Onur Erkan

NTV’nin deneyimli Strasbourg Temsilcisi Kayhan Karaca Avrupa Parlamentosu (AP) seçim sonuçları ve Fransa’nın erken seçime gitmesini Serbestiyet’e değerlendirdi: “Batı Avrupa'da ana akım medya bilinçli olarak aşırı sağ dedi. Amaç elbette seçmeni korkutmaktı. Bu partiler esasen 19’uncu yüzyıldan bu yana var. 1945'ten sonra Soğuk Savaş döneminde büyük ölçüde bastırıldılar. Popülist hareketlerin artık Avrupa siyasetinde küçümsenmeyecek bir gerçeğe dönüşmesinin yarattığı psikolojik etki, kazandıkları koltuk sayısından çok daha önemli. Fransa’da milliyetçi-muhafazakar blok, II. Dünya Savaşı'ndan bu yana en kuvvetli konumunda seçime giriyor; seçimlerin galibinin aşırı sağcılar olduğunu şimdiden söyleyebiliriz”

Cemal Reşit Rey Konser Salonu’nda (CRR) LED ekranın düşmesi sonucu 6 kişi yaralandı. LED ekranı kuran firmanın sahibi Onur Karataş, Serbestiyet’e yaptığı açıklamada olayın CRR teknik personelinin aceleciliği nedeniyle yaşandığını iddia etti: “Bir an önce eve gitmek için aceleyle toplamaya giriştikleri 300 kilo dekor perdesi, LED’in destek ayaklarına çarptı.” Görüşüne başvurmak istediğimiz İBB yetkilileri, inceleme tamamlandıktan sonra açıklama yapılacağını söyledi.

CHP Diyarbakır Milletvekili Sezgin Tanrıkulu, 1988’de Özal hükümetinin, bugün uygulanan kayyum düzenlemesinin bir benzerini düzenleyen KHK’sının iptal edildiği AYM kararını hatırlattı: “Belediye Meclisi’nin çoğunluğu dışında herhangi bir üyesinin siyasal nedenlerle hukukla bağdaşmayan amaçlarla başkan olabilmesine yol açan düzenleme, merkezî yönetimin vesayet dışı müdahalesine açık çağırıdır. Bu belirlemeyi merkezî yönetimin siyasal kimlikli organlarına yaptırmak Anayasa'ya aykırıdır.”

Şanlıurfa Hilvan Belediyesi’nin hoparlöründen Belediye Başkanı’nın şu anonsu duyuldu: “Pişmanım, artık Apoculara karşı olmayacağım. Halkın ve Apocuların adaletine sığınıyorum, beni bağışlamalarını istiyorum.” Bu anonsla istifa etmesi üzerine yenilenen Hilvan seçimini, bağımsız aday Nadir Temel kazandı. Temel’in küçük ilçede bir yıldan az sürecek olan “bağımsız” belediye başkanlığı, Türkiye’nin yarım asra yakındır ana gündemi olan bir meseleyle ilgili birçok şeyi ilk kez duyacağı bir hikayeyi başlattı.

Ortodoks cemaatinin ve Patrik Bartholomeos’un avukatı da olan Kezban Hatemi, hükümetin Heybeliada Ruhban Okulu’nun açılmasıyla ilgili adımını Serbestiyet’e değerlendirdi: “Heybeliada Ruhban Okulu’nun kapalı olması utanç verici. Yunanistan da ‘imam-hatip açsın’ demeye gerek yok, su-i emsal, ahara emsal olmaz. Çok açık ve net söylüyorum, reformları yaparsa yine Tayyip Erdoğan yapar."

31 Mart’ta yapılan yerel seçimlerin tekrarlanmasına karar verilen üç ilçe ve dört beldede seçimler yenilendi. Şanlıurfa Hilvan'da DEM Parti 10 bin 731 oy alarak belediyeyi kazandı. 2009'dan bu yana Hilvan belediye başkanlığı yapan AK Partili Aslan Ali Bayık ise 7 bin 420 oyda kaldı. CHP, Alparslan Türkeş’in memleketi Kayseri Pınarbaşı’yı MHP’nin elinden 289 oy farkla aldı. 31 Mart’ta İYİ Parti’nin bir oyla önde götürdüğü Aksaray Güzelyurt’u ise AK Parti kazandı. AK Parti, Tunceli Mazgirt’e bağlı Akpazar beldesini de kazandı.

Sinan Ateş dosyasına şüpheli olarak dahil edildiği ortaya çıkan geçen dönem MHP milletvekili Olcay Kılavuz’un Bahçeli’nin danışmanlığı görevine son verilme nedeninin, Sinan Ateş suikastıyla ilgili medyaya konuşması olduğu öğrenildi. MHP kaynakları: “Semih Yalçın, Kılavuz’u çağırdı ve ‘Medyaya konuşamazsın, sağda solda böyle açıklamalar yapamazsın’ dedi.”

Denizbank eski şube müdürü Seçil Erzan’ın yargılandığı davada, Denizbank Bölge Müdürü Sermin Tekin tanık dinlendi. Müşteki avukatlarının tanığa sıkıştıran soruları üzerine Denizbank’ın avukatları, “Tanık mı sanık mı? Tanığı yargılıyorsunuz” diye tepki gösterdi. Fatih Terim’in kızı Buse Terim’in avukatı Okan Demiralp, “Tanık mı avukat mı diye sorulmalı” diye karşılık verdi. Denizbank şubesinin maketiyle duruşmaya gelen Sermin Tekin: “Denizbank Genel Müdürü Hakan Ateş, Seçil’e, ‘Anlat kızım, kimseyi mağdur etme’ dedi. Seçil’in halini görünce üzüldü.”

Siyaset bilimci Doğan Gürpınar ile sosyal medyada “Kanziler” diye adlandırılan seküler milliyetçi gençler üzerine konuştuk: “’Kanzilik’ bir siyasal pozisyondan ziyade bir gençlik alt kültürü. Siyasi tavırları da kültürel kimliklerinin bir dışavurumu. Kendilerini zorda bıraktığını düşündükleri eski kuşaklara ve bunun sorumlusu gördükleri AK Parti’ye, ‘AK Parti’ye payanda olmuş liberaller, solcular, göçmenseverler, woke’lara” karşı bir protest tavır içindeler. AK Parti’nin daha özgürlükçü olduğu dönemde ‘daha fazla özgürlük’ diyen Gezi dalgası çıktı, daha milliyetçi olduğu dönemde ‘daha fazla milliyetçilik’ diyen ‘Kanziler’ çıktı.”

Kobani Davası’nda beraat eden eski HDP milletvekili Altan Tan, çıkan kararları ve dava sürecini Serbestiyet’e anlattı: “Selahattin Bey 42 yıl ceza alırken, partide eş başkanlık yapmış kişiler bu on yılda bir gece nezarette bile kalmadı. HDP'de aynı dönemlerde aynı görevlerde bulunan, aynı şeyleri yapan, aynı ilişkilerde bulunan bazı arkadaşlar beraat ederken, bazı arkadaşlar daha az cezalarla tahliye edilirken, Selahattin Demirtaş başta olmak üzere bazı arkadaşlar 25, 30, 40 yıl üzerinde cezalar aldı. 50 senedir şiddete, teröre, silaha karşı olan Altan Tan, PKK örgüt üyeliği ile yargılandı. PKK adına siyasi kayyumluk yapanlar devletin bilgisi dahilinde yurt dışına kaçırıldı. Ankara’daki derin yapılar bunlara nasıl yol verdi?”

