Almanya’nın doğusunda yer alan Thüringen ve Saksonya eyaletlerinde yapılan kritik yerel seçimlerde aşırı sağcı Almanya için Alternatif (AfD) partisi oylarını büyük ölçüde artırdı.
Oyların tümü sayılırken resmi olmayan sonuçlara göre, aşırı sağcı Almanya için Alternatif (AfD) partisi Thüringen eyaletinde oylarını 2019 seçimlerine göre 9,4 puan artırarak yüzde 32,8’e ulaştı. Saksonya’da da oyların yüzde 31,9’unu aldığı tahmin edilen Hristiyan Demokrat Birlik (CDU) partisinin hemen ardından yüzde 30,6 ile ikinci parti oldu. İlk kez seçim yarışına katılan Sahra Wagenknecht İttifakı (BSW) ise her iki eyalette de doğrudan üçüncü sıraya yükseldi.
Almanya tarihinde bir ilk
Björn Höcke’yi aday gösterdiği Thüringen’de zaferini ilan etmesi beklenen AfD’nin 2019’da 23,4 olan oy oranında tarihi bir yükseliş gözleniyor. AfD’nin zaferiyle Almanya Federal Cumhuriyeti tarihinde ilk kez iç istihbarat birimi Anayasayı Koruma Teşkilatı tarafından aşırı sağcı olarak sınıflandırılan bir parti sandıktan birinci parti olarak çıkmış oldu. İç güvenliğin seçmen için giderek daha fazla önem kazandığı bir ortamda seçim kampanyasını Almanya’nın Ukrayna politikasının yanı sıra göç ve suç oranları etrafında şekillendiren AfD, aynı zamanda kendisini Doğu Almanya’nın çıkarlarını savunan bir parti olarak tanıttı.
AfD’nin ardından Thüringen’de ikinci parti olarak seçimlerden çıkan CDU ise yüzde 23,6 ile, 2019’da elde ettiği yüzde 21,7’lik oy oranını artırdı. Kamuoyu yoklamalarında, bu artışta oyunu AfD’nin en güçlü parti konumunda olmasını istemeyen seçmenin de rol oynadığı görülüyor.
Koalisyon hükümetinin hezimeti
Her iki eyalette seçimlerin kaybedeni ise koalisyon hükümetinin bileşenleri oldu.
Başbakan Olaf Scholz’un partisi Sosyal Demokrat Parti (SPD), Thüringen’de yüzde 6,1 ile tarihi bir hezimete uğradı. Koalisyon hükümetinin bir diğer ortağı olan Yeşiller ise yüzde 3,2 oy oranıyla yüzde 5’lik barajın altında kalarak meclise giremiyor. Hür Demokrat Parti (FDP) ise yalnızca yüzde 1,1’lik oy oranıyla eyalet meclisinde temsiliyet bulamadı.
Seçimlerin bir diğer kaybedeni ise Thüringen’in 2014’ten bu yana görevde olan eyalet başbakanı Bodo Ramelow oldu. 2019 eyalet seçimlerinde yüzde 31’lik oy oranıyla tarihi bir başarıya imza atan Ramelow’un partisi Sol Parti’de son dönemde yaşanan depremin ardından, hala eyalette en popüler politikacı konumunda olan başbakan da oy oranını korumayı başaramadı. Partinin oy oranı yüzde 13,1’e geriledi.
Thüringen ve Saksonya seçimleri neden önemli?
Thüringen ve Saksonya’daki seçimlerin ardından 22 Eylül’de Brandenburg eyaletinde seçimler yapılacak. Bu üç eyaletteki seçimlerde hükümeti oluşturan SPD, Yeşiller ve Hür Demokrat Parti’nin alacağı oy oranı, koalisyonunun geleceğini de etkileyecek. Zira önümüzdeki yıl Almanya’da genel seçimler yapılacak.
