2010’dan beri Macaristan’da iktidarda olan Fidesz partisi 14 Ekim 2019 yerel seçimlerinde beklenmedik bir yenilgi almıştı. Senelerdir yüzde 50’nin altına düşmeyen Başbakan Victor Orban, Budapeşte de dahil olmak üzere 23 şehrin 10’unu muhalefete kaptırdı. Bu şaşırtıcı sonucun ardında parçalanmış muhalefetin birleşmesi yatıyor.
Ortak adayla Fidesz’in karşısına çıkan muhalefet partileri, örneğin Budapeşte’yi kazanan Gergely Karacsony’i kendi aralarında yaptıkları ön seçimde belirlemişti.
2022 genel seçimlerine hazırlanan Macaristan’da altı parti dün (13 Ağustos) birleşme kararı aldı. Ortak açıklama yayımlayan Demokratik Koalisyon (DK), Jobbik, Diyalog Partisi (LMP), Sosyalistler, Momentum Hareketi ve Párbeszéd partileri 2022 seçimleri için de ön seçim usulüyle aday belirleme seçeneğini gündemde tutuyor.
Toplam 106 seçim bölgesinde ortak hareket etmesi beklenen ittifakın içinde, geçmişte birçok konuda birbirine giren sol, liberal, sağ partiler bulunuyor. Ama hepsi Victor Orban’ın otoriterleştiği, AB değerlerinden uzaklaştığı konusunda hemfikir.
Değiştirdiği seçim sisteminin de yardımıyla 2010’dan beri büyük farklarla üç seçim kazanan Başbakan Orban’ın karşısında artık “Macaristan’ın çıkarları adına” birleşen bir kitle var.
Öne çıkan aday: Budapeşte’nin İmamoğlusu
44 yaşındaki Budapeşte Belediye Başkanı Gergely Karacsony, Ekim seçimlerindeki sürpriz zaferle koltuğa gelmiş, aradan geçen 10 ay içinde yerel/merkezi hükümet geriliminin bir tarafı olmuştu. Orban’la yaşadığı ilk büyük anlaşmazlık, adaylık kampanyasından beri “göreve gelirsek yapımına onay vermeyeceğiz” dediği stadyum projesi.
Orban’ın ısrarcı olduğu projeye karşı çıkan Karacsony, “DUR! Daha fazla stadyum istemiyoruz, buraya ayıracağın parayı sağlık sektörüne harca!” kampanyası için imza toplamıştı.
2023 Dünya Atletizm Şampiyonası’na ev sahipliği yapacak olan başkentteki stat projesine şiddetle karşı çıkan Karacsony, halihazırda stadyumlara milyarlar harcanan Macaristan’da bunun israftan başka bir şey olmadığını savunuyor.
İsmi 2022 genel seçimleri için gündeme gelen Karacsony, adaylık sürecinde İstanbul seçimlerini yakından takip etmiş, İmamoğlu’nun kampanyasını örnek aldığını dile getirmişti:
“İmamoğlu’nun en temel mesajı politikanın partiler etrafında ya da iktidar rekabeti için değil ama halk üzerine inşa edilmesi gerektiğiydi. Kampanyası boyunca ve belediye başkanı seçildikten sonra da çok güçlü bir iktidar karşısında temsil ettiği gücün yenilmez olduğunu vurguladı, çünkü bu onun gücü değil ama şehrin gücüydü.”
İki sene sonraki genel seçimlerde aday olmaya sıcak bakmayan Karacsony’nin, Budapeşte Belediyesi’ndeki görev süresini bitirme konusunda ısrarcı olduğu biliniyor.
“Demokratik Blok” adı altında birleşen 6’lı ittifak’ın iktidar hesapları, çoğunlukçu sistemin hakim olduğu meclis koltuklarında kurulacak üstünlükte yoğunlaşıyor.
199 koltuklu Macaristan Ulusal Meclisi’nde yer alan 106 üye için çoğunluk usulü seçilen 106 ayrı daraltılmış bölge bulunuyor. 2019 Ekimindeki yerel seçimlerde Budapeşte’yi %51’le kazanan 6 partili koalisyonun hedefi, 106 seçim bölgesinde ortak aday çıkarmak.
Macaristan Ulusal Meclisi’nde 199 üyenin 106’sı 106 seçim bölgesinde çoğunlukçu sistemle, 93’ü %5 barajlı ülke geneli nispi sistemle seçiliyor. Macaristan merkezli Publicus Research’ün Temmuz ortasında yaptığı bir ankette iktidar partisi Fidesz seçmeninin %15’i “muhalefet ittifakına oy veririm” diyor.
Fidesz 2018’de geçerli oyların %49’uyla kazanmış, geçen sene Budapeşte adayı Tarlos ise %44’te kalmıştı.