Ukrayna ve Rusya heyetleri, ateşkes müzakereleri için bugün bir kez daha İstanbul’da masaya oturuyor.
Görüşme Çırağan Sarayı’nda yapılıyor.
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın başkanlığında saat 14.50’de başlayan toplayan MİT Başkanı İbrahim Kalın da katılıyor.
Toplantının açılış konuşmasını yapan Hakan Fidan şu ifadeleri kullandı:
“Liderler toplantısı için gerekli hazırlıkları ele almayı öngörüyoruz. İki ülkenin ateşkese dair pozisyonlarını değerlendirmeyi ve esir takası süreçlerini hızlandırmayı amaçlıyoruz. Barışa giden yolların taşlarını döşemek mümkün. Tüm dünyanın gözü sizlerin burada yapacağı temaslara ve tartışmalara odaklanmış durumdadır. Bu fırsattan azami ölçüde yararlanarak bizleri barışa bir adım daha yaklaştıracak somut neticeler alacağınıza canı gönülden inanıyoruz. ABD’nin bu görüşmelere yönelik inancını ve desteğini son derece önemli buluyoruz. Sayın Trump’ın barışın tesisi konusundaki kararlılığı yeni bir fırsat penceresi açmıştır. Güçlü bağlarımız olan Rusya ve Ukrayna’nın Türkiye’ye duyduğu güven bizim için her türlü mülahaza ötesindedir.”
Rusya heyetinde şu isimler yer aldı:
Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Yardımcısı Vladimir Medinskii, Dışişleri Bakan Yardımcısı Mihail Galuzin, Savunma Bakan Yardımcısı Aleksandr Fomin, Baş İstihbarat İdaresi (GRU) Başkanı İgor Kostyukov.
Ukrayna heyetindeki isimler ise şu şöyleydi:
Savunma Bakanı Rustem Umerov, Dışişleri Bakan Birinci Yardımcısı Sergiy Kyslytsya, Güvenlik Servisi Başkan Yardımcısı Oleksandr Poklad, Dış İstihbarat Servisi Birinci Başkan Yardımcısı Oleh Luhovskyi.
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan: Taraflar, ilk toplantıda üzerinde mutabık kaldıkları hususları bir adım ileriye taşıdılar
Bakan Fidan, “(Rusya-Ukrayna görüşmeleri) Yapıcı bir atmosferde cereyan eden görüşmelerde taraflar, ilk toplantıda üzerinde mutabık kaldıkları hususları bir adım ileriye taşıdılar. Liderlerimizin ortak iradeleri doğrultusunda şekillenen müzakerelerde, tarafların sergiledikleri sonuç odaklı yaklaşım memnuniyet vericidir.” dedi.
Rus heyetine başkanlık eden Medinskiy: Ukrayna tarafına tek taraflı olarak gelecek hafta 6 bin dondurulan asker cesedini vereceğiz
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in müşaviri ve İstanbul’daki müzakerelerde Rus heyetine başkanlık eden Vladimir Medinskiy, Rusya ile Ukrayna arasında yapılan müzakerelerin ardından basına açıklamalarda bulundu.
Hazırladıkları memorandum taslağını Ukrayna tarafına teslim ettiklerini bildiren Medinskiy, bunun iki bölümden oluştuğunu ifade ederek, şöyle konuştu:
“Birinci bölümde, uzun vadeli barışın ne şekilde sağlanabileceği konusunda maddeler yer alıyor. İkinci bölümü ise olası kapsamlı ateşkesin sağlanmasına yönelik atılması gereken adımları kapsıyor. Bu konuda seçenekler bile var. Memorandum yeterince ayrıntılı biçimde. Ukrayna tarafı, bu belgeyi analiz etmek için aldı. Onlar analiz edecek ve geri dönüş sağlayacak. Bunu değerlendireceğiz.”
Müzakerelerde üzerinde anlaşmaya vardıkları hususlar hakkında bilgi veren Medinskiy, “Ukrayna tarafına tek taraflı olarak gelecek hafta 6 bin dondurulan asker cesedini vereceğiz. Tüm ölen askerlerin kimliğini tespit ettik. Ellerinde Rus askerlerinin cesetleri varsa bunları alırız.” dedi.
