Almanya Başbakanı Angela Merkel, dün kameraların karşısına geçti, “Navalny bir cinayet teşebbüsünün kurbanı olmuştur. Yalnızca Rus hükümetinin cevaplayabileceği ve cevaplaması gereken ciddi sorular var” diyerek açıkça Kremlin’i işaret etti.
NATO: ‘‘Şoke edici’’
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, Rus muhalif liderin Noviçhok türü sinir gazıyla zehirlenmesinin şoke edici olduğunu söyledi ve Moskova’ya usulüne uygun bir soruşturma başlatması çağrısında bulundu.
İngiltere
Rusya’nın gerçekleri anlatması gerektiğini söyleyen İngiltere Dışişleri Bakanı Raab, “Yasaklı kimyasal silahların dünyanın herhangi bir yerinde kullanılmasının sonuçları olduğunu göstermek için Almanya, müttefiklerimiz ve uluslararası ortaklarımızla yakın bir şekilde çalışacağız” dedi.
Rusya: “Delil yok”
Kremlin sözcüsü Dimitri Peskov, Rus doktorların Navalny’nin sisteminde zehire rastlamadığı iddiasını yineledi. Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Maria Zakharova da Almanya’nın bulgulara dayanmayan kamuoyu açıklamalarını, derinlemesine bir soruşturmaya tercih ettiğini söyledi.
Bazı zehirler hala dükkânlardan satın alınabilir, ama Novichok öyle değil
Navalny’nin vücudunda tespit edilen Novichok, sinir gazı olarak biliniyor. Sovyet bilim insanlarının soğuk savaş döneminde laboratuvarlarda ürettiği bu maddeyi kullanma “ayrıcalığına” tek bir ülke sahip: Rusya.
Batı istihbarat örgütleri, Moskova’nın son on yılda Novichok’u küçük meblağlarda ürettiği ve depoladığı kanaatinde.
Rus özel kuvvetleri bu maddeyi kullanma ve “ilgili yerlere ulaştırma” konusunda da yenilikçi yollar bulmuş durumda.
Navalny’nin içtiği zehirli çay, Putin rejiminin imzasını taşıyan öbür hareketlere çok benziyor. 2006’da Moskova’dan gönderilen iki tetikçi, Londra’da bulunan muhalif Aleksandr Litvinenko’nun çayına radyoaktif polonyum katmış, İngiltere’de açılan soruşturmada yaşananların, Putin’in izni olmadan kalkışılamayacak bir operasyon olduğu sonucuna varılmıştı.
İngilizler için çalışan eski Rus FSB ajanı Skripal ise 2018 yılındaSalisbury’deki evinin kapı koluna sürülen Novichok’la zehirlenmişti.
Bu kötü sicil yüzünden Navalny’nin kurmaylarından Ivan Zhdanov da dün (Çarşamba) attığı tweette, “Böyle bir operasyonu sadece bir hükümet yapabilir” dedi.
Rus medyası ise bu skandala Navalny’nin “bozuk enerji içeceği içtiği” gibi açıklamalar getirmeye devam ediyor. Batı’dan gelecek muhtemel yaptırımlarla ilgili olarak şimdiden Rus gazetelerinde başlıklar atılmaya başladı:
“Kışın fiyatlar artabilir. Navalny’nin hastalığı fiyatları etkileyecek.”
Trump sessiz kaldı
Merkel’in açıklaması karşısında sessizliğini koruyan isimlerden biri de ABD Başkanı Trump. ABD Başkanının daha önce Eski İngiltere Başbakanı Theresa May’e “Skripal’i Rusların zehirlediği bilgisinden şüphe ettiğini” söylediği yazılmıştı. Trump’ın Navalny olayında bir kınama veya aleyhte bir açıklama yapması beklenmiyor.
Demokrat aday Joe Biden, bugün attığı tweet’te Trump’a bu konuda yüklendi:
“Defalarca olduğu gibi, Başkan Trump Putin’e karşı durmayı reddetti. Navalny’nin zehirlenmesine sessiz kalması bunun en son örneği. Başkan olduğumda, Trump’ın yapmayacağı bir şey yapacağım, Putin rejimini suçlarından dolayı sorumlu tutacağım.”
Navalny Berlin’de havalimanından hastaneye böyle sevk edilmişti.
The Guardian: Moskova tüm dünya bilsin istiyor
Peki Rusya neden Navalny’nin vücüdunda Novichok olduğunu ve tespit edileceğini bildiği halde Almanya’ya uçmasına izin verdi? Guardian’da yayımlanan bir yazıya göre mantıklı açıklama şu: “Moskova tüm dünya bilsin istiyor.”
Navalny’nin akıbeti ise belirsiz. Alman doktorlar hastalığın seyri ve fiziksel kalıcı hasar bırakıp bırakmayacağı konusunda bir öngörüde bulunamayacaklarını söylüyor.
Yakınları, Rus muhalifin rahatsızlanıp hastaneye kaldırıldığı Sibirya ziyareti sırasında istihbarat tarafından izlendiğini iddia ediyor.