Genç parti BSW’nin zaferi
Sol Parti’den geçen yıl ayrılan Sahra Wagenknecht ise, henüz Ocak ayında kurduğu BSW ile seçim yarışının kazananları arasına girdi. Thüringen’de yine bir eski Sol Partili olan Katja Wolf’la yarışa giren parti, yüzde 15,8 oy ile seçim barajını rahatça aşarak eyalet meclisine girmeyi garantiledi. Partinin seçim kampanyasında Ukrayna’ya silah sevkiyatına yönelik eleştiriler ve Rusya’yla müzakere masasına oturulması yönündeki talepler öne çıkmıştı. Partinin benimsediği göç karşıtı ve sosyal güvenlik yanlısı pozisyonunun da pek çok seçmen için sandıkta ikna edici olduğu tahmin ediliyor. BSW, Saksonya’da ise yüzde 11,8 oy oranına ulaştı. BSW’nin zaferi bu denli genç bir partinin hızlı yükselişi açısından bir ilke işaret ediyor. Bu zaferin koalisyon denklemini daha da karmaşıklaştırması bekleniyor.
AfD’li Höcke’den diğer partilere uyarı
AfD’nin Thüringen’deki başbakan adayı Björn Höcke kamu televizyonu ARD’ye yaptığı açıklamada, hükümetin kurulması sürecinde partisinin dışlanmaması gerektiğini söyleyerek bu konuda uyarıda bulundu. Höcke, “Thüringen’de istikrarlı koşullar isteyenler AfD’yi bu sürece entegre etmek zorundadır. AfD’nin dahil olmadığı hiçbir oluşum bu ülke için iyi olmayacaktır” dedi.
AfD’nin zaferini ilan etmesi beklenen Thüringen’de ikinci parti konumundaki Hristiyan Demokrat Birlik’in (CDU) Genel Sekreteri Carsten Linnemann ise AfD’yle koalisyona girmeyeceklerinin altını çizdi. Sol Parti ile de koalisyon düşünmediklerini belirten Linnemann, ZDF’e yaptığı açıklamada, “Net bir kararımız var ve buna bağlı kalacağız” ifadelerini kullandı.
BSW lideri Wagenknecht de AfD’yle Thüringen’de olası bir koalisyonu kesin bir dille reddetti. AfD’nin başbakan adayı Höcke ile iş birliği yapamayacaklarını belirten politikacı, Höcke’nin aşırı milliyetçi temelli dünya görüşünü savunduğunu kaydetti. Diğer yandan AfD’nin sunacağı önergelere destek verme ihtimalini tamamen olasılık dışı bırakmayan Wagenknecht, “Bir demokraside önerge sunan her partiyi, sürecin sonunda önergenin doğru mu yanlış mı olduğuna karar verilecek normal bir süreç beklemelidir” diye konuştu.
Scholz’dan partilere çağrı: AfD ile koalisyon yapmayın
Başbakan Scholz, eyalet seçimlerinde Thüringen’de birinci, Saksonya’da ikinci olan aşırı sağcı AfD ile koalisyon yapılmaması çağrısında bulundu. Scholz, “Ülkemiz bu sonuçlara alışamaz, alışmamalıdır” dedi.
.
Eyalet seçimlerinin sonucunu “acı” diye nitelendiren Sosyal Demokrat Partili (SPD) Başbakan, siyasi partileri her iki eyalette AfD’yi içermeyecek ittifaklar kurmaya çağırdı:
“Tüm demokratik partilerin, aşırı sağcıları içermeyen istikrarlı hükümetler kurması gerekmektedir. Ülkemiz bu sonuçlara alışamaz ve alışmamalıdır. AfD Almanya’ya zarar veriyor. Ekonomiyi zayıflatıyor, toplumu bölüyor ve ülkemizin itibarını yok ediyor”
Scholz’un partisi SPD’nin oyları 2019’daki seçimlere göre Thüringen’de yüzde 8,2’den yüzde 6,1’e, Saksonya’da ise yüzde 7,7’den yüzde 7,3’e düşmüştü.