Sinan Ateş suikastının azmettiricisi olarak suçlanan Tolgahan Demirbaş’ın; suikasttan 9 ay önce, 10 Mart 2022’de bir komiserden Ateş’in adresini istediği yazışma iddianameye girdi. Demirbaş, ifadesinde, Mersin’de bir Ülkü Ocakları üyesinin Ateş’in bir arkadaşının silahından çıkan kurşunla ölmesi nedeniyle Ateş’in evinin önüne pankart asmayı düşündüklerini, adresini bu yüzden öğrenmeye çalıştığını söyledi. Ancak, Demirbaş’ın bahsettiği Mersin’deki olay 15 Mart 2022’de, yani Demirbaş’ın Ateş’in ev adresini istemesinden 5 gün sonra yaşanmıştı.

Sinan Ateş iddianamesinde, azmettirici olarak suçlanan sanıklar Tolgahan Demirbaş ile Doğukan Çep arasındaki bağ ile ilgili herhangi bir bulgu ve değerlendirme bulunmuyor. İddianamede, hem Emniyet hem savcılık sorgularında birbirleriyle ilgili soru sorulduğuna dair bir bilgi de yok. Ancak iddianamede, eski Ülkü Ocakları yöneticisi olan Demirbaş’ın, suikasttan 9 ay önce, sanıklardan birine Sinan Ateş’le ilgili attığı bir mesaj dikkat çekiyor: “Onun ipini çekmişler”

İsmailağa Cemaati’nde ikilik devam ediyor. Mart ayında hükümete yönelik “İsrail’le ticaret” tepkilerine karşı çıkarak, “Ülkemizin İsrail’e ürün göndermesine karşı değilim, milyonlarca insan açlıktan mı ölsün” diyen İsmailağa hocası İsmail Hünerlice; Cübbeli Ahmet’in şeyh ilan ettiği İbrahim Uslu’yu desteklediğini açıkladı: “İbrahim Efendi’nin yanında olduğumuzu bildiririm.” İsmailağa İstişare Heyeti, şeyh olarak Fikri Doğan’ı açıklamıştı.

İmamoğlu’yla 23 Nisan törenindeki fotoğrafından anti-küreselci komplo teorileri üretilen “siyahi çocuk” Efe Ercan’ın babası Emre Ercan, Serbestiyet’e konuştu: “Efe’ye 3 yaşındayken otizm tanısı kondu. Milli bayramları, törenleri çok seviyor, protokole girmeye çalışıyor. Televizyonda İstiklal Marşı çalınca evde bizi ayağa kaldırıyor. Efe’nin annesiyle, Gine’de tercüman olarak çalıştığım sırada, Atlas Okyanusu’nun kıyısında kumda plastik sandalyeleri olan bir kafede tanıştık. Alman ajanı dedikleri annemin ailesi Arnavut göçmeni. Benim çocukluğum da Belçika’da Türk göçmen olarak geçti.”

“Pelikan” grubunun önde gelenlerinden olduğu iddia edilen ve Kasım 2023’de Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle İstanbul Esenyurt Üniversitesi Rektörlüğü’ne atanan Selman Öğüt’ün adı üniversitenin sitesinden çıkartıldı. Sitede rektör sayfası açılınca Rektör Yardımcısı’nın ismi ve fotoğrafı çıkıyor. Selman Öğüt, 24 Nisan’da Turkuvaz Medya ile TRT’yi eleştiren tweetler atmıştı.

Diyarbakır’da düzenleyeceği festivalin Büyükşehir’in uygun görmemesi nedeniyle iptal olduğunu açıklayan Dosso Dossi markasının sahibi Hikmet Eraslan, Serbestiyet’e konuştu: “Belediye’den maddi bir talebimiz olmadı, sadece yer talebimiz oldu. Doğan Hatun da tavrı itibariyle festivalin yapılmasına istekliydi. ‘Asimilasyona hizmet ediyor’ suçlamaları çok haksız. Ben kimliğimi saklayan biri değilim. Rahmetli annem kıt kanaat Türkçe konuşurdu. Ne asimilasyonculuğu? Eğer elektro müzik sevmiyorsanız ben birazdan sizi Kürtçe müzikle eğlendireceğim. Bir halay çekip ondan sonra herkese We Will Rock You'yu söyletebiliyorum.”

