Halil Berktay/Serbestiyet
1948 Londra Olimpiyatları’nda kadınlar gülle atmanın programa alınmasından bu yana geçen 68 yılda, bu dalda tek altını yoktu Amerika’nın. Bırakın altını; 1960’ta Roma’da Earlene Brown’un 16.69’la kazandırdığı bronz, tek madalyalarıydı. Buna karşılık kürsünün üst sıraları çoğunlukla Rus/Sovyet (6 altın), Doğu Alman (4 altın) veya diğer Doğu Avrupa atletleriyle doluydu. Son yıllarda onlara giderek Çinliler de katılıyordu. Rio’da da pek değişeceğe benzemiyordu bu durum. Gong Lijiao 20.40’larda atarak dünya klasmanının tepesine oturmuştu. Buna karşılık, 2008 Pekin ve 2012 Londra birincisi, Yeni Zelandalı ve Maori kökenli, dev yapılı Valerie Vili/Adams gene çok iddialıydı ve üstüste üçüncü altın madalyasını kazanmayı amaçlıyordu.
13 Ağustos Cumartesi gündüz finalinde herşey beklendiği gibi gidiyordu — tâ son tura kadar. Adams 19.72’yle başlamış ve daha ikinci turda 20.42 atıp birinci sıraya yerleşmiş; sporcu bir aileden gelen, 1984 Los Angeles olimpiyatları erkekler gülle ikincisi Mike Carter’ın kızı Michelle Carter’ın 19.82’sini de ikinciliğe itivermişti. Sonra Adams’ın peşpeşe faulleri geldi. Carter ise dördüncü turda 19.87, beşinci turda 19.84 attı, ama nafile; 20 metrenin üzerine çıkamıyordu.
Derken altıncı ve son atışlarda o acayip olay gerçekleşiverdi. Patlayıcılık içeren branşlarda, bazen, nadiren, gerekli bütün faktörler tam olarak nasıl bir araya geliyor, pek bilemiyoruz. Erkekler uzun atlama rekoru, Jesse Owens’ın 1935’teki 8.13’ünden, Ralph Boston ve Igor Ter-Ovanesyan’ın 1965-67’deki 8.35’lerine, otuz küsur yıl boyunca ancak gıdım gıdım gelişirken, 18 Ekim 1968 günü Mexico City’de Bob Beamon ne yaptı da küt diye 55 santim fazlasıyla 8.90 atlayıverdi? Ne oluyor da yıllar yılı bir yığın antrenman ve yarışmada bir araya gelmeyen koşullar ansızın birleşiveriyor? Beden mekaniği nihayet, nihayet kusursuzlaşıyor? En önemlisi, sporcu yüzlerce defa deneyip de yüzde yüz boşaltamamış olduğu potansiyel enerjisini, hangi kilit açılıyor da, kendini tamamen tüketmek suretiyle yapması gereken harekete eksiksiz dökebiliyor?
Rio’da, kadınlar gülle atmada altıncı ve son tur. İlk Michelle Carter, geliyor ve giriyor atış dairesinin içine. Dönüyor ve fırlatıyor: 20.63! Dördüncü turdaki 19.87’sinden 76 santim daha iyi ve yeni ABD rekoru. Adams son bir defa deniyor karşılık vermeyi: 20.39, iyi ama yeterli değil. Anita Marton da gene son turdaki 19.87’siyle Macaristan rekoru kırıp üçüncü oluyor.