Haber Analiz: Akın Özçer
Paxti López ismi İspanya’yı ve Bask sorununu yakından izleyenler için yabancı değil. Bask Ülkesi’nin ilk ve tek milliyetçi olmayan özerk Hükümet Başkanı (lendakari) olan Paxti López, bu görevi Halkçı Parti (PP) Bask kolunun da desteğiyle yürütmüştü.
PP’nin sıcak baktığı sosyalist isimlerden olan Paxti López’in Temsilciler Meclisi Başkanı seçilmesi aslında PP, PSOE ve Ciutadans (C’s) arasında varılan bir anlaşmanın sonucu. 20 Aralık genel seçimlerinden sonra PP, bu iki partiyle bir araya gelerek ya da onların dışardan desteğini alarak bir hükümet kurmak istiyor.
Konuyla ilgili köşe yazımda da altını çizdiğim gibi, bu üç partinin ortak paydası İspanya’nın mevcut anayasal sistemini desteklemeleri ya da daha doğrusu geleceğini belirleme hakkını içeren “Çok-uluslu İspanya” projesine karşı çıkmaları. Bu bağlamda Katalunya’da kurulan yeni özerk hükümetin anayasaya aykırı referandum ve bağımsızlık planlarının karşısında yer almaları.
PSOE Genel Sekreteri Pedro Sánchez bu konudaki tutumunu teyit etmekle birlikte, PP’nin kuracağı bir hükümete “çekimser” kalmak suretiyle dahi destek olmayacağını, “Hayır” oyu vereceğini yineliyor. Kafasındaki model sosyalistlerin radikal Sol Podemos’la birlikte ana gövdesini oluşturacağı Sol Birlik hükümeti. Ama Podemos, “Çok uluslu İspanya” modelini savunmaktan vazgeçmiyor. Çünkü Temsilciler Meclisi’ndeki 69 sandalyesinden 27’si başta Katalunya olmak üzere çeşitli bölgelerdeki ayrılıkçı partilerle yaptığı yerel ittifaklarla seçilen milletvekilliklerine ait.
Pedro Sánchez, Podemos ’un bu talebinden vazgeçerek C’s ile birlikte kuracağı sosyalist hükümeti desteklemesini istiyor. C’s liberal bir parti olarak PSOE’ye sıcak bakıyor ama ayrılıkçılığı nedeniyle, Türkiye’de MHP’nin savunduğu gibi, Podemos’ un içinde olacağı ya da dışarıdan destek vereceği bir hükümete “Hayır” oyu vereceğini açıklamış bulunuyor.
Böyle bir kilitlenmenin yaşandığı İspanya’da Meclis Başkanı olarak bir sosyalist adayın seçilmesinin arkasındaki anlaşmanın karşılığı PP’nin Başkanlık Divanı’nda 3, C’s’ in 2 ama PSOE’nin Başkan’a ilave olarak sadece 1 üyeyle temsil edilmesi. Böylelikle PP, kendisine yakın bulduğu C’s ile birlikte Divan’da çoğunluğa (5) ulaşıyor. PSOE ile Podemos (2) Başkan dâhil toplam 4 üyeye sahip bulunuyor.
Paxti López’in Meclis Başkanı seçilmesi bu anlaşmayla mümkün oldu. Paxti López, basit çoğunluğun yeterli olduğu ikinci turda, PP’nin çekimser kalması sonucu, PSOE ve C’s ’in toplam 130 (90+40) oyuyla seçildi. Rakibi Podemos’ un adayı Carolina Bescansa ise 71 oyda kaldı. En çok oy ise çekimser bloktan (149) çıktı. PSOE ile Podemos ’un Temsilciler Meclisi başkanlığı seçimlerinde karşı karşıya gelmesi ve adayının PP’nin çekimser desteği ile seçilmiş olması önemli bir gelişme. PP bu jesti yaparak PSOE üzerindeki baskısını arttırmış oldu. Ama kuşkusuz çok daha önemlisi, López’in Başkan seçilmesiyle Sol Birlik hükümeti olasılığının azalmış olması.