ABD Başkanı Donald Trump, barış zirvesini şu sözlerle duyurdu:“Yarın Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan’ı Beyaz Saray’da tarihi bir Barış Zirvesi için ağırlamayı dört gözle bekliyorum.
Bu iki ülke uzun yıllardır savaş halindeydi ve bu savaş binlerce insanın ölümüne yol açtı.
Pek çok lider bu savaşı bitirmeye çalıştı ama hiçbiri başarılı olamadı — ta ki şimdiye kadar, ‘TRUMP’ sayesinde. Yönetimim her iki tarafla da uzun süredir temas halindeydi.
Yarın, Cumhurbaşkanı Aliyev VE Başbakan Paşinyan benimle birlikte Beyaz Saray’da resmi bir Barış Anlaşması İmza Törenine katılacaklar.
Amerika Birleşik Devletleri ayrıca her iki ülkeyle ikili anlaşmalar da imzalayacak; böylece Güney Kafkasya bölgesinin potansiyelini tam anlamıyla açığa çıkarabilmek için ekonomik fırsatları birlikte değerlendireceğiz.
Bu cesur liderlerin, Azerbaycan ve Ermenistan’ın büyük halkları için doğru olanı yaptıkları için çok gururluyum. Yarın, Ermenistan, Azerbaycan, Amerika Birleşik Devletleri ve DÜNYA için tarihi bir gün olacak. Yarın görüşmek üzere.”
Zengezur formülü
Barış sürecinin en tartışmalı başlığı olan Zengezur Koridoru konusunda taraflar, ABD’nin devreye girmesiyle anlaşmaya vardı. Azerbaycan’ın Nahçıvan’la kara bağlantısını sağlayacak koridor, Ermenistan egemenliğinde kalacak ancak sivil geçişler ve lojistik trafiği ABD denetiminde gerçekleşecek.
ABD’li özel sektörün inşa edeceği altyapı projeleriyle koridor uluslararası ticarete açılırken, güvenlik ABD-Ermenistan ortak yapısıyla sağlanacak. Bu adım, Azerbaycan’ın beklentilerini karşılarken, Ermenistan’ın egemenlik kaygılarını da giderdi.
Yarın imzalanacak olan barış anlaşması şu ana başlıklardan oluşuyor:
Azerbaycan ve Ermenistan, karşılıklı olarak birbirlerinin toprak bütünlüğünü tanıyacak.
Dağlık Karabağ’da yaşayan Ermenilere kültürel haklar, eğitim ve dil özgürlüğü sağlanacak.
1994’ten bu yana kapalı olan sınırlar karşılıklı olarak açılacak.
Zengezur Koridoru uluslararası geçişe açık hale getirilecek.
Taraflar diplomatik ilişkileri normalleştirerek büyükelçilik açacak.
Rusya ve İran tepkili
ABD’nin doğrudan süreçte belirleyici rol üstlenmesi Moskova ve Tahran’ı rahatsız etti.
Rusya Dışişleri Bakanlığı, “ABD barış değil nüfuz peşinde” açıklaması yaparken, İran yönetimi, Zengezur üzerinden ABD denetiminin “bölge güvenliğini tehdit edeceğini” savundu.