Twitter, iktidarlar lehine propaganda faaliyetinde bulunmak üzere kurulmuş devlet bağlantılı 32 bin 242 “trol” hesabını ifşa etti ve kapattı. Söz konusu hesapların Türkiye, Rusya ve Çin kaynaklı olduğu açıklandı.
Pek yaygın bir twitter klişesiyle soralım: Şaşırdık mı? Cevap, tabii ki hayır. İlk 3’ün, bazı hayalleri süsleyen Avrasya Bloku ülkelerinden oluşmasından daha normal ne olabilir? İktidar bekasının her şeyin önünde tutulduğu ülkelerin iktidar trolcülüğüyle malûl olmasından daha normal ne olabilir?
Twitter için rapor hazırlayanların, trol hesaplarının içeriğini ayrıntılı olarak ele almış olmalarını bekleyemeyiz, fakat, “keşke” diye iç geçirmemek de mümkün değil, keşke “trol kalitesi”yle ilgili araştırmalar da yapılsa… Kimbilir ne hayret verici bulgularla karşılaşırız.
Geçtiğimiz hafta The Washington Post “Yanlış bilgiyi önlemek için dört adım” başlıklı bir inceleme yayımladı, teyit.org ise bazı düzenlemelerle bu metni çevirip yayımladı. https://teyit.org/yanlis-bilgiyi-onlemek-icin-dort-adim/
Post, incelemesinin birinci adımında “Frene basın” önermesinde bulunuyor. Özellikle bir şeyden korktuğumuzda, onunla ilgili olumsuz haberleri sorgulamama eğiliminde olmamız nedeniyle geliştirilmiş bir öneri bu: “Kasten yanlış bilgi üreten kişilerin bizi manipüle etmek için kullandıkları ana araç duygular. (…) Özellikle güçlü tepkiler veriyorsanız durup bir daha düşünün. Gördüğünüz içeriğe bakmayı bırakın, sonra birkaç dakika sonra tekrar okuyun ve kendinize şunu sorun: ‘Gerçekten bunu paylaşacak kadar çok şey biliyor muyum?’”
Öneriyi Türkiye için pek naif bulanlar tamamen haklı. Çünkü biliyoruz ki Türk trol sanatı “yanlış olduğunu bildiği haberleri (de) paylaşma” esasına göre işler; yeter ki “düşman” hakkında olumsuz bir algı oluştursun.
Bu işleyiş tarzını, iki gündür twitter’da dolaşan ve dolaşırken “ben dezenformasyonum” diye bağıran bir hashtag üzerinden örnekleyelim.
11 Haziran’da “trend topic” olan hashtag’e göre, Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Grup Başkanvekili Engin Altay “Erdoğan Libya Petrollerinin peşinde, buna izin vermeyiz” demişti.
İktidara çok yakın birkaç yayın organında ve internet sitesinde de yer almıştı haber. Peki, acaba bu uydurma cümle dolaşıma ilk olarak twitter üzerinden mi girmişti, yoksa bir yerlerde haber olarak çıkmıştı da twitter trolleri o “kaynağı” mı kullanmıştı?
Google üzerinden bir tarama yapıldığında, bu haberin gittiği en eski tarih 10 Haziran olarak tespit ediliyor. Haber, Milliyetçi Hareket Partisi’ne (MHP) yakın olduğu izlenimi veren AvazTürk adlı bir sitede yer almış. Ondan sonraki bütün haberler de onun kopyala-yapıştırından ibaret. Haber, bütün sitelerde şu ibareyle başlıyor:
“Tüm milli menfaatlerde içerde ve dışarda Türkiye karşısındaki blokla hareket eden, onlardan daha sert Türkiye muhalifi dil kullanan CHP, yeni bir skandala daha imza attı. CHP TBMM Grup Başkanvekili Engin Altay, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, Libya petrollerinin peşinde olduğunu belirtip ‘buna izin vermeyiz’ dedi.”
Haberin twitter’a AvazTürk’ten taşındığı anlaşılıyor. Sonrası tahmin edilebilir.
Bu taze örneğin de gösterdiği gibi, aynı blok içinde yer alsalar da, bizim trollerimizin Çinli ve Rus meslektaşlarına tur bindirecekleri muhakkaktır.