İki İsrailli yetkili, Doha’daki müzakereciler tarafından sonuçlandırılmakta olan bir ateşkes anlaşmasının ilk aşamasında Hamas’ın 33 rehineyi serbest bırakmasının beklendiğini, bunun da İsrail-Hamas savaşında bir ateşkesin yakın olduğuna dair aylardır görülen ilk olumlu işaret olduğunu söyledi.
İsrail hükümetine göre Hamas ve müttefikleri İsrail’den alınan 251 rehineden 94’ünü hala ellerinde tutuyor ve bunlardan en az 34’ü ölü.
Üst düzey bir İsrailli yetkili Pazartesi günü gazetecilere yaptığı açıklamada, İsrail’in anlaşmanın ilk aşamasında serbest bırakılacak 33 rehinenin çoğunun hayatta olduğuna inandığını, ancak serbest bırakılacaklar arasında muhtemelen ölü esirlerin cesetlerinin de bulunacağını söyledi. İlk aşama 42 günlük bir ateşkes süresince devam edecek.
Üst düzey İsrailli yetkili, tarafların bir anlaşmanın eşiğinde göründüğünü ve İsrail’in anlaşma imzalandıktan sonra derhal uygulamaya hazır olduğunu söyledi.
ABD Başkanı Joe Biden da Pazartesi günü dış politikaya odaklanan bir konuşmasında benzer bir iyimserliği dile getirerek ABD’nin “bu işi bitirmek için çok bastırdığını” söyledi:
“Yapılandırdığımız anlaşma rehineleri serbest bırakacak, çatışmaları durduracak, İsrail’e güvenlik sağlayacak ve Hamas’ın başlattığı bu savaşta korkunç acılar çeken Filistinlilere insani yardımı önemli ölçüde artırmamıza olanak tanıyacak. Cehennemi yaşadılar.”
Bu arada, seçilmiş Başkan Donald Trump Newsmax’a verdiği demeçte “bir el sıkışma olduğunu ve bunu tamamladıklarını” anladığını söyledi.
Trump’ın yeni Orta Doğu özel temsilcisi Steve Witkoff daha önce gazetecilere yaptığı açıklamada müzakereler sırasında Biden yönetimi yetkilileriyle birlikte çalıştığını ve Trump’ın Pazartesi günkü yemin töreninden önce geçici bir ateşkes anlaşmasının yürürlüğe girmesini umduğunu söylemişti.
Filistin Tutuklular ve Eski Tutuklular Komisyonu Başkanı Kadura Fares Pazartesi günü CNN’e yaptığı açıklamada “anlaşmanın gerçekleşmesi halinde” serbest bırakılacak tutukluların listesi konusunda müzakerecilere tavsiyelerde bulunmak üzere Doha’ya gittiğini söyledi.
Yetkililer, son önerilere göre İsrail güçlerinin anlaşmanın ilk aşaması boyunca Mısır-Gazze sınırı boyunca uzanan dar bir şerit olan Philadelphi Koridoru boyunca varlığını sürdüreceğini söyledi. Koridor boyunca İsrail askerlerinin varlığı daha önce Eylül ayında müzakerelerin son turunda olası bir anlaşmanın batmasına katkıda bulunmuştu.
İsrail’in Gazze içinde İsrail sınırı boyunca bir tampon bölge oluşturacağını da belirten yetkili, bu bölgenin ne kadar geniş olacağını belirtmedi. Bir Hamas yetkilisi daha önce CNN’e yaptığı açıklamada grubun tampon bölgenin 7 Ekim öncesindeki sınır hattından itibaren 300-500 metre (330-545 yarda) genişliğinde olmasını istediğini, İsrail’in ise 2,000 metre talep ettiğini söylemişti.
Kuzey Gazze sakinlerinin şeridin kuzeyine serbestçe dönmelerine izin verilecek, ancak İsrailli bir yetkili belirtilmemiş “güvenlik düzenlemeleri” olacağını iddia etti.
Yetkili, İsraillilerin öldürülmesinden sorumlu tutulan Filistinli mahkumların Batı Şeria’ya değil, yabancı ülkelerle yapılan anlaşmalar uyarınca Gazze Şeridi’ne ya da yurtdışına bırakılacağını söyledi.
