Sinema yönetmeni Spike Lee, ABD’deki insanların, “sistemin kazanmamaları üzerine kurulduğu bir dünyada yaşadıkları için” öfkeli olduğunu söyledi. Oscar ödüllü yönetmen, bugünlerdeki huzursuzluğun nedenleri arasında George Floyd gibi karaderili insanların ölmesinin yanı sıra daha büyük adaletsizlik ve eşitsizliklerin de olduğunu belirtti. BBC sanat editörü Will Gompertz’le konuşan Lee, “öylece öfkeli doğmazsınız” dedi ve Trump’ın tepkisinin, onun “diktatör olmaya çalışan bir gangster” olduğunu gösterdiğini ekledi.
“Da 5 Bloods” adlı yeni Netflix filminde bir grup Afrikalı-Amerikalı savaş gazisini konu alan Lee, Trump’ın, göstericiler yolundan temizlendikten sonra, elinde İncil’le poz vermek üzere Beyaz Saray’dan yangında hasar görmüş bir kiliseye yürümesi hakkında şöyle dedi:
“Dün gece bunu ailemle izledik ve hepimiz böyle bir mizansen düzenlendiğine inanamayarak bağırdık. Bu güç gösterisi -kiliseye yürüyebilmesi için caddeyi temizlemek uğruna masum, barışçı izleyicilerin gazlanması, dövülmesi rezaletti. İncil elinde eğreti duruyordu, kendisi de İncil’i tutarken rahat görünmüyordu. Ömrümde hiç böyle şey görmedim, özellikle de bir dünya lideri sözkonusu olduğunda.”
Lee, geçtiğimiz Pazar günü 2014 yılında tutuklanırken öldürülen Eric Garner ve Floyd’un kamera görüntülerini, Radio Raheem adlı karakterin öldürüldüğü 1989 yapımı “Do the Right Thing” adlı filminden bir sahneyle birleştiren bir kısa film yayımladı. Bir eyalet büyük jürisi, Garner’ın ölümüne karışan polise suçlama yöneltilmemesine karar vermişti.
Film yönetmeni, “İnsanlar niye öfkeli?” diye sorup devam etti: “İnsanlar öfkeli, çünkü her tarafta karaderili insanlar öldürülüyor ve polisler serbest kalıyor. Karaderili ve kahverengi derili insanlar, sahip olanlar ve olmayanlar arasındaki eşitsizliğe öfkeli. Eğitim, pis su içmek, ırkçılık. İnsanların öfkeli olmasının bir nedeni var. Öylece öfkeli doğmazsınız. Her gün, sistemin kazanmamanız üzerine kurulduğu bir dünyada yaşadığınız için öfke duyarsınız. Ömür beklentisi… O kadar çok şey var ki, sonsuz bir liste yapabilirsiniz, öfkenin kaynağı bu. Saçma bir benzetme ama, tencereyi sobanın üstüne koyarsanız su kaynar.”
Lee, toplumsal eşitsizliklerin koronavirüs pandemisi sırasında daha da belirgin hale geldiğini, hastalığı kapan azınlıkların ölme ihtimalinin daha yüksek olduğunu ekleyerek şöyle dedi: “İşe gitmesi gereken, her alanda ön safta bulunan kara ve kahverengi derililerdi, bu ülkeyi onlar ayakta tuttu.”
Lee, Irkçılığın ABD’ye özgü olmadığını, bütün dünyada varolduğunu ve koronadan önce de dünya çapında bir pandemi oluşturduğunu belirterek, bu ikisinin aynı anda olmasının tesadüf olduğunu düşünmediğini ekledi.
ABD’deki eşitsizliklerin köklerinin ülkenin kuruluşunda yattığını, yerlilerin topraklarının çalındığını, soykırıma uğratıldıklarını ve atalarının Afrika’dan çalınarak Amerika’ya çalışmaya getirildiğini söyledi: “Dolayısıyla ABD’nin temellerini soykırım, çalınan topraklar ve kölelik oluşturuyor. Her mimar size, temeliniz sağlam olmazsa binanın dayanıksız olacağını, ilk günden itibaren dayanıksız olacağını söyleyebilir… Bu ülkenin doğumundan beri bu ilk günahla yüzleşilmedi.”
Da 5 Bloods 12 Haziran’dan itibaren Netflix’te.