Belarusluların 26 yıldır iktidarda olan devlet başkanı Lukaşenko’dan beklentisi artık “istikrar”dan ibaret değil. Rusya’yla yaşanan petrol krizi ve pandemi süreci, ülkeyi ekonomik darboğaza soktu. Koronavirüs salgınını küçümsemesi ve tedbir almayı reddetmesi, Cumhurbaşkanı’na tepkilerin yoğunlaşmasına neden oldu.
Seçim sath-ı mailinde hükümete tepkiler geniş çaplı protestolara dönüştü. Lukaşenko’nun karşısındaki en güçlü üç adaydan biri olan Viktor Babariko, kara para aklamakla suçlanıp cezaevine gönderildi.
Bir zamanlar Lukaşenko’nun yardımcısı ve Belarus’un Washington Büyükelçisi olarak görev yapan Tsepkalo, tehditler karşısında önce Moskova’ya, oradan da Kiev’e kaçtı.
Adaylar arasında en renklisi, sosyal medya fenomeni olan Sergey Tsihanovski’ydi. Mayıs ayında katıldığı hükümet karşıtı gösterilerden dolayı ülkede iç karışıklıklar çıkarmaya çalışmaktan tutuklandı
Fakat Tsihanovski’nin tutuklanması, yönetim açısından öngörülmeyen sonuçlara yol açtı.
Tisikhanovski’nin eşi Svetlama Tsihanovskaya, eşinin yerine cumhurbaşkanlığına aday oldu ve bir anda muhalefetin en önemli ismi haline geldi.
37 yaşındaki Svetlana Tsihanovskaya’nın, hiçbir siyasi tecrübesi bulunmuyor. Tercüman olarak, çeşitli Batılı kuruluşlarında bir süre çalışmış ve evlendikten sonra ev hanımı olmuş.
Muhalefet partileri ise onun arkasında birleşmeye karar verdi. Lukaşenko’nun karşısına tek aday olarak çıkarılan Tsihanovskaya’nın en büyük destekçileri sürgündeki adayın eşi Veronika Tsepkalo ve hapisteki adayın kampanya şefi Maria Kolesnikova.
“Seçilirsem görevimi ehil birine devredeceğim”
Belarus’un Nobelli yazarı Aleksiyeviç’in de desteklediği başkan adayı Svetlana Tikhanovskaya seçimi kazanırsa, siyasi tutukluların serbest bırakıp adil yargılanma hakkı tanınacağı vaadinde bulundu.
Muhalefet adayına “zavallı” diyen Lukaşenko ise “Belarus Anayasasının bir kadın için yapılmadığı” görüşünde.
Tikhanovskaya seçmene hiçbir siyasi program vaad etmiyor. Liderliğe devam etme niyetinin olmadığını ve seçildikten sonra görevi yetkili ve deneyimli insanlara teslim edeceğini açıklaması, Lukaşenko’ya tepki duyan farklı kesimlerin onun etrafında birleşmesini kolaylaştırdı.
Kazanabilir mi?
Lukaşenko, seçimlerden önce, kendisinin kamuoyu desteğinin yüzde 73 civarında olduğunu açıklamıştı. Muhalefet ise, Lukaşenko’nun desteğinin yüzde 3 civarında olduğunu söylüyor.
Financial Times’a göre sandıkta büyük çaplı bir hile olursa, seçim sonrası gösteriler büyük ihtimalle şimdikinden daha şiddetli olacak ve daha öngörülemez bir manzara sunacak.
Bugün sabah 8’de açılan sandıklarda Lukoşenko oyunu kullanırken basına verdiği demeçte, bugünkü oylamayı “kariyerinin en zor seçimi” olarak niteledi.
“Partisiz” Cumhurbaşkanı
65 yaşındaki Lukaşenko, altıncı kez Cumhurbaşkanı seçilmek için yarışıyor. Ülkeyi 26 yıldır ülkeyi yöneten Lukaşenko bağımsız bir statüye sahip. 2007’de destekçileri tarafından “Belaya Rus” adıyla bir parti kurulması fikri ortaya atılmış, Lukaşenko ise bu girişime sıcak bakmamıştı. Bugün Belarus’ta iktidarda bir siyasal parti bulunmuyor: