Estonya’nın Delfi Haber Ajansı, Kremlin’den sızmış olan belgeler Der Spiegel ve ZDF gibi basın organlarının da bulunduğu muhtelif Avrupa ülkeleri medyalarıyla da paylaşıldı.
Sızan belgeler Kremlin’in hükümet kontrollü ‘kanaat önderleri’ni, her bir Rus vatandaşına temas edecek devasa propaganda ağını ve esasında kendi vatandaşlarını sofistike internet teknolojileri kullanarak nasıl takip ettiğini gözler önüne seriyor.
“Tüm bu şaşaanın altında tehlikede olduğunu düşünen bir rejim var”
“Başkanlık seçimleri, bilgi savaşı ve Ukrayna’da işgal edilmiş alanlar” olarak toplam 3 bölüme 1,1 milyar euro’luk bütçe ayrılmış. Bahsi geçen 3 başlıkta aslan payının sahibi, bütçenin yarısından fazlasını alarak, 631 milyon euro ile “bilgi savaşı” oluyor. Aynı zamanda Kremlin, “yeni topraklar” adını verdiği işgal edilmiş bölgelerde yerel halkın sadakatini artırmaya ihtimam gösteriyor.
Rusya analisti Mark Galeotti’ye göre bu dokümanlar iki sebepten ötürü ehemmiyetli. Birincisi, bu belgeler Kremlin’in bütün bir Rus devleti ideolojisini baştan şekillendirmeye çalıştığını gösteriyor. Diğer sebepse bu çabanın mikro diyebileceğimiz seviyelere kadar nasıl tatbik edildiğini anlatması. Belgelerin, Putin’in korkularını ifşa ettiğini söyleyen Galeotti, tüm bu şaşaanın altında tehlikede olduğunu düşünen bir rejim var, diye ekliyor.
Sızıntının geldiği tahmin edilen yer, 61 yaşındaki Sergei Kiriyenko’nun yönettiği Rusya yerel politik cephesi. Kiriyenko 1998 yılında, henüz 35 yaşındayken Rusya’nın en genç başbakanı seçilmiş fakat 4 ay sonra, Rus ekonomisinin çöküşü neticesinde görevini bırakmıştı. Şimdiyse “Donbass’ın Kralvekili” lakabıyla anılıyor ve Ukrayna’da işgal edilmiş bölgelerin imarı ve idaresinden sorumlu. 4 ay süren başbakanlığı döneminde belki de Rusya’nın son 25 yılını etkileyecek bir karar vererek Vladimir Putin’i FSB’nin (Rusya İç Güvenlik Servisi) başına atıyor.
Belgelerde finansal figürler ve bunlardan mesul kişiler spesifik projelere göre belirlenmiş. Bazı belgelerdeyse fonlamayı kimin kararlaştırdığı da yazıyor. Bazı dokümanlarda bu isim başbakan Mikhail Mishustin ya da doğrudan Putin. Rusya Devlet Başkanlığı Çocuk Hakları Komiseri olan Maria Lvova-Belova bu yıl bütçeden 420.000 euro alacak. Bu malumatın yer aldığı belgenin yorumlar kısmında paranın hususi olarak “Özel Askeri Operasyon Bölgesi’ndeki çocukların tahliyesi için” verileceği notu düşülmüş. Lvova-Belova Uluslararası Ceza Mahkemesi tarafından “aranan kişi” olarak ilan edilmiş ve AB tarafından da ‘Ukrayna’daki çocukları Rusya’ya kaçırmak’tan ötürü yaptırıma uğramıştı.
Putin yönetimi, sivil toplumu “teşvik etmek” için ANO (Autonomous Non-Profit Organization) adlı geniş kapsamlı bir ağ ihdas etti. Bu “STK”ların amacı, güçlü devlet propagandası yapmak ve vatandaşların ‘doğru bir düşünce yapısına’ sahip olmalarını sağlamak. Bu ANO’lardan, bütçesi bu yıl için 180 milyon euro ile başı çeken IRI’ın (Internet Development Institute) görevi ‘vatanseverce’ telefon oyunları, diziler ve filmler hazırlamak. Bununla birlikte, “vatandaşlık bilincini, ruhani ve ahlaki değerleri sağlamlaştırmak; yeni bakış açılarıyla hükümet içeriklerini desteklemek ve güçlendirmek” de IRI’ın görev tanımları arasında sayılıyor. Bu kurumun başındaki isim Alexei Goreslavsky ve sosyal projelerden sorumlu isim olan Sergei Novikov hazırladıkları sunumda, filmler, tiyatrolar ve diğer benzer projelerde, başkanlık seçimleri için uygun bir duygusal arka plan olmasını öneriyor. Sunuma göre seçimden önce çıkacak tüm filmlerde, izleyicilerde şu dört duygudan birini uyandıracak bir içerik olmalı:
1) Ulusal çıkarların, kültürel ve toplumsal değerlerin savunulması
2) Rusların hayat standardındaki iyileşme ve bu trendin sürekli olması
3) Günümüzün Rus kahramanları, ulusal gururun okşanması için nedenler ve Rusya’nın büyük isimleri
4) Ukrayna’da işgal edilen bölgelerle kurulacak birliktelik duygusu
Bu film ya da dizlere örnek olarak, “Callsign: Passenger” adlı, Ukrayna Savaşı’na katıldıktan sonra yoldaşlarının kahramanlığını görüp öz farkındalığı artan gencin öyküsünü anlatan film ya da Rus görüntüleme platformu Wink’te yayınlanan ve hikayesi Putin’in gençliğine dayanan “GDR” (German Democratic Republic) isimli 12 bölümlük dizi verilebilir.
“Kremlin uydurma rakam ve bilgilerle uğraşıp uğraşmayacağına karar vermek için, seçim sonuçlarını önden ve neredeyse kesin sayılarla bilmek istiyor”
Putin’in kişisel onayıyla 3,6 milyon euro’luk kaynak seçim anketlerine aktarıldı. 5,8 milyon euro ise işgal altındaki Ukrayna’da yapılan anket ve sosyolojik çalışmalara verildi. Bu ikisine ek olarak yaklaşık 28 milyon euro’luk bir kaynak ise başkanlık seçimleriyle ilgili sosyolojik araştırmalara ayrıldı. İnsanların demokratik olmayan ülkelerde, Rusya gibi, anketlere çıplaklıkla cevap vermediğinin de farkında olan araştırmacılar, kontrol soruları ve onların ayıklanması, istatistiki çıkarım gibi girift yöntemlere de başvuruyorlar. Yine de Kremlin’in araştırmalara harcadığı para ve mesai, Putin’in gerçek seçim sonuçlarıyla ilgilendiğini gösteriyor. Bu konuda bilgi veren kaynak, Kremlin uydurma rakam ve bilgilerle uğraşıp uğraşmayacağına karar vermek için, seçim sonuçlarını önden ve neredeyse kesin sayılarla bilmek istiyor, dedi.