Tuzla Tersanesi’nden Gazze’ye yola çıkmaya hazırlanan İHH’nın öncülüğündeki Özgürlük Filosu, gemilerden ikisinin bayrak ülkesi olan 2 milyon nüfuslu Batı Afrika ülkesi Gine-Bissau'nun son anda gemilerden bayrağını çekmesi nedeniyle henüz yola çıkamadı. Diğer iki geminin bayrak ülkesi ise Okyanusya’daki 18 bin nüfuslu ada ülkesi Palau. Palau, 7 Ekim sonrası BM’deki oylamalarda İsrail’e destek veren sınırlı sayıdaki ülkeden biri. Palau’nun bağımsızlığını ilk tanıyan ülkelerden olan İsrail, küçük ada ülkesine ekonomik ve diplomatik destek veriyor.

AYM, Zühtü Arslan’ın konuşmaları ve karşıoy yazılarının olduğu “Zühtü Arslan’a Armağan” adlı iki ciltlik kitap yayınlandı. Kitapta, Arslan’la çalışmalara katılmış Türkiye’den ve dünyadan hukukçuların yazıları da var. Filistin Anayasa Mahkemesi Başkanı Ali Muhanna: “Arslan, hak ve özgürlükleri her türlü müdahale ve ihlale karşı korumuştur.” Endonezya Anayasa Mahkemesi Üyesi Arief Hidayat: “Ağustos 2016’da o dönem Türk Anayasa Mahkemesi’ndeki koşullardan bahsetti. Demokrasinin ve anayasal değerlerin bir koruyucusu olarak karşılaştığı zorlukları tahmin edebiliyordum.” Doç. Veysi Dinler: “Polis Akademisi’nde, milliyetçilik endoktrine edilmiş öfkeli gençlere işkence görmeme hakkından, adil yargılanma hakkından söz etmek hiç de kolay değildi.”

İmamoğlu’nun Taksim’de 23 Nisan kutlamasında elinde Atatürk resmi olan bir bayrak tutan siyahi bir çocukla fotoğrafı, sosyal medyadaki yeni ırkçı dalganın malzemesi oldu. “Türkiye’nin ulusal yapısını değiştirmek isteyen küresel bir saldırının parçası olarak bilinçli” bir şekilde bu fotoğrafın verildiğine inanan mülteci karşıtı hesaplar, çocuğu İmamoğlu’nun yanına getirdiği görülen bir kadını da “Alman ajanı” ilan etti. 8 yaşındaki Efe Ercan’ın babası Türk, annesi Gineli. İstanbul’da doğup büyüyen Efe Ercan’ı İmamoğlu’nun yanına getiren ‘Alman ajanı’ ise babaannesi. Baba Emre Ercan: “Ben neden insanı duygularını kaybetmiş insanlara açıklama yapmak zorunda kalıyorum?”

Milli Eğitim Bakanı Yusuf Tekin, AYM’nin yayımladığı “Zühtü Arslan’a Armağan” kitabındaki yazısında HDP’ye kapatma davasını değerlendirdi: “Anayasa Mahkemesi’nin 2010 yılını müteakiben başlayan bu yeni döneminde herhangi bir siyasi parti kapatılmadığı gibi elan devam eden Halkların Demokratik Partisi (HDP) davası da büyük bir titizlikle ve davanın görülme süreci herhangi bir hak ihlaline sebebiyet vermeyecek ve kapatmayı son çare olarak düşünen bir anlayış içinde görülmeye devam etmektedir.”

Dilan-Engin Polat çiftine “vergi kanuna muhalefet”ten tahliye kararı çıktı ancak “kara para” ve “örgüt kurma” suçlamalarından tutukluluk hallerinin devamına karar verildi. Polatların avukatı Hüseyin Kaya, Serbestiyet’e konuştu: “Savcı, dosyanın önceki aşamasında görevli savcıdan ve sosyal medya ile medyadan kaynaklanan karışıklığın başka bir yanlışa sebep olmaması için çok hassas, temkinli ve tedbirli davranıyor. Bu nedenle son MASAK raporunun gelmesiyle birlikte o suçlardan da tahliye söz konusu olacaktır.”

