ABD Başkanı Donald Trump’ın yönetimi, Ukrayna savaşını bitirmek amacıyla Rusya ile birlikte gizlice yeni bir barış planı üzerinde çalışıyor. Axios’un üst düzey Amerikan ve Rus yetkililere dayandırdığı haberine göre taslak 28 maddeden oluşuyor ve Trump’ın Gazze’deki ateşkes sürecinden ilham alıyor.
Planın dört ana başlığı şöyle:
1. Ukrayna’da barış
2. Güvenlik garantileri
3. Avrupa’nın güvenliği
4. ABD’nin Rusya ve Ukrayna ile gelecekteki ilişkileri
Ancak en kritik başlık, doğu Ukrayna’da toprak kontrolü gibi yıllardır çözülemeyen temel ihtilafların planda nasıl ele alındığının hâlâ belirsiz olması.
Witkoff–Dmitriev hattı: Miami’de üç günlük gizli çalışma
Planın hazırlanmasını bizzat Trump’ın özel temsilcisi Steve Witkoff yürütüyor. Witkoff’un Rusya’nın egemen varlık fonunun başındaki isim olan ve Kremlin’in Ukrayna dosyasında kilit rol oynayan Kirill Dmitriev ile haftalardır yakın temas halinde olduğu belirtildi.
Dmitriev, 24–26 Ekim arasında Miami’ye giderek Witkoff ve Trump ekibiyle üç gün boyunca kapalı kapılar ardında çalıştığını açıkladı.
Rus yetkili, daha önceki girişimlerden farklı olarak bu kez Moskova’nın taleplerinin gerçekten dikkate alındığını savunarak plan konusunda iyimser olduğunu söyledi:
“Bu kez Rusya’nın pozisyonunun duyulduğunu hissediyoruz.”
Dmitriev, planın yalnızca Ukrayna savaşıyla değil, ABD–Rusya ilişkilerinin yeniden tesis edilmesi ve “Avrupa’ya kalıcı güvenlik mimarisi” kurmayı da hedeflediğini söyledi.
Trump ve Putin’in Ağustos ayında Alaska’da vardığı prensipler, taslağın temel çerçevesini oluşturuyor. Liderlerin bir sonraki buluşması için planlanan Budapeşte zirvesi ise şimdilik askıda.
Witkoff’un Zelenski görüşmesi ertelendi
Witkoff’un çarşamba günü Ankara’da Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski ile de görüşmesi bekleniyordu. Ancak hem Ukraynalı hem ABD’li yetkililer, ziyaretin ertelendiğini açıkladı.
Witkoff, bu hafta başında Miami’de Zelenski’nin ulusal güvenlik danışmanı Rustem Umerov ile bir araya gelmişti. Ukraynalı bir yetkili Axios’a şunları söyledi:
“Amerikalıların bir şeyler üzerinde çalıştığını biliyoruz.”
Beyaz Saray’dan bir yetkili ise şöyle konuştu:
“Başkan Trump, bu anlamsız savaşın esneklik gösterilirse bitirilebileceğine inanıyor.”
Bu sırada Zelenski Ankara’da: Erdoğan’la kritik görüşme
Barış planı Washington–Moskova hattında şekillenirken, Ukrayna Devlet Başkanı Zelenski de bugün Ankara’ya gelerek Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile görüştü. Zelenski önce Anıtkabir’i ziyaret etti, ardından Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde baş başa ve heyetler arası görüşmeler yapıldı.
Görüşmelere Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, MİT Başkanı İbrahim Kalın ve Erdoğan’ın dış politika başdanışmanı Akif Çağatay Kılıç katıldı.
Zelenski ziyareti öncesi X’te yaptığı paylaşımda, diplomatik sürecin yeniden başlayabileceği mesajını vermişti:
“Müzakereleri yoğunlaştırmaya hazırlanıyoruz ve ortaklarımıza önereceğimiz çözümler geliştirdik.”
Kremlin ise Ankara’daki temaslarda hiçbir Rus temsilcinin bulunmayacağını açıkladı.
Erdoğan: “İstanbul süreci yeniden devreye girmeli”
Erdoğan ortak basın toplantısında, Türkiye’nin 2022’de başlattığı İstanbul görüşmelerinin önemine dikkat çekerek şunları söyledi:
“İstanbul sürecinin sonuç odaklı şekilde sürdürülmesi gerektiğini ifade ettik.
Ateşkesi hızlandıracak, adil ve kalıcı barışın önünü açacak önerileri Rusya ile ele almaya hazırız.
Tüm ortaklarımızdan İstanbul sürecine yapıcı destek bekliyoruz.”
Erdoğan ayrıca Türkiye–Ukrayna ticaret hacmini 10 milyar dolara çıkarma hedefini yineledi.
Zelenski: “Türkiye’nin ilkeli duruşu çok önemli”
Ukrayna Devlet Başkanı ise Türkiye’nin rolüne vurgu yaparak şöyle dedi:
“Rusya’yla savaşa ilişkin Türkiye’nin ilkeli tutumu Ukrayna için çok önemlidir.
Yıl sonuna kadar esir değişimlerini yeniden başlatmayı umuyoruz. Türkiye bu konuda büyük destek veriyor.”