Görüşmenin ardından düzenlenen basın toplantısında konuşan Biden, “Kaşıkçı’nın başına gelenler korkunçtu… Bir daha böyle bir şey olması halinde karşılığını fazlasıyla alacaklarını net bir şekilde ifade ettim” dedi.
Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın 2018’de İstanbul’daki Suudi konsolosluğunda öldürülmesi ardından yaptığı bu ziyaret nedeniyle eleştirilere maruz kalan Biden, insan hakları sicili nedeniyle daha önce Suudi Arabistan’ı dışlayacağını söylemişti.
ABD istihbaratı, cinayete Prens Muhammed’in onay verdiğini iddia etmiş, Prens ise olayda şahsi sorumluluğu olduğunu reddetmişti.
Suudi yönetimiyle bir dizi olumlu toplantı yaptıklarını ve güvenlik ve ekonomi alanında gelişme kaydettiklerini belirten Biden, insan haklarının da önemli bir konu olduğunu söyledi.
Biden, “Bu konunun benim için ve ABD için hayati önemde olduğunu net bir şekilde ifade ettim” dedi.
Biden Orta Doğu turunda: İsrail’den Suudi Arabistan’a, beklentiler ve gerçekler
Petrol üretiminin artırılması konusunda fazla gelişme kaydedilmediğini kabul eden Biden, “ABD için tedarikin artırılması konusunda elimden geleni yapıyorum ve bunun olacağını umuyorum. Suudiler bu aciliyeti görüyor ve bugünkü tartışmaya dayanarak önümüzdeki haftalarda yeni adımlar atılmasını bekliyorum” dedi.
Görüşmelerin ardından yapılan açklamada ABD; Suudi Arabistan ve Rusya’nın da dahil olduğu OPEC+ ülkelerinin petrol üretimini hızlandırma konusunda daha önce yaptıkları açıklamayı memnuniyetle karşıladığını kaydetti.
Açıklamada, Suudi Arabistan’ın İsail’e hava sahasını yeniden açmasının da önemli bir gelişme olduğu belirtildi.
ABD ve Suudi Arabistan arasında 5G ve 6G mobil teknolojisi ve siber güvenlik alanında işbirliği yapılacağı duyuruldu.
Suudi Arabistan, İsrail’e hava sahasını açtı
Eleştirier karşısında, bu ülkeyle bağları koparmak istemediğini söyleyerek ziyaretini savunan Başkan Biden, Suudi Arabistan’a doğrudan İsrail’den uçtu. Bu, Suudi Arabistan’ın İsrail’e boykotu nedeniyle daha önce yasaktı.
İsrail’i resmi olarak tanımayan ve bu ülkeye karşı bölgesel bir boykota öncülük eden Suudi Arabistan’ın, “tüm taşıyıcıların” hava sahasını kullanmasına izin vereceğini duyurması, Biden ve İsrail’e yönelik uzlaştırıcı bir jest olarak değerlendirildi.
BBC’den Raffi Berg’e göre Biden, İran’a karşı İsrail’in bölgedeki entegrasyonunu özellikle güvenlik ve savunma alanında genişletmeyi hedefliyor.
Suudi Arabistan ve İran bölgesel rakipler. İsrail İran’ı en tehlikeli düşmanı olarak görürken, İsrail’in var olma hakkını tanımayan İran da defalarca ortadan kaldırılması çağrısında bulundu.
İran’la ilgili karşılıklı endişeler Suudi Arabistan ve İsrail arasında gayri resmi düzeyde güvenlik ve istihbarat bağlarının kurulmasına yol açtı.
Suudi Arabistan uzun zamandır ABD’nin önemli bir bölgesel müttefiki, büyük bir petrol üreticisi ve ABD’den milyarlarca dolarlık silah satın alıyor.
Ancak son yıllarda ABD’nin Asya’ya yönelmesi, Orta Doğu’daki güçlerini ve hava savunma kapasitesini geri çekmesi ve Biden’ın dış politikasında insan haklarına öncelik verdiğini ilan etmesiyle ilişkiler gerildi.
ABD-Suudi ilişkileri, Washington Post için yazan Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın 2018’de öldürülmesiyle bu gerilim en üst düzeye ulaştı.
ABD istihbarat kurumları, Veliaht Prens Muhammed’i cinayeti onaylamakla suçladı. Prens iddiaları reddetti ve Suudi savcılar “haydut” olarak niteledikleri Suudi ajanlarını suçladı.
Biden, 2019’da başkanlık kampanyası yürütürken, Kaşıkçı’yı öldürdüğü için Suudi Arabistan’ı “parya” haline getirme sözü vermişti.
ABD’de petrol fiyatlarının rekor seviyelere yaklaştığı bir dönemde gerçekleşen bu ziyarette Biden’ın Suudi yetkilileri üretimi artırma taahhüdünde bulunmaya zorlaması bekleniyor.
Beyaz Saray, Biden’ın Prens Muhammed ile görüşmesini önemsiz göstererek, Cumartesi günü Cidde’de katılacağı bir konferansta diğer Arap liderlerle de görüşeceğini kaydetti.