CHP’li Ataşehir Belediye Başkanı Onursal Adıgüzel’in eşi Elif Duygu Adıgüzel’in 31 Mart’ta CHP’ye geçen Çekmeköy Belediye Başkan yardımcılığına atanacağının ortaya çıkması üzerine başlayan liyakat tartışmaları üzerine atama iptal oldu. Çekmeköy Belediye Başkanı önce “liyakatli neden sıkıntı olsun” dedi, sonra atama iddiasını tümüyle reddetti. Peki Elif Duygu Adıgüzel’in CHP’li belediyelerde basamakları çok hızlı tırmandığını anlatan CV’si liyakati hakkında ne söylüyor.

Siyaset bilimci Doğan Gürpınar ile 31 Mart seçim sonuçları üzerine konuştuk: “Seçimlerde turuncu değil renkli bir haritanın ortaya çıkmasının birinci nedeni, AK Parti’nin ‘sağ bloğun hakimi’ hüviyetini yitirmeye başlaması. Erdoğan, 2023 seçimlerini AK Parti’nin lideri olarak değil ‘sağ bloğun lideri’ olarak kazandı. CHP ise kendi bloğunun dominantı haline geldi. (…) 2023 seçimleriyle ilgili ‘milliyetçilik yükseliyor’ değerlendirmelerinin aksine Anadolu’da oy verme davranışında milliyetçilik o kadar da hayatın merkezi değilmiş, birçok kaygıdan biriymiş.”

Cavit Çağlar’ın, hayatının anlatıldığı “Cavit Çağlar: Fırtınalı Bir Yaşamöyküsü” kitabında enteresan anıları yer alıyor. Çağlar, Demirel’le viski anılarını şöyle anlatıyor: “Şişelerdeki viskilerin tükendiğini görünce Nazmiye Hanım'a sorar, 'Bitmiş' cevabı alırdı. İşte öyle bir gün, Süleyman Bey, salon dışına çıktı, bir şişe viskiyle geldi. Beyefendi ile Hanımefendi arasında şöyle bir diyalog geçerdi: ‘Demirel, nereden buldun o şişeyi?’, ‘Orta yerde duruyormuş’, ‘Demirel, orta yerde hiç öyle bir şişe viski görmedim.’ Meğer Beyefendi, her ihtimali göz önünde tuttuğu için, evin belirli yerlerine viski saklarmış. Son getirdiği şişeyi de divanın altından çıkarmış.”

Tunceli Nazımiye Belediye Başkanlığı’na CHP’li Ali Emrah Tekin seçildi. Tekin, istifa edip aday olan CHP’li belediye başkanını geride bırakarak oyların yüzde 53’ünü aldı. Tekin’in babası Kemal Tekin de 29 yıl önce Nazımiye’nin belediye başkanıydı. SHP’den iki dönem Nazımiye'nin belediye başkanlığını yaptıktan sonra 1994 yerel seçimlerinde bağımsız aday olarak kazanan Kemal Tekin, 7 Nisan 1995 tarihinde evine giren PKK’lılar tarafından öldürülmüştü. PKK, cinayeti “devletle işbirliği yaptı” diyerek üstlenmişti.

Mazbatasını krizle alan Van Büyükşehir Belediye Başkanı Abdullah Zeydan’ın babası ve Pinyanişi Aşireti’nin lideri Mustafa Zeydan, 1991 ve 1995 seçimlerinde DYP’den milletvekili oldu, 1999’da Ağar’ı destekledi. 2002’de bağımsız seçilip, AK Parti’ye katıldı. Ağabey Rüstem Zeydan AK Parti’den Meclis’e girdi, 2021’de CHP’ye katıldı. Kardeş Teoman Zeydan 2019’da AK Parti’den Yüksekova Belediye Başkan adayı oldu. Abdullah Zeydan, 2011’de BDP’ye katıldığında “AK Partili vekilin oğlu BDP’ye katıldı” başlıkları atılmıştı. Hamidiye Alayları’na da katılan Pinyanişi Aşireti’nden ünlü isimler arasında Yılmaz Erdoğan da var.

