Danıştay 10. Dairesi, İstanbul Sözleşmesi’nin feshine ilişkin 20 Mart 2021 tarihli Cumhurbaşkanı Kararının iptal istemini reddetti.
Karar 2’ye karşı 3 oyla alındı.
Kadın örgütleri ve barolar Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’na itiraz edilebilecek. Kadın örgütleri buradan da olumlu bir sonuç çıkmaması durumunda AYM’ye bireysel başvuruda bulunacak.
İki üye şerh yazdı
İki üye tarafından düşülen şerhte, uluslararası anlaşmaların feshedilmesinin Cumhurbaşkanı’nın yürütme yetkisinde olmayıp, Meclis’İn yasama faaliyetine ilişkin olduğu, bu nedenle de iptal isteminin reddinin Anayasa’ya aykırı olduğu vurgulandı ve şöyle denildi:
“TBMM tarafından Anayasa’nın 90. maddesinin 1. fıkrası kapsamında çıkarılan uygun bulma kanununa bağlı olarak onaylanan milletlerarası andlaşmalar kanun hükmündedir. Anılan andlaşmaların feshedilmesine ilişkin işlemlerin Cumhurbaşkanının yürütme yetkisinde olmayıp, TBMM’nin yasama faaliyetine ilişkin olması nedeniyle, Anayasanın 104. maddesinin 17. fıkrası uyarınca Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile düzenlenmesi mümkün değildir”
“Sözleşmenin temel hak ve özgürlüklere ilişkin olması nedeniyle, aynı konuda kanunlarla farklı hükümler içermesi durumunda Anayasa’nın 90. maddesinin 5. fıkrası uyarınca sözleşme hükümlerinin esas alınacağı tartışmasız olup; usulüne göre yürürlüğe konularak kanun hükmü kazanan milletlerarası andlaşmaların hukuk sistemine etkileri de göz önüne alındığında, bu andlaşmaların hükümlerinin değiştirilmesi, sona erdirilmesi, feshedilmesi gibi hususların yasama faaliyeti kapsamında olduğu ve Anayasanın 104. maddesinin 17. fıkrası uyarınca Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile düzenlenemeyeceği açıktır.”
Ne olmuştu?
Kadına yönelik şiddet ve ev içi şiddet konularında belli standartlar ve devletlerin sorumluluklarını belirleyen İstanbul Sözleşmesi 2011’de imzaya açılmıştı. Türkiye’nin ilk imzacı olduğu sözleşme; kadına yönelik şiddeti insan hakkı ihlali ve ayrımcılık türü olarak tanımlayan, bağlayıcı nitelikte ilk uluslararası düzenleme olmuştu. 2014 yılında yürürlüğe giren sözleşme 46 ülke ve Avrupa Birliği tarafından imzalandı ve imzacı ülkelerin 32’sinde onaylanmıştı.
Türkiye, Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile 20 Mart 2021 Cumartesi İstanbul Sözleşmesi’nin tek taraflı olarak feshedildiğini duyurmuştu. Fesih kararı 23 Mart 2021 Pazartesi günü Avrupa Konseyi’ne de bildirilmişti.
Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı’ndan yapılan açıklamada “Fesih kararının” nedeni olarak “Sözleşme’nin eşcinselliği meşrulaştırıyor olması” iddia edilmişti.
Fesih kararının ardından kadın örgütleri ve barolar başta olmak üzere sivil toplum kuruluşları ile siyasi partiler kararın iptali için Danıştay’a başvurmuştu. Davalar Danıştay 10. Daire’sinde görülüyordu.