Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın damadı Berat Albayrak’ın Hazine ve Maliye Bakanlığı döneminde Merkez Bankası’nın rezervlerinin israf edilmesine ilişkin tartışma devam ediyor.
Muhalefetin “128” içeren pankart ve afişleri yurt genelinde toplatılırken, iktidar kanadı bir süre sessiz kaldıktan sonra iddialara cevap vermeye başladı.
Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan dün sabah (19 Nisan) NTV’de konuk olduğu programda “Yöntem eleştirilebilir, tartışılabilir ama ‘yolsuzluk var’ ithamları doğru bir yaklaşım değil” dedi, Merkez Bankası’nın 128 milyar dolarlık rezerv verilerinin yayımlanmasında fayda gördüğünü söyledi.
Daha önce sosyal medya hesabından 20 tweetlik bir zincir paylaşan AK Parti Ekonomi İşlerinden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Nurettin Canikli ise dün gece Habertürk ekranlarında 128 milyar doların akıbetine ilişkin açıklamalarda bulundu.
Nurettin Canikli’nin canlı yayında yaptığı açıklamalar, sosyal medyada ekonomistlerin ve vatandaşların alay konusu oldu. Canikli’nin “Konvertibilite” gibi basit ekonomi kavramlarını bile yanlış kullanması, kendi içinde çelişen açıklamalar yapması sosyal medyada en çok konuşulan konuların başında geldi.
Prof. Dr. Özgür Demirtaş: “Merkez Bankası’nın görevi ithalat için döviz sağlamak falan değildir”
“Kamuoyuna mal olmuş (açık denmek istiyor) falan değil. Merkez Bankasının satışlar sayfasına konulmadı o rakamlar!
“Merkez Bankası’nın görevi ithalat için döviz sağlamak falan değildir. Sizin İthalat için döviz sağladık demenizin Türkçesi: Faizi düşük tutunca dolar patlıyordu, aman olmasın diye 6 aylığına doları tutmak için rezervi sattık demektir. Serbest piyasada ithalat çok artınca dolar/tl artar, ithalat zorlaşır, denge bulunur. Elinizdeki dövizi satarak bunu geçici olarak durdurursunuz. Sonra her şey eskisinden de daha kötü olur, üstüne cebinizdeki rezerv de gitmiş olur.”
Ekonomi Yazarı Uğur Gürses: “Canikli’ye bakmayın siz…”
“Canikli’nin Merkez Bankası müdahale yöntemi üzerine sözleri bu konuyu bilmediğinin kanıtı…
“İktisat öğrencilerine not: Merkez Bankası kendisine getirilen her TL karşılığında döviz vermek zorunda değil, buna konvertibilite denmez. Bundan da temerrüt çıkmaz. İflas anlamına gelmez. Canikli’ye bakmayın siz…
“Merkez Bankası’nın konvertibilite tanımı. Hiç kendine bir rol biçmemiş değil mi?”
Merkez Bankası Eski Başkanı ve İYİ Parti Milletvekili Durmuş Yılmaz: “Konuştukça batıyorlar, devam…”
“Biri sabık diğeri halen görev başında iki bakandan birincisinin ne kadar iyi bir vergici olduğunu bilmiyorum. Ancak her ikisinin de hiç döviz alış veriş odasına girmediği kesin, döviz alım satımının nasıl yapıldığı konusunda hiç bir bilgileri yok. Konuştukça batıyorlar. Devam.”
Anavatan Partisi eski genel başkanı Nesrin Nas: “Buna konvertibilite denmez…”
“Buna konvertibilite denmez sayın Canikli.”
Merkez Bankası Eski Başkan Yardımcısı ve Gelecek Partisi YK Üyesi İbrahim Turhan: “Cehalette son nokta…”
“Cehalette son nokta… Konvertibilite devletin (Merkez Bankasının) her talep edene döviz satması taahhüdü i-çer-meezzz! ‘Piyasada döviz talebi var. Piyasa bunu karşılamazsa Merkez Bankası devlet adına satmak zorundadır.’ Hayır bayım. Fiyat yükselir, talep dengelenir.
“İktisada Giriş, Ekonomi 101 dersine döndü program… ‘Rezervi satan Merkez Bankası, kişilerin bankalardaki döviz hesaplarını swaplar yoluyla bilançosuna dahil eder.’ Bunu söyleyen kişi ne anlama geldiğinin farkında mı?
“İthalat yapan firmalara döviz satmak Merkez Bankası’nın görevi mi?
“Londra’daki finans çetesi ne zaman ‘saygın yatırımcılar’ haline geldi?
“Yurt dışına çıkmak isteyen yabancı yatırımcıya ucuz kurdan döviz satmak TCMB’nin görevi ve sorumluluğu mudur?
“Döviz borcu olan firmalar neden borçlarını azaltmak mecburiyeti hissettiler? Döviz borcunu ödemek isteyen herkese Merkez Bankası döviz satmakla yükümlü müdür?
“TCMB döviz arz ederek kuru baskıladığında döviz alımını ve ithalatı teşvik etmiş olmadı mı?
“’Merkez bankalarının bankalar aracılığıyla piyasada işlem yapması olağan müdahale yöntemidir, finans kitaplarına bakın orada yazar.’ Bir tek örnek gösterir misiniz?
“2001 krizi ve 2009 küresel krizi de dahil yeterli olan Merkez Bankası alış-veriş olanakları yetmedi mi?
“Türkiye’de piyasa kapalıyken, Asya piyasasındaki sığ piyasada yapılan işlemlerden bize ne? Zaten sabah Türkiye piyasası açılınca kur dengeye gelir. Oldu olacak forex terminallerinde de işlem yapılsaydı.
“’Blind broker’ filan sizin anlayacağınız bir şey değil. Döviz alış-verişinde kotasyonu giren banka bellidir. Ömründe hiç dealing room görmemişsin, döviz alış-satışı görmemişsin.
“’Kendini daha fazla rezil etme’ diyeceğim ama o duygudan arınmışsın. Her şey olabilirsin..
“Neymiş, neymiş?… Ampirik çalışma, ekonometrik model mi?.. İnanmayacaksınız ama şunu söyledi: ‘Merkez Bankası döviz satışını kendisi yapınca bu müdahale olur ve uzun süreli müdahalelerin etkisizliği kanıtlanmıştır. O yüzden kamu bankaları aracılığıyla satış yapıldı.
‘Miktarı sabit, fiyat ihalesi yöntemiyle satış yaparken Merkez Bankası fiyatı ayarlamış olur.
‘Bir başka banka üzerinden işlem yapınca TCMB müdahale etmiş olmaz, bir piyasa oyuncusu gibi işlem yapmış olur.’
“Artık daha fazla dayanamayacağım, kusura bakmayın.
“128 milyar dolar tartışmalarını yeniden alevlendirip iktidar cephesini, çıkmak için debelendikçe daha çok battıkları batağa sürükleyen sâbık bakan, şu TV kanalındaki canlı yayında konuştuğu gibi iki konuşma daha yapsın yeter… Hiç muhalefete filan gerek yok. Cidden…”
İyi Parti Meclis Grup Başkanı Prof. Dr. İsmail Tatlıoğlu