ABD Dışişleri Bakanlığı’nın hazırladığı rapor gecikmeli olarak Cuma günü Kongre’ye sunuldu.
Beyaz Saray’ın talimatıyla yapılan incelemede, çatışmalarda yer alan diğer altı ülkeyle birlikte bu ülkenin geçen yılın başından bu yana ABD tarafından tedarik edilen silahları nasıl kullandığı araştırıldı.
Rapor, İsrail’in Gazze’deki bazı operasyonlarına açık bir şekilde karşı çıkarken, İsrail Savunma Kuvvetleri’nin (IDF) harekâtının uluslararası hukuku ihlal ettiğini kesin olarak söylemekten kaçınılıyor.
Raporda İsrail’in Gazze’de Hamas’la savaşırken “olağanüstü bir askeri zorlukla” karşı karşıya kaldığı belirtiliyor.
Ve ABD silahlarının yasal kullanımına bağlı kalınması konusunda İsrail’den alınan güvencelerin “inandırıcı ve güvenilir” olduğu vurgulanıyor.
Belgede ayrıca Hamas’ın “askeri amaçlar için sivil altyapıyı ve canlı kalkan olarak sivilleri kullanması” nedeniyle, meşru hedeflerin neler olduğuna dair “aktif bir savaş bölgesinde sahadaki gerçekleri belirlemenin zor olduğu” kaydediliyor.
Ama bütün bu şerhlerin ardından raporda İsrail’in ABD yapımı silahları muhtemelen “IHL [uluslararası insancıl hukuk] yükümlülüklerine veya sivillerin zararını azaltmaya yönelik yerleşik en iyi uygulamalara uygun olmayan durumlarda” kullandığı ifade ediliyor.
Raporda “İsrail’in askeri operasyonlarında sivillerin zararını azaltmaya yönelik en iyi uygulamaları hayata geçirecek bilgi, deneyim ve araçlara sahip olduğu” ancak “yüksek düzeydeki sivil kayıplar da dahil olmak üzere sahadaki sonuçların, IDF’nin bunları her durumda etkili bir şekilde kullanıp kullanmadığı konusunda önemli soru işaretleri yarattığı” belirtiliyor.
Raporda BM ve insani yardım kuruluşlarının İsrail’in sivillerin zararını azaltma çabalarını “tutarsız, etkisiz ve yetersiz” olarak nitelendirdiği de vurgulanıyor.
Dışişleri Bakanlığı, İsrail’in çatışmanın ilk aylarında ABD’nin Gazze’ye insani yardımı “en üst düzeye çıkarma” çabalarıyla tam olarak işbirliği yapmadığı tespiti de yapılıyor. Ancak bu durumun değiştiği belirtiliyor.
Rapora katkıda bulunanlardan biri ABD’nin eski Türkiye Büyükelçisi David Satterfield. BBC’ye konuşan Sattarfield, raporun türünün ilk örneği olduğunu ve ABD’nin İsrail’in eylemlerini “inceleme altında” tutmaya devam edeceğini söyledi:
“Bu, dünyanın gördüğü hiçbir çatışmaya benzemeyen bir çatışma. Çok açık sözlü ama aynı zamanda inandırıcı bir yargıya varırken tüm bu faktörleri dikkate almaya çalıştık.”
Rapor nihayet ABD Başkanı Joe Biden’ın İsrail’i, bir milyondan fazla Filistinlinin yaşadığı Gazze’de Hamas’ın son kalesi olan Refah’a saldırması halinde bazı bombaları ve top mermilerini İsrail’den esirgemekle tehdit etmesinden günler sonra yayınlandı.
Raporun yayınlanmasından kısa bir süre önce İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu, Başkan Biden’ın Refah’taki operasyonun “kırmızı çizgiyi” aşacağı yönündeki uyarılarını reddetti ve gerekirse İsrail’in “tek başına duracağı” sözünü verdi.