Polonya Ulusal Bankası (NBP) başkanı Adam Glapiński, geçtiğimiz günlerde yayımlanan bir rapora göre Avrupa’nın en kötü merkez bankası başkanı olarak belirlendi. Raporda, Glapiński’nin Polonya’da son yirmi yılın en yüksek seviyesine çıkan enflasyon karşısındaki pasif tavrına dikkat çekiliyor.
New York merkezli Global Finance dergisi, dünyanın büyük ekonomilerinde görev yapan merkez bankası başkanlarının bu yılki performanslarını incelediği raporunda Glapiński’yi A’dan F’ye uzanan bir skalada C harfiyle notlandırdı.
Bu, Avrupa Merkez Bankası da (ECB) dâhil olmak üzere Avrupa’da derecelendirilen 16 ülke arasında verilen en düşük not oldu. Ülkeler arasında yalnızca Belarus’tan Pavel Kallaur ve Ukrayna’dan Kyrylo Shevchenko, Glapiński kadar düşük notlandırıldı.
Öte yandan, sıralamanın diğer ucunda yer alan dört ülkedeki (Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, İzlanda ve Rusya) merkez bankası başkanlarına ve Avrupa Merkez Bankası Başkanı Christine Lagarde’a A notu verildi.
Global Finance, Glapiński’nin enflasyonun son 20 yılın en yüksek seviyelerine ulaşmasına karşın “şaşırtıcı derecede rahat davrandığını ve adeta ‘bekleyin ve görün’ dercesine hareket ettiğini” kaydediyor. Ön verilere göre Polonya’nın Ekim ayında %6,8’e ulaşan yıllık enflasyon oranı, geçtiğimiz iki yıldır devamlı suretle AB’nin en yüksek oranları arasında yer alıyor.
Bu süre zarfında enflasyon, Polonya Merkez Bankası’nın yıllık %2,5 olan enflasyon hedefini aşmış oldu (bu oran, yüzde 1’lik bir sapmaya izin veriyor). Ancak merkez bankası, fiyatlardaki hızlı artışın yalnızca geçici bir durum olduğunu ve pandemiden sonra ekonomik toparlanmayı desteklemek için düşük borçlanma maliyetlerine ihtiyaç duyulduğunu söyleyerek enflasyona herhangi bir müdahalede bulunmadı.
Gelgelelim, NBP, 6 Ekim 2020’de son dokuz yılda faizleri ilk defa %0,1’den %0,5’e yükseltti. Ekonomistler, yarın (6 Ekim) daha da fazla bir artış bekliyor.
Dahası, Global Finance’in raporunda, “enflasyonun yıl sonuna kadar %5 civarında kalması beklenirken, Glapiński’nin enflasyona yönelik para politikası söz konusu olduğunda kısa süre içinde elindeki imkânlar tükenebilir” deniyor.
Global Finance, derecelendirmelerini yaparken ülkenin para politikasına ve bankalar ve finansal sistem üzerindeki denetimin yanı sıra varlık alımı ve tahvil satış programlarına bakıyor. Ayrıca tahminlerin doğruluğunu, tavsiyelerin kalitesini, ülkedeki şeffaflığı, siyaset kurumundan bağımsızlığı ve merkez bankasının hem yurtiçindeki hem de yurtdışındaki etkililiğini ve itibarını ele alıyor.
2016’dan beri merkez bankası başkanlığını yürüten ve iktidar partisinin genel başkanı Jarosław Kaczyński’nin yakın arkadaşı olduğu bilinen Glapiński geçen yıl da C ile notlandırılmıştı.
Cuma günü, ana muhalefet lideri Donald Tusk, Glapiński’yi yetersizlikle suçlayarak Haziran 2022’de altı yıllık görev süresinin sonunda istifa etmesini talep etti. Tusk, Glapiński’nin Kaczyński’nin “yakın arkadaşı” olduğu için pozisyonunu koruduğunu öne sürerek, “Polonya, ikinci bir Glapiński dönemini kaldıramaz” diyor.
Bunun yanı sıra Tusk, muhalefetin konuyu mecliste siyasallaştırmayacağını, iktidarın önerdiği “tarafsız” bir adayı destekleyeceğini söyledi ve ekledi: “Merkez Bankası’ndaki bu anlaşmazlıklar, fiyaskolar, yetersizlikler ve belirsiz davranışlar dizisi devam edemez.”
NBP’nin enflasyon hedefine ulaşılamadığını kaydeden Tusk, zayıf iletişimin ve beklenmedik kararların piyasalarda “ciddi şoklara” yol açtığını da sözlerine ekledi.
Glapiński, bundan önce de 2017’de Polonya’nın mevcut en yüksek değerli banknotu olan 500 zloti’nin piyasaya sürülmesini denetleyerek dünyadaki çeşitli ülkelerin kara para aklamayı ve diğer suçları kolaylaştırabilecek yüksek banknotları yürürlükten kaldırmaya yönelik uluslararası eğilimini Polonya’da engellemişti.
Ayrıca Glapiński’nin adı, 2019’da iki kıdemli yardımcının olağandışı yüksek maaşlar alması ve gerekli niteliklerden yoksun olmaları nedeniyle basında olumsuz haberlerle yer almıştı.
Çeviren: Deniz Karakullukcu
Orijinali: