Murat Uysal, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın faiz konusunda ters düşüp görevden aldığı Murat Çetinkaya’nın yerine 16 ay önce, 6 Temmuz 2019 tarihinde getirilmişti.
Faiz konusunda Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın düşüncelerine yakın bir isim olarak lanse edilen Uysal’ın 16 aylık görev süresinde, son iki ayı hariç politika faizi istikrarlı olarak düşürüldü. Son iki ayda ise biri açık diğeri örtülü olmak üzere faiz iki defa artırıldı.
“Türk lirası aşırı değersiz bir noktada” demişti
Görevden alınan eski Merkez Bankası Başkanı Murat Uysal, son olarak yılın son enflasyon raporunu açıklarken söylediği sözlerle gündem olmuştu:
“Türk lirasının oldukça, aşırı değersiz bir noktada olduğunu değerlendirebiliriz. Para politikası duruşunun enflasyonu kontrol altına alma etkisiyle, döviz kurlarında da etkisinin olmasını bekleriz. Bizim döviz kurlarını hedefleme gibi bir duruşumuz yok.”
Uysal’ın bu sözlerinin bir tespit mi, bir eleştiri mi, yoksa faiz artırımı için bir ön gerekçe açıklaması mı olduğu anlaşılamamıştı.
Faiz yüzünden beş yılda üç Merkez Bankası başkanı değişti
Uysal 16 ay önce göreve faiz konusunda hükümetle anlaşmazlık yaşayan eski başkan Murat Çetinkaya’nın görevden alınması üzerine TCMB başkanlığına getirilmişti.
Erdoğan Çetinkaya’nın görevden alınması hakkında, “Şimdi sistem değişince TCMB (başkanını) görevden alma yetkisini de aldık, laf dinlemiyordu. Yeni arkadaş ile devam ettik, dedik ki faiz oranlarını düşüreceğiz. Faiz kalkınmada en büyük zulümdür, üretimi durdurur, sizin büyümenizi engeller, adımlar atılınca hava değişir” demişti.
Aslında Murat Çetinkaya da yine Erdoğan’ın faiz konusunda tartışmalar yaşadığı eski Merkez Bankası başkanı Erdem Başçı’nın yerine getirilmiş bir isimdi. Erdoğan, bir kısmı kamuoyu önünde yaşanan tartışmaların ardından görevinin bitmesine 10 ay kala 2015 yılında Başçı’yı görevden almıştı.
Naci Ağbal: maliyeci, Cumhurbaşkanı’na yakın
Yeni Merkez Bankası başkanı Naci Ağbal, Maliye kökenli.
Maliye müfettişliği, Maliye Teftiş Kurulu başkan yardımcılığı, Gelirler Genel Müdürlüğü’nde daire başkanlığı ve bakan danışmanlığı görevlerinde bulunan Ağbal, 2006-2009 yılları arasında Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürü, 2009-2015 yılları arasında da Maliye Bakanlığı Müsteşarı’ydı.
7 Haziran ve 1 Kasım 2015 seçimlerinde AK Parti Bayburt milletvekili seçilen Ağbal, 64. ve 65. hükümetlerde Maliye Bakanı olarak görev yapmış, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçilmesinin ardından ise Maliye Bakanlığı’nın Hazine ile birleştirilmesi üzerine bütçeyi hazırlamak için kurulan Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı’na getirilmişti.
Karara eleştiriler
DEVA lideri Ali Babacan: “Merkez Bankası başkanının bir gece ansızın yapılan operasyonla görevden alınması kötü yönetimin yansımasından ibarettir. Suçu, sizin dediklerinizi yapmaktan başka bir iş yapmayan bir bürokrata yıkarak bu sorumluluktan kaçamazsınız. O kadar kolay değil.”
Gelecek Partisi lideri Ahmet Davutoğlu: “Ekonomide yangın var! Son 16 ay içinde ikinci kez Merkez Bankası başkanı değişti! Arabanın motorunda sorun var, lastiği değiştirip çare arıyorsunuz. Bu güzel ülkeye yazık ediyorsunuz.”
Eski Hazine Müsteşarı Mahfi Eğilmez: “Ne desek boş.”
Eski Merkez Bankası başkan yardımcısı İbrahim Turhan: “Bir Merkez Bankası başkanı daha görevden alındı… Merkez bankası bağımsızlığı elitist bir fantezi ya da popülist siyasetin iddia ettiği gibi ‘küresel finans çetesi’nin bir komplosu değildir. İnsanlığın tarihsel deneyiminin defalarca kanıtladığı üzere paranın itibarını, yurt içi varlıkların değerini korumak için bir zorunluluktur.
“Enflasyon yoluyla vatandaşın cebindeki parayı tırtıklamak hırsızlıkla eşdeğerdir. Enflasyon kanunsuz vergidir. Bunun tek çözümü ise merkez bankasının bağımsızlığıdır. Başkanı bu şekilde görevden almak, affedilmez günahlar arasında ilk sıralardandır. Çok yazık.”
Sabancı Üniversitesi’nden Prof. Dr. Özgür Demirtaş : “İçinde bulunduğumuz problemler MB başkanı yüzünden değil ki. MB başkanlarının görevden alınabilmesi yüzünden…”
Serbestiyet yazarı İzzet Akyol: “Tayyip Erdoğan kısa süre önce Merkez Bankası başkanlığına getirdiği Murat Uysal’ı görevden almış,yeni başkan Naci Ağbal olmuş. Kurumsal kapasitenin iyice ortadan kalktığı keyfi bir tek adam rejimiyle Türkiye’nin işleri düzelmez, siyasi/ekonomik öngörülebilirlikten de bahsedilemez.”