Müzakereler hakkında bilgi sahibi bir Filistinli yetkilinin BBC’ye verdiği bilgiye göre ise İsrail ile Hamas arasında Gazze’de ateşkes ve rehinelerin serbest bırakılmasını öngören anlaşmanın şartlarına son şekli veriliyor.
BBC’ye konuşan Filistinli yetkili, Hamas ve İsrailli yetkililerin Pazartesi günü aynı binada dolaylı görüşmeler yürüttüğünü söyledi.
Anlaşmanın bazı olası ayrıntılarını açıklayan yetkili, “ayrıntılı teknik görüşmelerin oldukça zaman aldığını” belirtti.
Her iki taraf da Hamas’ın anlaşmanın ilk gününde üç rehineyi serbest bırakması ve ardından İsrail’in askerlerini nüfusun yoğun olduğu bölgelerden çekmeye başlaması konusunda anlaştı.
Yedi gün sonra Hamas dört rehineyi daha serbest bırakacak ve İsrail güneyde yerlerinden edilmiş insanların kuzeye dönmelerine izin verecekti, ancak bu sadece sahil yolu üzerinden yaya olarak yapılacaktı.
Arabaların, hayvanların çektiği arabaların ve kamyonların Selahaddin Yolu’na bitişik olan ve Katar-Mısır teknik güvenlik ekibi tarafından işletilen bir X-ray cihazı tarafından izlenen bir geçitten geçmesine izin verilecekti.
Anlaşma, İsrail güçlerinin Philadelphi koridorunda kalması ve 42 gün sürecek ilk aşama boyunca doğu ve kuzey sınırları boyunca 800 metrelik bir tampon bölgeyi muhafaza etmesi hükümlerini içeriyor.
İsrail ayrıca aralarında 15 yıl veya daha fazla hapis cezasına çarptırılmış yaklaşık 190 kişinin de bulunduğu 1.000 Filistinli mahkûmu serbest bırakmayı kabul etti. Buna karşılık Hamas da 34 rehineyi serbest bırakacak.
Anlaşmanın ikinci ve üçüncü aşamaları için müzakereler ateşkesin 16. gününde başlayacak.
Başkan seçilen Donald Trump’ın Orta Doğu temsilcisi Steve Witkoff da Doha’da hazır bulundu.
Trump daha önce, 20 Ocak’ta göreve başlamadan önce rehinelerin serbest bırakılmaması halinde “kıyametin kopacağı” tehdidinde bulunmuştu.
İsrail Dışişleri Bakanı Gideon Saar gazetecilere yaptığı açıklamada ilerleme kaydedildiğini ve anlaşmanın “öncekinden çok daha iyi” göründüğünü söyledi.
Ancak son gelişmeler, Netanyahu’nun iktidardaki koalisyonu içinde olası bir anlaşmaya karşı şiddetli bir muhalefetle karşı karşıya olduğu bir döneme denk geldi.
Aralarında Netanyahu’nun kendi partisi Likud’un da bulunduğu on sağcı üye Netanyahu’ya ateşkese karşı çıkan bir mektup gönderdi.
Görüşmeler sürerken Gazze’deki sivil savunma teşkilatı İsrail’in Pazartesi günü Gazze şehrine düzenlediği hava saldırılarında 50’den fazla kişinin öldüğünü bildirdi.
Sivil savunma sözcüsü Mahmud Bassal AFP’ye yaptığı açıklamada “Okulları, evleri ve hatta insan topluluklarını bombaladılar” dedi.
İsrail ordusu ise Pazartesi günü Gazze Şeridi’nin kuzeyinde beş askerin öldürüldüğünü açıkladı.
İsrail-Hamas anlaşmasına Trump etkisi
Muhalif İsrail gazetesi Haretz’deki habere göre geçtiğimiz cuma akşamı, ABD Başkanı seçilen Donald Trump’ın Orta Doğu özel temsilcisi Steven Witkoff, Katar’dan arayarak Başbakan Benjamin Netanyahu’nun danışmanlarına ertesi öğleden sonra İsrail’e geleceğini söyledi. Kendisine bu ziyaretin Şabat’ın ortasına denk geldiğini ancak başbakanın cumartesi gecesi görüşebileceğini söylediklerinde Witkoff, Şabat’la ilgilenmediğini ifade etti. Daha sonra Netanyahu, Witkoff ile görüşmek için ofisine geldi ve ateşkesin konuşulduğu görüşmenin ardından Witkoff tekrar Katar’a döndü.