Volkan Aslan
Can Atalay’ın milletvekilliğinin düşmesi ile ilgili Anayasa Mahkemesi kararı ne diyor?
Anayasa Mahkemesi kendisine yöneltilen talebi ne kabul ne de reddetmiştir. Karar verilmesine yer olmadığına hükmetmiştir. Ancak bu karar başlı başına şunu göstermektedir ki ortada kesinleşmeyen bir hükmün varlığına rağmen TBMM Başkanlığı bu hükmü Genel Kurulda okutmak suretiyle Anayasayı çiğnemiş ve hukuki değil fiili bir durum yaratmıştır. Bu aşamadan sonra yapılması gereken, Anayasa Mahkemesi’nin verdiği kararlar gereği Atalay’ın derhal serbest bırakılması ve milletvekili olarak görevine başlamasıdır. Bunun için de Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin derhal toplantıya çağırılması ve Anayasa Mahkemesi’nin “ortada kesinleşen bir hükmün varlığından söz edilemeyeceğine” dair tespitini içeren kararının Genel Kurula bildirilmesiyle başlanabilir.
ANALİZ | Anayasa Hukukçusu Dr. Volkan Aslan: “AYM kararı Cumhurbaşkanı’nın atama yetkilileri bakımından bir değişiklik doğurmuyor”
Anayasa Mahkemesi devlet üniversitelerine rektör atanma şartlarında değişiklik öngören kural ile Merkez Bankası başkanının görev süresini düzenleyen hükmün yürürlükten kaldırılmasını öngören kural, kamu hizmetlerine girme hakkını ilgilendirdiğinden bu hususların kanun hükmünde kararname ile düzenlenemeyeceğine hükmetti. İki düzenlemenin iptal sebebi bundan ibaret. Sonuç olarak Cumhurbaşkanı’nın Merkez Bankası Başkanı yahut rektörlerle ilgili atama yetkileri bakımından bugün yayınlanan Anayasa Mahkemesi kararı bir değişiklik doğurmuyor.
Ufukta bekleyen anayasal kriz: Ya 2023 sonrasında Cumhurbaşkanı TBMM çoğunluğunun desteğine sahip olmazsa?
Seçimler sonrasında Cumhurbaşkanı ve parlamento çoğunluğunun farklı partilerden veya ittifaklardan olması halinde TBMM genel bir siyasi tercih olarak Cumhurbaşkanlığı kararnameleriyle aynı konularda kanun çıkarma yolunu büyük olasılıkla tercih edecektir. Böylelikle Cumhurbaşkanı’nın ilk elden düzenlemelerinin ve ilk elden düzenleyeceği alanların olabildiğince sınırlı tutulması bilinçli bir tercih olarak karşımıza çıkacaktır. Bu durumlarda Cumhurbaşkanı, kararnamelerini hükümsüz hale getirecek kanunları veto etmeyi tercih edebilir. Ancak TBMM’nin, geri gönderilen kanunları üye tamsayısının salt çoğunluğuyla aynen kabul etmesi durumunda, Cumhurbaşkanı geri gönderilen kanunları bir daha geri gönderememekte, yayımlamak zorunda kalmaktadır.
Batılı monarşiler neden en demokratik ülkeler?
Batı monarşileri dünyanın en demokratik ülkeleri arasında. Listenin en tepesinde Norveç bulunuyor. İsveç, Danimarka ve Hollanda gibi monarşiler de üst sıralarda. Gayet tabii bu ülkelerdeki monarşiler sınırlandırılmış, diğer bir deyişle meşruti monarşiler. Haliyle esas yetkiler halkın seçtiği yöneticilerde. Fakat bu, şu soruyu geçersiz kılmıyor: En demokratik ülkelerin neden monarşiyle sıkıntıları yok?