Son beş altı yılın bloksuzlaşma ve ittifaksızlaşma süreçlerinde Türkiye’nin de kâh yanaştığı, kâh uzaklaştığı Rusya nasıl bir ülke? Daha doğrusu nasıl bir devlet? Bu rejimde gizli polisin (Sovyet döneminin KGB’sinin yerini alan FSB’nin) rolü nasıl tanımlanabilir? Kurulduğu 1995 tarihinde FSB’nin ilk yöneticisi olan ve oradan başbakanlığa, sonra devlet başkanlığına yükselen Putin ülkesini nasıl yönetiyor, Avrupa’ya ve dünyaya ne vaat ediyor? Bu yönetme tarzında FSB tam nereye oturuyor?
Dört gün önce İngiltere’nin güneyinin küçük — ve normal koşullarda sessiz, sâkin, hattâ uykulu diye tarif edilebilecek — bir kentinde yaşanan esrarengiz bir olay, bu sorulara belki haşin bir ayna tutuyor. Sergey Skripal, geçmişte FSB’de albay rütbesine kadar yükselmiş bir istihbarat subayıydı. İngiltere hesabına casusluk yapmaktan tutuklandı, yargılandı ve hüküm giydi. Ancak daha sonra, karşılıklı bir casusluk takasına konu oldu. 2010 yılında Amerika ve İngiltere toplam 10 Rus casusunu, Rusya ise 4 İngiliz casusunu serbest bırakırken, Skripal de hapisten çıktı ve İngiltere’ye gelip Salisbury’ye yerleşti. Çeşitli istihbarat kurumları ve think tank’lerde konferanslar vermenin yanısıra, kendi halinde bir hayat sürmeye başladı.
Ancak 4 Mart Pazar akşamı, 66 yaşındaki Sergey Skripal ve Rusya’dan ziyaretine gelen 33 yaşındaki kızı Yulia Skripal, yol kenarındaki bir kanapede kendilerinden geçmiş halde bulundu. Yulia gözlerinin sadece akı görünür vaziyette hareketsiz yatıyor, babası ise gökyüzüne bakıyor, tuhaf el kol hareketleri yapıyor, ağzı köpükleniyor ve sonra kusmaya başlıyordu. Derhal kaldırıldıkları hastanede durumları “kritik”; hayatî tehlikeyi atlatmış değiller. Dahası, olay yerine ilk gelen âcil servis görevlilerinde de garip semptomlar belirdi. İkisi hafif göz ve burun akıntıları için tedavi gördükten sonra taburcu edildi. Ancak biri henüz hastanede ve durumu hakkında herhangi bir açıklamada bulunulmuyor.
İngiltere’nin ve bütün Batının fena halde sinir uçlarına dokundu, esrarını hâlâ koruyan bu gelişme. Neden? Çünkü İngiltere’ye sığınmış bir diğer eski FSB ajanının, Putin karşıtlığıyla ünlü Alexander Litvinenko’nun, 1 Kasım 2006’da Londra’nın bir otelinde, arkadaş bildiği iki eski Rus istihbaratçısıyla buluştuğunda, çayına Polonium-210 karıştırılması sonucu radyasyon hastalığına yakalanıp üç hafta sonra, 22 Kasım’da ölmesini hatırlatıyor. Özel bir araştırma komisyonu, 2014 yılında Livinenko’nun infazı emrinin muhtemelen Putin ve FSB’nin o zamanki başı Nikolay Patruşev tarafından verildiği sonucuna varmıştı. Tabii Rus makamları alaya vuruyor herşeyi. Ayrıntılarını, BBC ve Independent’tan bugün aktardığımız iki yazıdan öğrenebilirsiniz. – Serbestiyet.