Ulusal Uzay Ajansı Başkanı Serdar Hüseyin Yıldırım, Türkiye’nin uzay hedeflerini açıklığa kavuşturdu. Ay’a 2023’te geri dönmeyecek insansız bir araç sert iniş yapacak. İnsanlı uzay uçuşları 10 yıllık programda yok ama Türk astronotu uzaya göndermek için ABD ve Rusya ile görüşülüyor. Rus araçları çok dar olduğu için adayların boylarının 1.70 ila 1.80 arasında olması gerekiyor.
Serdar Hüseyin Yıldırım Hürriyet gazetesine konuştu; Ay’a ne gönderiliyor, uzaya kim ve nasıl gidiyor sorularına cevap verdi.
Yıldırım’ın açıklamalarından, merak edilen sorulara cevaplarını derledik.
Ay’a sert iniş ne demek?
“Aracımız 2023’te sert iniş yapacak, yani tekerlekleri açılmayan uçak nasıl hasar alıyorsa oradan bir daha kalkmayacak. Ama motorumuzun ateşlemesi, uzay aracının kontrolü, veri haberleşmesinin sağlanması tüm bunları devrim niteliğinde denemiş olacağız. 2028 yılında da aracımız uzaya insansız olarak gidecek.”
Nasıl finanse edilecek?
“Herkes ‘Parayı bulacak mısınız?’ diyor. Devletimizin bütçesi yeterli olmasa bile uluslararası işbirlikleriyle para bulunabilir, çünkü uzay herkesin gündeminde. 100 milyon dolar atın desem atacak ülke çok. Para sorun değil ama insan kaynağında sıkıntı var. Nasıl Türkler NASA’da, ESA’da çalışıyorsa biz de insan eksiğimizi öncelikli Türk olmak üzere başka ülkelerden tamamlayabiliriz.”
Ay’da bulunmadık ne kaldı?
“Evet belki Ay’ın çok şeyi biliniyor. Ama bizim oraya gitmemiz teknolojik gelişmemiz anlamına gelir. Bu çalışma bize teknolojik sıçrama yaptıracak, haberleşme, nano teknoloji, robotik işler gibi alanlarda dünya seviyesini yakalamamızı sağlayacak. Benim bir sloganım var, ‘Uzayda izi olmayanın dünyada sözü olmaz.’ Sanayi devrimini kaçırdık ama uzay devrimini kaçırmamalıyız.”
Ay’a gidecek uzay aracını kim yapacak?
“Birtakım hazırlıklarımız olmasaydı 2023’te Ay’a ulaşmayı hedefleyemezdik. Bunun için uzay aracı imalatı gerekiyor. Uydu yapımında tecrübe kazanmış TÜBİTAK Uzay gibi kurumlarımız bunu yapabilecek durumda. Bu tecrübeyi de uydu yaparak kazandılar. RASAT, GÖKTÜRK 2, İMECE ve TÜRKSAT 6A yerli katkıyla yapılıyor. Elbette ki bazı komponentleri almak durumunda kalabiliriz ama mühendislik bizde olacak.”
Uzaya ilk Türk astronot ne zaman ve nasıl gönderilecek?
“İnsanlı uzay uçuşları 10 yıllık programda yok. Ama Türk astronotu uzaya göndermek için ABD ve Rusya ile görüşüyoruz. Aday seçimini 4-5 ay içinde tamamlamak zorundayız. Rus araçları çok dar o yüzden adayların 1.70 ila 1.80 boy arasında olması gerekiyor.”
Çağrışımla akıllara gelen haber
Yıldırım’ın açıklamaları akıllara 2019 yılındaki, “Rusya Federal Uzay Ajansı (ROSCOSMOS) Başkanı Dmitriy Rogozin, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a uzaya Türk astronot göndermeyi teklif etti” haberini getirdi.
https://www.aa.com.tr/tr/dunya/rusyadan-turk-astronot-teklifi/1566405
Haberde ilk Türk astronotta aranan özellikleri İTÜ Uçak ve Uzay Bilimleri Mühendisliği Bölüm Başkanı Prof. Dr. Zahit Mecitoğlu şöyle sıralamıştı:
– Mühendislik ya da temel bilimler üzerine en az lisans diploması olması bekleniyor.
– Fiziksel şartları çok iyi olmalı. Örneğin 1 kilometreyi 3,5 dakikada, 100 metreyi 13 saniyede koşmak gibi özelliklere bakılır.
– Sağlık probleminin olmaması gerekiyor. Uzayda yerçekimi olmaması, radyasyon gibi çevresel şartlar insan sağlığını zorluyor.
– Astronotlar ABD’de 2, Rusya’da 6 yıllık bir eğitim alıyor. Psikolojik çalışmalar uygulanıyor.