Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Fatih Karahan, ‘Enflasyon Raporu 2025-III’ sunumunda konuştu.
Karahan, yılın ilk Enflasyon Raporu sunumunda, 2025 yıl sonu enflasyon tahmininin yüzde 21’den yüzde 24’e çıkardığını duyurmuştu. 2026 enflasyon tahmini yüzde 12 olarak korunurken; TCMB 2027 yılı için ilk kez açıkladığı enflasyon tahminini yüzde 8 olarak belirlemişti.
TCMB Başkanı Karahan’ın yılın üçüncü enflasyon sunumundaki konuşmasından öne çıkanlar şöyle:
“Sıkı para politikasının sonucunu kademeli olarak almaya devam ediyoruz. Sıkı para politikasıyla talep koşullarının dezenflasyonist etkisi arttı. Önümüzdeki dönemde de tüm para politikası araçlarını kullanmaya devam edeceğiz. Fiyat istikrarının sağlanması yolunda aldığımız mesafeyi önemsiyoruz.
“Küresel ticaret politikası belirsizliği ve jeopolitik riskler yüksek seyretmeye devam ediyor. Küresel büyüme görünümü yılbaşına kıyasla halen zayıf seyrediyor. Arz artışları enerji fiyatlarındaki jeopolitik gelişmeler kaynaklı yükselişi sınırladı.
“Küresel piyasalarda portföy tercihleri ağırlıklı olarak hisse senedi yönünde oldu.
“Sıkı para politikası sonucunda talep kompozisyonu daha dengeli hale geldi. Özel tüketimin büyümeye katkısının belirli olarak gerilediği görülüyor.
“İkinci çeyrekte üretim göstergelerinin büyümesi yavaşladı. Anket bazlı göstergeler sanayide zayıflayan bir görünüme işaret ediyor.
“Temmuz ayına ilişkin geçici veriler dış ticaret dengesinde iyileşmeye işaret ediyor. Bu görünüm altında cari açığın milli gelire oranının ikinci çeyrekte yüzde 1,3 civarında seyredeceğini tahmin ediyoruz.
“Dezenflasyon süreci kesintisiz devam ediyor. Enflasyon, tahmin aralığının üst bandının bir miktar altında gerçekleşti.
“Tüketici enflasyonu temmuzda, 2024 Mayıs zirvesine kıyasla 42 puan düşük kaydetti; Ağustos öncü verileri eğilimin devamına işaret ediyor.
“Enflasyon son üç ayda piyasa beklentilerinden düşük gelse de, hizmetteki atalet tahminlerimizin üzerinde risk oluşturmaya devam ediyor.
“Gıda grubunda zirai dona rağmen enflasyonda yavaşlama görüyoruz. Gıda fiyatlarında iklim koşulları etkili olmaya devam ediyor.
“Son aylarda artan sıcaklıklara bağlı olarak bazı bölgelerde kuraklığın belirginleştiğini görüyoruz, bu gıda fiyatları üzerinde yukarı yönlü riskleri artırıyor.
“Geçmiş enflasyona endeksleme eğilimi yüksek kalemler dezenflasyonu yavaşlatıyor.
“Önümüzdeki iki ayda özel üniversitelerin ücretlerindeki gelişmelerin etkisini takip edeceğiz.
“Kira enflasyonu öngörülenden daha dirençli bir seyir izliyor. Kira enflasyonunun gerilemeye devam edeceği öngörülüyor.
“Enflasyondaki düşüşün kademeli bir şekilde sürmesi bekleniyor. Ancak beklentiler iyileşse de hala enflasyon tahminlerimizin üzerinde seyrediyor.
“Sıkı para politikasını sürdürmeye ve sonuçlarını da kademeli olarak almaya devam ediyoruz. Sıkı para politikası duruşumuz dezenflasyon sürecinin devamını sağlayacak.
“Finansal koşullarda sıkılık devam ediyor. Temmuz PPK kararı sonrası temmuzun ilk haftasına göre tüketici kredisi faizleri 5,3, ticari kredi faizleri 5,5 puan geriledi.
