığın artırılmasıyla uzun vadeli bir süreçte aşılabileceğini ifade etti.
Dron saldırılarının Irak için büyük bir tehdit oluşturduğunu, özellikle Irak hükümetinden maaş alan yasa dışı silahlı güçlerin bu saldırıları gerçekleştirmesinin kabul edilemez olduğunu söyledi.
Barzani, bu güçlerin yasa altına ve başbakanın komutası altına girmesi gerektiğini, aksi takdirde Kürdistan Bölgesi’nin de karşı tepki vereceğini belirtti.
“2005’ten sonra Irak’ın en önemli seçimi bu seçimdir”
Kürdistan Bölgesi’nin iç siyasetine ve Irak’ta yaklaşan seçimlere dair son mesajı sorulan Neçirvan Barzani, bu seçimin Irak ve Kürdistan Bölgesi için “en önemli seçim” olduğunu vurguladı.
Barzani, “Kürdistan Bölgesi’nin stratejik derinliği Bağdat’tır. Bağdat ile yaşadığımız tüm sorunlara, Bağdat’tan tüm şikayetlerimize, sonuçta Bağdat’ın da bizden tüm şikayetlerine rağmen, Bağdat ile olan bu stratejik derinliği korumak önemlidir” dedi.
Her Kürt bireyinin sorumluluk hissetmesi ve seçime katılması gerektiğini belirten Barzani, “Hepimiz birlikte bu seçime gitmeli ve Kürdistan’da bu süreci başarılı kılmak için elimizden geleni yapmalıyız. Bizim için önemli olan uzlaşmadır. Nasıl birlikte çalışacağımıza dair bir yöntem bulmalıyız, uzlaşma demesek bile, Kürt güçleri olarak nasıl birlikte çalışacağımıza dair bir model bulmalıyız” ifadeleriyle birlik ve uzlaşma çağrısı yaptı.
Barzani, seçimlerin iyi geçmesi ve Irak’ın yeni bir döneme, yeniden yapılanmaya ve Kürdistan Bölgesi ile süregelen sorunların çözümüne girmesi temennisinde bulundu.
- – Rudaw Türkçe