“En büyük çaplı esir takası konusunda mutabık kaldık”
Medinskiy ayrıca, Ukrayna ile tekrar esir asker takası konusunda anlaşmaya vardıklarına işaret ederek “En büyük çaplı esir takası konusunda mutabık kaldık. Ağır yaralı ve ağır hasta askerlerin tamamı takas edilecek. Bu yaptığımız insani bir jest. Ayrıca 25 yaş altındaki esir askerlerin tamamı takas edilecek. Böylece takas edilecek asker sayısı 1000’den az olmayacak, büyük ihtimal 1000’den daha fazla olacak. Bu rakamlar belirleniyor.” ifadelerini kullandı.
Bunun için daimi sağlık komisyonlarının kurulması konusunda mutabık kaldıklarını belirten Medinskiy, “iki tarafın, bu komisyonların tespitleri doğrultusunda, siyasi kararların alınmasını beklemeden takas edilecek ağır yaralı asker listelerini oluşturabileceğini ve bu tür takasların sürekli gerçekleştirileceğini” kaydetti.
“Ukrayna’ya cephenin belirli bölümlerinde 2 ila 3 günlük somut bir ateşkes teklif ettik”
Medinskiy, Kiev’in sürekli ateşkesin sağlanmasını istediğine dikkati çekerek, “Ukrayna’ya cephenin belirli bölümlerinde 2 ila 3 günlük somut bir ateşkes teklif ettik. Rus ve Ukraynalı askeri uzmanlar, bu konu üzerine çalışacak. Bu, komutanların, askerlerinin cesetlerini toplayabilmeleri için yapılacak. Böyle bir teklif var. Ukrayna askerleri bu teklif üzerinde en kısa zamanda çalışma yapacaklarına dair söz verdi.” diye konuştu.
Görüşmelerde, Ukraynalı çocukların iade edilmesi konusunun da ele alındığının altını çizen Medinskiy, Ukrayna’nın Rusya’yı binlerce çocuğu çalmakla suçladığını ve bunu “şov” haline getirdiğini söyledi.
Vladimir Medinskiy, Ukrayna tarafının çocuk listesini verdiğini aktararak “Çocuk listesini aldık. Bu listede 20 bin değil, 339 çocuk var. Bunun üzerinde çalışacağız. Bugüne kadar 101 çocuğu teslim ettik. Ukrayna tarafından ise 22 çocuk alındı. Hiçbir çocuk kimse tarafından çalınmadı. Bunlar, Rus askerleri tarafından kurtarılarak cepheden çıkarıldı. Bunların anne ve babasını arıyoruz.” ifadelerini kullandı.
“Müzakerelerden memnunuz”
İstanbul’daki müzakerelerde Rus heyetine başkanlık eden Medinskiy, basın mensuplarının, Rus heyetinin müzakerelerin sonucundan memnun olup olmadığına yönelik bir sorusuna “Evet” cevabını verdi.
İstanbul’daki müzakerelerde tarafların uzlaşıya vardığı esir takasına ilişkin de konuşan Medinskiy, “Savaş esirlerinin değişimi eşit olacak. Toplamda en az 1000 kişi, muhtemelen daha da fazla. 1200’e kadar çıkabilir. Bu, özel askeri operasyonun başlangıcından bu yana en büyük değişim olacak.” dedi.
Rusya, Ukrayna’ya ilettiği memorandumda ateşkes için iki seçenek teklif etti
Rusya’nın Ukrayna’ya İstanbul’daki müzakerelerde sunduğu memorandumda, ateşkes için iki seçenek sunduğu bildirildi.
Rus haber ajansı TASS, Rusya ile Ukrayna arasında yapılan müzakerelerin ardından Rusya’nın Ukrayna’ya sunduğu, üç bölüm ve ateşkese ilişkin iki teklifin yer aldığı memorandumu yayımladı.
Buna göre, Rusya’nın ateşkes için sunduğu ilk seçenekte Ukrayna ordusunun Herson, Zaporijya, Donbas ve Luhansk bölgelerinden çekilmesi öneriliyor.
Rusya, ateşkes için ikinci seçenekte ise Ukrayna’da askerlerin yeniden konuşlandırılmasının yasaklanması, seferberliğin ve yabancı askeri yardımların durdurulması, terhis işlemlerinin başlaması ve üçüncü ülkelerin askeri varlığının dışlanmasına ilişkin maddeler yer alıyor.
