Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi, ABD ve Rusya'nın Duma'da kimyasal silah kullanıldığına dair iddiaların soruşturulması için hazırladığı karar tasarılarını görüşmek üzere Salı günü toplandı. Önce Rusya, ABD'nin tasarısını veto etti. Ardından da Rusya'nın kendi sunduğu tasarıları BM Güvenlik Konseyi'nde yeterli destek bulmadı.
Suriye'de kimyasal silah kullanılıp kullanılmadığının belirlenmesi için BM'ye bağlı bir soruşturma mekanizması kurulmasını öngören ABD tasarısına Rusya dışında karşı çıkan tek ülke Bolivya oldu. Veto yetkisine sahip daimi üye Çin ise çekimser kaldı.
Oturumda daha sonra ise Rusya'nın hazırladığı tasarı oylandı. Rusya'nın tasarısına sadece altı ülke destek verdi. 15 üyeden 7'sinin ret oyu verdiği tasarı konusunda iki ülke çekimser kaldı.
ABD'ye göre tasarılar arasındaki fark
ABD'nin BM Daimi Temsilcisi Nikki Haley, ABD ile Rusya'nın sunduğu tasarılar arasında iki temel fark olduğunu savundu. Haley, "Rusya'nın tasarısı, Rusya'ya kendi müfettişlerini seçme şansı veriyor. Daha sonra da sonuçlarını değerlendirtiyor. Bunun bağımsız bir tarafı yok" dedi.
ABD'li temsilci ayrıca, Rusya'nın sunduğu karar tasarısının, "sadece Esad rejimini korunmayı amaçladığını" iddia etti.
Güvenlik Konseyi'nde ayrıca Rusya tarafından sunulan ve Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü'nün (KSYÖ) iddiaları araştırmasına destek veren bir başka karar tasarısı da reddedildi. ABD, İngiltere ve Fransa; KYSÖ müfettişlerinin zaten bölgeye gideceğini belirterek yeni bir tarafı bulunmadığını savundukları tasarıya karşı çıktılar.
Güvenlik Konseyi'nde bir karar tasarısının kabul edilebilmesi için 15 üye ülkeden dokuzunun destek vermesinin yanı sıra ABD, Rusya, Çin, İngiltere ve Fransa gibi daimi ülkelerin veto hakkını da kullanmaması gerekiyor.
ABD'nin karar tasarısı
ABD'nin Güvenlik Konseyi'ne sunduğu dört sayfalık karar tasarısında Duma'da kimyasal saldırı düzenlendiği belirtilerek ve bu durum kınanıyordu. Tasarı aynı zamanda BM Bağımsız Soruşturma Mekanizması‘nın kurulmasını öngörüyordu.
Söz konusu mekanizmanın Suriye'de klor gazı ya da diğer kimyasal maddelerin kullanılıp kullanılmadığını araştırması isteniyordu. Bu görevi daha önce BM ve Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü'nden uzmanlardan oluşan Ortak Soruşturma Mekanizması yürütüyordu. Ancak mekanizmanın görev süresi süresi geçen yıl Kasım ayında sona erdi. Rusya mekanizmanın görev süresinin uzatılmasını BM Güvenlik Konseyi'nde veto ederek durdurmuştu.
Haley, Salı günkü oylama öncesinde yaptığı açıklamada ABD'nin Suriye ile ilgili sunduğu karar tasarısıyla ilgili olarak "Bu karar tasarısı Konsey'in bu saldırıya (Duma) vereceği asgari tepki olur" diye konuşmuştu.
BMGK dün de Duma'yı görüştü
BM Güvenlik Konseyi Pazartesi günü de Duma'da yaşananları görüşmek üzere acil toplanmış, oturumda sert tartışmalar yaşanmıştı. Rusya'nın BM Daimi Temsilcisi Vasili Nebenzia, Duma'da kimyasal saldırı düzenlenmediğini belirtirken Haley ise Güvenlik Konseyi'nin tavrı ne olursa olsun ABD'nin Duma'da yaşananlara cevap vereceğini söylemişti.
Uzmanlar Duma'ya gidecek
Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü'nden yapılan açıklamada kimyasal saldırı düzenlendiği iddia edilen Doğu Guta'daki Duma'ya kısa süre içinde uzman gönderileceği belirtildi. Açıklamada uzmanların kimyasal saldırı iddialarını araştıracağı ve Suriye rejiminden gerekli hazırlıkları yapmasının istendiği ifade edildi. Ancak uzmanların Suriye'ye tam olarak ne zaman gideceği konusunda bilgi verilmedi.
Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad, Duma'da kimyasal saldırı düzenlendiği iddialarının ardından KSYÖ uzmanlarını ülkesine davet etmişti. Aktivistler ve bazı sivil toplum kuruluşları, Suriye ordusunun Duma'ya kimyasal saldırı düzenlediğini ve saldırıda en az 42 kişinin öldüğünü, 500'den fazla insanın da yaralandığını öne sürüyor.
Trump Güney Amerika gezisini iptal etti
Washington da Suriye'deki gelişmeler nedeniyle alarmda. Beyaz Saray'dan yapılan açıklamada, Suriye konusunda önemli kararlar vereceğini duyuran ABD Başkanı Donald Trump'ın bu hafta Güney Amerika'ya yapmayı planladığı ziyaretin iptal edildiği duyuruldu. Açıklamada, "Trump'ın ABD'nin Suriye'ye vereceği yanıtın belirlenebilmesi ve gelişmeleri takip etmek amacıyla ABD'de kalacağı" belirtildi.