Seçime katılım oranları Bingöl’de 12.5, Diyarbakır’da 11.3, Van’da 11, Muş’ta 9.9, Batman’da 8.9, Siirt ve Bitlis’te 7.9, Mardin’de 7.5 düştü. Diyarbakır, Van, Batman, Muş, Ağrı’da yüzde 70’in altına düşen katılım Bingöl’de yüzde 59,6 oldu. AK Parti, seçime katılımın düştüğü Kürt illerinde eridi. AK Parti’nin oy kaybı; Ağrı’da 21.9, Diyarbakır’da 14.2, Şırnak’ta 14.1, Van’da 13.4, Mardin’de 10.7, Batman’da ise 16,2 oldu. Katılımın yüzde 5 puan, AK Parti’nin oylarının ise yüzde 14,1 gerilediği Şırnak’ta AK Parti 2 bin 500 farkla, katılımın yüzde 7,2 düştüğü, Cumhur İttifakı’nın oyunu 10,4 puan arttırdığı Kars’ta MHP 3 bin 220 oy farkla kazandı. DEM Parti’ye göre il dışından gelerek oy kullanan polis ve asker sayısı Şırnak’ta 6 bin 541, Kars’ta 3 bin 842.

Balıkesir’de yerel seçim öncesinde, seçimi kazanan CHP adayı Ahmet Akın’la hem ad hem soyadı benzerliğine sahip olan, hiçbir siyasi çalışma yürütmeyen ‘bağımsız’ aday Ahmet Akın, 2 bin 304 oy alarak yüzde 0,29 oy oranına ulaştı. Bağımsız Ahmet Akın, bu sonuçla Balıkesir’de Memleket Partisi, BTP, DSP, Vatan Partisi, TKP, EMEP, HÜDA PAR gibi birçok partiyi geride bıraktı. Serbestiyet, bağımsız aday olan gizemli Ahmet Akın’ın seçim sürecinden kısa bir süre öncesine kadar Balıkesir’de bir esnaf lokantasında gece garsonu olarak çalıştığını ortaya çıkartmıştı.

AK Parti’nin İBB adayı Murat Kurum, 2019’daki Binali Yıldırım’ın aldığı oyun 9 puan gerisine düştü. AK Parti, İstanbul’da Şişli hariç tüm ilçelerde oy kaybetti. Oy kaybı 12 ilçede yüzde 10’un üzerine çıktı. En çok oy kaybı ise AK Parti’nin kaleleri olarak görülen üç ilçede yaşandı: Sultanbeyli’de yüzde 16.7, Arnavutköy’de 15.9, Esenler’de 15. Türkiye’nin diğer yerlerinde olduğu gibi seçime katılım oranının düştüğü yerlerde AK Parti oyları gerilerken CHP oylarında yükseliş veya küçük düşüşler yaşandı, 2019’a katılmayan YRP birçok ilçede yüzde 2-6 arası oylara ulaştı.

Seçime katılımın ciddi oranlarda düştüğü bölgelerde AK Parti’nin oy oranları erirken CHP’nin oy oranları yükseldi. AK Parti’den YRP’ye kayan oylar, birçok yerde CHP’nin AK Parti’den belediyeleri almasına yol açtı. Bursa’da katılım %8, AK Parti oyları %11,2; Afyon’da katılım %6, AK Parti oyları %11; Kastamonu’da katılım %5,6, AK Parti oyları %5,3 düştü. Katılımın %11 düştüğü, YRP’nin de %13,7 aldığı Adıyaman’da ise AK Parti’nin oyları %25,8 düştü. Amasya, Kütahya ve Kilis’te ise AK Parti ile MHP’nin oy toplamları CHP’nin üzerinde olsa da oyların bölünmesi sonucu belediyeleri CHP aldı.