“Ticari kredilerde kompozisyon TL lehine değişiyor. Tüketici kredilerinin iç talepteki dengelenmeyi destekleyici seviyede devam etmesi büyük önem taşıyor.
“Bundan böyle veri akışına bağlı revize edebileceğimiz verilerin yanı sıra rapor dönemler arasında olağanüstü gelişmeler olmadıkça değiştiremeyeceğimiz ara hedeflerimizle karşınıza çıkacağız.”
Toplantının soru-cevap kısmında Merkez Bankası yöneticilerine sorulan sorular ile verdikleri yanıtlar şöyle:
Ara hedeflere neden ihtiyaç duydunuz?
Karahan: Önemli bir değişiklik. Bugüne kadar yaptığımız iletişimde ara hedefler tahmin görevi görüyordu. Enflasyonda hem belirsizlik yüksek tahminleri revize etmemiz gerekiyordu. Bu ikisini bu toplantıdan başlayarak ayırmaya karar verdik. Çok uç gelişmeler olmaması durumunda değiştirmeyi düşünmüyoruz. Ne kadar sapma olursa olsun hesabını şeffaf şekilde vereceğiz.
Son dönemdeki ‘katılığı’ nasıl tanımlarsınız? Sadece hizmetten kaynaklı ise bu problem nasıl aşılır? Daha sıkı bir para politikası faydalı olur mu?
Karahan: Enflasyondaki ana eğilim sene başından bu yana ciddi anlamda düştüğünü görüyoruz. Yıl ortasında yaşanan çeşitli olaylara rağmen eğiliminin düştüğünü görmek önemli. Biraz daha eğitim ve kira kaynaklı katılık söz konusu. Para politikasının kolay etkileyeceği bir kalem değil. Aşağı yönlü eğilimin devam edeceğini gösteriyor. O kadar hızlı kırılmayacak bu katılık. Kararlılıkla kaldığımız sürece kıramayacağımız hiçbir katılık yok.
Bundan sonraki dönemde aynı büyüklükteki faiz indirimleri olması için hangi koşullar olmalı? İdeal faiz aralığı görüyor musunuz?
Karahan: Enflasyon üzerindeki risklerin dengesi kararlarımızda önemli. Belli bir alanımız olduğunu düşünüyor, ihtiyatlı şekilde enflasyon görünümü bozmadan yapmak istiyoruz. Enflasyon piyasa beklentilerinin altında oldu ve bu bizim açımızdan önemli bir gelişme. Özellikle eğitim ve kira bizim tahminimizin üzerinde. Toplantı bazlı ilerliyoruz, veri akışına bazlı ilerliyoruz. Oto pilotta değiliz.
Kur politikanız tam olarak nedir?
Karahan: Hiçbir şekilde bu süreçte kur politikamızda bir değişiklik olmadı. Reel değerlendirme TL’ye olan ilginin artmasının doğal bir sonucu. Bu talebin değiştiği durumda reel değerlendirmenin olmadığını görmek normal. Son dönemde TL’ye olan talebin tekrar canlandığını görüyoruz
TCMB Başkan Yardımcısı Cevdet Akçay: Bütün bunları birbirine bağlayabilirsiniz. Sıkı para politikası önümüzdeki günlerde de devrede olacak. Geçmişte gördüğümüz reel değerlendirmelerin şimdi görmemenin herhangi bir problem teşkil edeceğini düşünmüyoruz.
Rezervler rekor seviyeye yükseldi. Bu sebeple politikanızda bir değişiklik olur mu? Para politikaların sıkılığını nasıl değerlendiriyorsunuz?
Karahan: Büyümenin dezenflasyon patikası ile uyumlu seyretmesi oldukça önemli. Kredi büyümesinde belirleyici olan politika faizinin büyümesi. Son ayda KOBİ kredi büyümesi bir miktar artmış durumda. Limitleri hızlı şekilde gevşetmesi yönünde talep var ama erken olduğunu düşünüyoruz. Limitleri kısa vadede değiştirmeyi düşünmüyoruz.