Rusya’nın “nihai çözüm” için talepleri
Memorandumda yer alan, “Nihai Çözümün Temel Parametreleri” başlıklı kısımda ise Ukrayna’nın tarafsızlığı, askeri ittifaklara katılmasının reddinin yer aldığı çeşitli maddeler bulunuyor.
Ukrayna’nın nükleer silah bulundurmaması ve asker sayısının sınırlandırılması da söz konusu başlıkta yer alırken, Kırım, Herson, Zaporijya, Donbas ve Luhansk bölgelerinin uluslararası anlamda tanınması ve Rusya’ya yönelik yaptırımların kaldırılması isteniyor.
Söz konusu başlıkta bulunan maddeler arasında, çatışmalardan kaynaklanan zararlara ilişkin taleplerden karşılıklı olarak feragat edilmesi, Rusça konuşan nüfusun hak ve özgürlüklerinin sağlanması, Ukrayna Ortodoks Kilisesi’nin faaliyetleri üzerindeki kısıtlamaların kaldırılması, Nazizmin yüceltilmesinin yasaklanması, ailelerin ve yerlerinden edilmiş kişilerin yeniden birleşmesiyle ilgili bir dizi sorunun çözülmesi, doğal gaz geçişi de dahil olmak üzere diplomatik ve ekonomik ilişkilerin aşamalı olarak tekrar sağlanması da bulunuyor.
Zelenskiy, İstanbul’daki görüşmeleri değerlendirdi
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, savaşı sona erdirmek amacıyla İstanbul’da düzenlenen görüşmelerde, Rusya ile yeni esir takasları konusunda anlaştıklarını söyledi.
Zelenskiy, Litvanya’nın başkenti Vilnius’ta gerçekleşen Bükreş Dokuzlusu (B9) Zirvesi’nin ardından düzenlenen ortak basın toplantısında konuştu.
NATO Genel Sekreteri Mark Rutte ve zirveye katılan ülke liderleriyle düzenlenen ortak basın toplantısında konuşan Zelenskiy, Rusya ile Ukrayna arasında bugün İstanbul’da gerçekleştirilen görüşmelere değindi.
Zelenskiy, İstanbul’daki görüşmelerin sona erdiğini aktararak, “İstanbul’daki görüşmeler sona erdi. Heyetler Türk tarafının aracılığıyla belgeleri değiştirdi. Savaş esirlerinin serbest bırakılması için hazırlık yapıyoruz.” ifadesini kullandı.
Vilnius’taki zirve kapsamında gerçekleştirdiği görüşmelerde Ukrayna’nın güvenliğini artıracak konuları da ele aldıklarını aktaran Zelenskiy, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Bugün, ortaklarımızla güvenliğimizi daha da artıracak birkaç ortak karar konusunda anlaştık. Yardım etmeye istekli olduğunuz için her birinize teşekkür ederim. Yeni savunma paketleri olacak, Ukrayna silah üretimine, özellikle de insansız hava araçlarına yeni yatırımlar yapılacak. Ukrayna çok daha fazlasını üretebilir.”
Müzakerelerin ilk turunda neler yaşandı?
24 Şubat 2022’de başlayan savaşın hemen ardından, Rusya ile Ukrayna’yı aynı yıl içinde hem Antalya hem de İstanbul’da aynı masada bir araya getiren Türkiye, Mayıs 2025’te de yine İstanbul’da, Rus ve Ukraynalı heyetleri 3 yılın ardından buluşturdu.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in 10 Mayıs akşamı yaptığı ‘İstanbul’daki müzakere görüşmeleri yeniden başlatılsın’ önerisiyle gözler Türkiye’ye çevrildi.
16 Mayıs günü, Rusya ve Ukrayna tarafları Dolmabahçe’de bir araya geldi. İki taraf, müzakerelerde “1000 kişiye 1000 kişilik” büyük bir esir takasının yapılması, olası ateşkese yönelik görüşlerin ayrıntılı olarak sunulması, ardından da müzakerelerin sürdürülmesi konusunda mutabık kaldı.
İki ülke, İstanbul’da anlaşmaya varılan esir takasının 25 Mayıs’ta tamamlandı.