BBC, yalnızca bir hafta içinde patlak veren taraflılık suçlamaları ve yoğun siyasi baskıların ardından iki üst düzey yöneticisinin istifasıyla en büyük krizlerinden birini yaşıyor.
Genel Direktör Tim Davie ile BBC News CEO’su Deborah Turness’in istifası kamu yayıncısının siyasi baskılara karşı dayanıklılığını kaybettiği yönünde ciddi endişelere neden oldu.
Kriz, BBC’nin dış danışmanlarından eski siyasi gazeteci Michael Prescott tarafından hazırlanmış 19 sayfalık raporun Telegraph tarafından yayımlanmasıyla başladı. Raporda, BBC’nin en prestijli araştırma programlarından Panorama’nın, Trump’ın 6 Ocak Kongre baskınından önce yaptığı uzun konuşmayı yayınlarken önemli bir montaj hatası yaptığı öne sürülüyordu. Prescott, konuşmanın bazı yumuşatıcı veya bağlamlayıcı bölümlerinin çıkarıldığını, buna karşılık daha sert ifadelerin art arda getirildiğini, bu nedenle Trump’ın isyancıları doğrudan destekliyormuş gibi bir algı yaratıldığını savundu. BBC’nin kendi incelemeleri de bu editin hatalı olduğunu ortaya koydu ve kurumun bu hata için özür hazırlığında olduğu öğrenildi. Söz konusu bulgu, sağcı basının BBC’yi “sistematik siyasi manipülasyon” ile suçlamasını kolaylaştırdı.
Prescott’un raporu yalnızca Panorama’yı değil, BBC Arapça servisinin Gazze savaşına ilişkin yayınlarını da hedef aldı. Belgede, Arapça servisinin Hamas’ın söylemlerine fazla ağırlık verdiği ve İsrail kaynaklı bilgilerden uzak durduğu iddia edildi. Sağ eğilimli basın, bu yayınları “Hamas yanlısı habercilik” olarak nitelendirdi. BBC içinde ise bu suçlamaların, İngiltere’de son yıllarda yoğunlaşan kültür savaşlarının bir uzantısı olduğu görüşü yaygın. Geçmişte yapılan iç denetimler, Arapça serviste kasıtlı bir taraflılık tespit etmemiş, hataları savaş koşullarındaki bilgi kirliliği ve hız baskısıyla açıklamıştı. Ancak Prescott’ın notu, eski tartışmaları yeniden alevlendirdi.
Raporda ayrıca, BBC bünyesindeki bazı LGBTQ çalışanlarının cinsiyet ve cinsellik haberlerinde orantısız etki sahibi olduğu iddiası da yer alıyordu. Uzmanlar, bu suçlamanın editoryal bir tartışmadan çok politik ve kültürel bir zemine oturduğunu belirtiyor. Buna karşın rapor, sağcı medya için BBC’nin “ilerici ideolojiye teslim olduğu” yönündeki suçlamaları güçlendiren yeni bir malzeme hâline geldi.
BBC’nin yaşanan tartışmalar karşısında günler boyunca sessiz kalması, krizi daha da derinleştirdi. Kurumun kamuoyuna “sızdırılmış belgelere yorum yapmıyoruz” şeklinde kısa bir açıklama dışında bir savunma yapmaması, BBC’yi hem çalışanlar hem de izleyiciler nezdinde zayıf ve kararsız gösterdi. Oysa yönetim, rapora dair teknik bir yanıt üzerinde çalışıyordu. Buna rağmen kamuoyu karşısında güçlü bir pozisyon alınamaması, eleştirilerin büyümesine yol açtı.
Kriz, BBC’nin içinde bulunduğu geniş siyasi bağlamla yakından ilişkili. Rapordaki suçlamalar yayımlandıktan sonra Telegraph, Mail ve diğer sağ eğilimli medya kuruluşları BBC’yi ilerici grupların etkisine girmekle suçlayan sert bir kampanya yürüttü. Boris Johnson lisans ücretinin iptali tehdidini yeniden gündeme getirirken, Donald Trump BBC’yi “yüzde yüz sahte haber” olarak nitelendirdi ve dava açabileceğini duyurdu. Bu gelişmeler, BBC’nin siyasi saldırılarla daha kırılgan bir konuma sürüklendiğini ortaya koydu.
Davie ve Turness’in istifalarıyla birlikte BBC, geleceğine yön verecek kritik kararlar alınırken liderlik boşluğuyla karşı karşıya kaldı. Kuruluş, hükümetle lisans ücretinin geleceğine ilişkin zor müzakerelerin yaklaşmakta olduğu, mali kısıtlamaların giderek ağırlaştığı ve uluslararası haber rekabetinin sertleştiği bir dönemde en kırılgan noktasında bulunuyor. BBC, hem siyasi hem ekonomik hem de editoryal baskıların üst üste bindiği bir ortamda kurumsal bağımsızlığını ve kamu güvenini yeniden tesis etmek için zorlu bir süreçten geçiyor.
Tim Davie, istifa mektubunda kurumun savunulması gerektiğini vurgulayarak, “BBC’yi desteklemeliyiz; onu siyasi bir silaha dönüştürmemeliyiz” ifadelerini kullandı. Ancak gözlemcilere göre, BBC üzerindeki siyasi baskıların boyutu düşünüldüğünde bu çağrı çoktan geç kalmış olabilir.