Yerel seçimler için 5 Mayıs Perşembe günü sandık başına giden İngiltere'de İşçi Partili milletvekili Sadiq Khan, Muhafazakâr Parti adayı Zac Goldsmith'i mağlup ederek Londra'nın ilk Müslüman belediye başkanı oldu. Eski bir insan hakları avukatı olan 45 yaşındaki Khan, Pakistanlı bir göçmen ailenin üyesi ve bir otobüs şoförünün oğlu.
Sonuçlar resmi olarak henüz açıklanmasa da, İngiliz haber kanalı Sky News kendi hesaplamaları sonucunda Khan'ın seçimi kazandığını açıkladı. İşçi Partisi de Londra seçimini Khan'ın kazandığını ilân etti.
Goldsmith seçime kısa bir süre kala rakibi Khan'ı aşırıcıları desteklemekle ve radikal Müslüman konuşmacılarla bir araya gelmekle suçlamış, İngiltere Başbakanı Cameron da Goldsmith'in bu iddialarına parlamentoda destek vermişti. Khan ise bu suçlamalara hayatı boyunca aşırıcılıkla mücadele ettiğini ve "nefret uyandıran" görüşlere sahip konuşmacılarla aynı sahneyi paylaşmaktan dolayı pişmanlık duyduğunu söylemişti. İşçi Partisi ise Goldsmith ve Muhafazakâr Parti'yi Khan'ı karalamakla suçlamıştı. Goldsmith bu suçlamaları reddetmiş ve yerinde sorular sorduğunu savunmuştu. Ancak Reuters'ın gerçekleştirdiği röportajlarda bazı seçmenler Goldsmith'in seçim kampanyasını "iğrenç" bulmuştu.
Gayri resmi sonuçlarda Khan'ın zaferinin ortaya çıkmasının ardından İngiliz siyasetçiyi ilk tebrik edenlerden biri New York Belediye Başkanı Bill de Blasio oldu. De Blasio, Twitter'da "Londra'nın yeni belediye başkanı ve makul fiyatlara barınma hakkının savunuculuğunda yoldaş olan @SadiqKhan'a tebriklerimi yolluyorum" dedi.
İşçi Partisi için kötü sonuçlar
Başkenti kazanmalarına rağmen, İşçi Partisi ülkenin geri kalan bölgelerinde kötü sonuçlarla karşı karşıya. Partinin oy oranları 2011 seçimlerine göre İskoçya'da 9.2 puan geriledi ve milliyetçi Ulusal İskoç Partisi ve Muhafazakâr Parti'nin gerisinde üçüncü sıraya düştü. Galler'de ise oy oranları 7.6 puan azaldı. Galler'de yükselişe geçen parti ise İngiltere'nin AB karşıtı partisi UKIP oldu.
Portre: Sadiq Khan
Sadiq Khan, Pakistan göçmeni yoksul bir ailenin sosyal konutlarda büyüyen oğlu.
.jpg)
Babasının otobüs şoförü maaşıyla büyüyen Khan, İşçi Partisi içinde parlayıp Londra'nın Tooting bölgesi milletvekilliğine seçilmişti. Khan'ın Londra Belediye başkanlığı yarışındaki en yakın rakibi Muhafazakar Parti Richmond milletvekili Zac Goldsmith ile çizdiği zıtlık ise göz kamaştırıcı.
“Zengin ve yoksul”
Londra Belediye başkanlığı için yarışan muhafazakar aday Goldsmith, eski başbakanlardan Margaret Thatcher'ın yakın arkadaşı olan büyük bir bankerin oğlu ve tıpkı Başbakan David Cameron ve görevi bırakan Londra Belediye Başkanı Boris Johnson gibi, zengin ve soylu ailelerin çocuklarını gönderdiği prestijli Eton kolejinde okumuş biri.
Belediye başkanlığı yarışında Khan sınıf farklılığını sembolize eden bu çarpıcı zıtlıktan yararlanırken, Muhafazakarların kampanyası da her fırsatta, eski bir insan hakları avukatı olan Sadiq Khan'ın "radikal görüşlü Müslümanlar" ile aynı platformları paylaştığı, güçlü bir makama gelmesi tehlikeli bir kişi olduğu temaları üzerinden yürütüldü.
Öyle ki Muhafazakar Parti içinde bile bu stratejinin yanlış olduğu, ırkçılık olarak yorumlandığı ve partiye zarar verebileceği görüşleri dile getirilmeye başlandı.
Müslüman ve 'sol' olmak
Seçimden kısa bir süre önce YouGov tarafından yapılan bir kamuoyu yoklaması Londralıların yüzde 55'inin, belediye başkanının Müslüman olmasını sorun olarak görmediğini ortaya koydu.
Eşcinsel evliliklerini savunan, içki içmemesine rağmen, kampanyasını seçim bölgesinde yıkılmaktan kurtardığı bir pubda başlatan Khan, Londralı seçmenin çoğunluğu nezdinde Müslümanlara atfedilen önyargıları yıkmayı başarmış görünüyordu.
Ama aynı yoklamanın bir diğer önemli sonucu katılanların yüzde 31'inin Müslüman aday konusunda rahatsızlık ifade etmesiydi.
Sadiq Khan'ın İşçi Partisi içindeki konumlanışı da oyların yönünde etkisi olabilecek bir faktör olarak zaman zaman gündeme geldi.
Khan partinin sol kanadından. Ama 8 ay önce büyük kitle desteğiyle parti liderliğine getirilen Muhafazakarların "fazla sol" buldukları Jeremy Corbyn'den çok, önceki lider Ed Milliband'a yakınlığıyla biliniyor. Yine de kampanyası sırasında rakipleri, sendikalara yakınlığı nedeniyle onun "fazla solda" olduğunu belirterek bir kısım seçmeni etkilemeye çalıştılar.
Khan burada da enerjikliği ve esnekliğiyle "pratik bir solcu" izlenimi vermeyi başarmış görünüyor.
Khan, kampanyasında öne çıkardığı, ucuz kamu taşımacılığı, konut krizine sosyal çözümler getirme ve hava kirliliği ile mücadele gibi "halkçı" öncelikleriyle seçmene ulaşmakta etkili olmuş görünüyor.
Londra belediye başkanının elinde, düşünüldüğü kadar geniş olmasa da, çok önemli yetkiler var:
- Britanya sınırları içindeki en büyük polis teşkilatı Londra belediye başkanına bağlı.
- Başkentte neyin yapılacağı ve neyin yıkılacağına ilişkin çerçeveyi çizme ve denetleme yetkisine sahip.
- Ülkenin tümünün bağımlı olduğu kent ekonomisi ve ulaştırma ağları üzerinde sıkı bir denetim gücü var.
Kaynak: Reuters, BBC Türkçe