ABD'deki Massachusetts Teknoloji Enstitüsü ve California Teknoloji Ensitüsü'nden bilim insanları; ortaklaşa düzenledikleri basın toplantısında, 100 yıla yakın süredir ispat edilmesi için çaba gösterilen Einstein'in yerçekimsel dalgalarının gözlemlendiğini duyurdu. Bu keşif, Einstein’ın İzafiyet Teorisi'nin doğrulanması anlamına geliyor. Işık hızıyla hareket eden yerçekimsel dalgalar, büyük kara deliklerin çarpışması gibi şiddetli olaylarda doğuyor ve uzay-zamanın tümüne yayılıyor.
Bilim insanları; gözlemler sırasında birbirleriyle çarpışan iki kara deliğin tespit edildiğini, çarpışma sesinin de kaydediğini açıkladı. Lazer Interferometer Yerçekimi Dalgası Gözlemevi çalışma grubu tarafından gerçekleştirilen gözlem ile varlığı kanıtlanan yer çekimi dalgalarının, iki kara deliğin 1.3 milyar ışık yılı ötedeki çarpışmasıyla ortaya çıktığı düşünülüyor. Keşfi değerlendiren astro-fizikçilere göre, kara deliklerden alınan sinyalin çekim dalgalarının varlığıyla ilgili hiçbir şüphe bırakmıyor.
"Kesinlikle Nobel'i hak ediyoruz"
BBC'ye konuşan projenin Avrupa'daki sorumlusu olan Max Planck Yerçekimi Fiziği Enstitüsü'nden Profesör Karsten Danzmann, Higgs bozonunun bulunuşu kadar önemli bir keşif yaptıklarını, bu keşfin DNA'nın yapısının anlaşılması ile bir tutulması gerektiğini söyledi. Danzman, "Kesinlikle Nobel'i hak ediyoruz" dedi.
Einstein 100 yıl önce yazmıştı
Uzay-zamandaki dalgaların varlığını ilk kez, 100 yıl önce Albert Einstein ortaya atmıştı. Fakat, Einstein; iki büyük kara deliğin çarpışması gibi şiddetli olaylarla doğan yerçekimsel dalgaların sadece galaksiye değil bütün bir uzay-zamana yayılırken çok güçsüz olduklarını, bu yüzden gözlemlenemeyeceklerini düşünüyordu. Einstein'in İzafiyet teorisine göre; tüm evren yerçekimi dalgalarıyla kaplı. Eğer uzaydaki herhangi bir bölgede yerçekimi ani bir olay sonucu değişirse, o bölgeden uzaya ışık hızıyla yerçekimi enerjisi dalgaları yayılır, bu dalgalar da uzayda geçtikleri her yerleri gerer ya da sıkıştırır.
1993'te Nobel getirmişti
1993 yılında Hulse-Taylor titreşen yıldızı adı verilen keşif, gökbilimcilere Nobel ödülü kazandırmıştı. Bu keşif, dolaylı yoldan da olsa yerçekimsel dalgaların varlığını gösteriyordu. 2014 yılında Antarktika'daki BICEP-2 teleskobuyla çalışan bilim insanları, yerçekimsel dalgaları gözlemlediklerini duyurmuş, ancak iki hafta sonra, gerçekleştirilen analizlerin yanlış olduğu ortaya çıkmıştı. Dünyanın çeşitli yerlerindeki laboratuarlar, yıllardır L şeklindeki uzun tüneller boyunca lazer ışıkları yollayarak uzay-zamanın dokusundaki dalgalanmaları saptamaya çalışıyordu.
Keşfin, uzayın teleskoplarla gözlemlenemeyen ve 'Karanlık Evren' adıyla anılan bölümünü anlamakta işe yarayacağı düşünülüyor.
Kaynak: Gizmodo, BBC