Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye'de 24 Haziran'da yapılacak erken seçimler öncesinde Avrupa'daki seçmenlere hitaben tek konuşmasını Pazar günü Bosna Hersek'in başkenti Saraybosna'da yaptı. Avrupalı Türk Demokratlar Birliği'nin (UETD) 6'ncı Genel Kurul toplantısına katılan Erdoğan, Avrupa'nın çeşitli kentlerinden gelen binlerce Türk'e hitap etti. Erdoğan'ın konuşmasını yaptığı 20 bin kişi kapasiteli Zetra Olimpik Spor Salonu tamamen doluydu. Salonun giriş kapısına yakın panolarda Erdoğan'ın afişleri asılmıştı.
Ellerinde Türk bayraklarının yanı sıra Bosna Hersek bayrakları ile salonda yerini alan Avrupalı Türkler "Bu millet seninle gurur duyuyor", "Dik dur eğilme bu millet seninle" sloganları atarak iki saatten uzun bir süre Erdoğan'ın sahneye çıkmasını heyecan ve coşkuyla bekledi. Salonda Erdoğan'ı dinlemek için bazı Boşnaklar da vardı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, sahnenin iki kenarındaki dev ekranlarda Boşnakça olarak takip edilen konuşması, sık sık alkışlarla kesildi. "Bugün kimi Avrupa ülkeleri, şahsımıza ve ülkemize karşı terbiyesizlik düzeyine varan davranışlar sergileyebiliyorsa bunun sebebi oradaki Türklerin dağınıklığıdır" diyen Erdoğan, yurtdışında yaşayan Türkleri birlik olmaya çağırdı. Erdoğan'ın Avrupalı Türklere yönelik birlik olma çağrısı çoşkuyla karşılandı. Erdoğan'ın "Tek millet, tek bayrak, tek vatan, tek devlet" sözleri büyük alkış aldı. Avrupa'da yaşayan Türk seçmenden oy isteyen Erdoğan'ın "Türkiye'yi yeniden kaosa, belirsizliğe, istikrarsızlığa sürüklemek için kurulan şer ittifakına karşı 24 Haziran'da bizimle beraber yürümeye var mısınız?" sözlerine karşılık olarak salondan "Evet" yanıtı yükseldi.
Erdoğan'a destek
Erdoğan'ı dinlemek üzere Saraybosna'ya gelenler için Avrupa'nın bir çok ülkesinden otobüs seferleri düzenlendi. Bunun yanı sıra uçakla ve kendi araçlarıyla gelenler de oldu. DW Türkçe mikrofonlarına konuşan katılımcıların çoğu "Erdoğan'ı sevdikleri için" Saraybosna'ya geldiklerini ifade etti. Danimarka'dan gelen erkek bir katılımcı neden geldiğini "Devletimizin Reis-i Cumhuru. O buraya kadar geliyorsa elbette biz de onu karşılayacağız, doğal olan budur" sözleriyle açıkladı.
Hırvatistan ve Sırbistan sınırında bekletildikleri için Avusturya'nın başkenti Viyana'dan yaklaşık 18 saat süren bir otobüs yolculuğu ile Saraybosna'ya ulaşan kadın bir katılımcı "Erdoğan'ı desteklemek" için geldiğini söyledi.
Almanya'nın Duisburg kentinden gelen bir diğer kadın katılımcı "Türkiye'yi daha iyi bir geleceğe taşıdığı için Erdoğan'ı sevdiğini ve bu yüzden Saraybosna'ya geldiğini" ifade etti.
Almanya'da yaşayan bir erkek katılımcı ise Saraybosna'ya gelmesinin nedenini "Avrupa'ya gelemiyorsa, biz onun ayağına geliriz" sözleriyle dile getirdi.
Seçim kampanyası yasaklarına eleştiri
DW Türkçe mikrofonuna konuşan katılımcıların çoğu Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Türklerin yoğun olarak yaşadığı Almanya, Hollanda, Avusturya gibi ülkelerde konuşma yapamamasından duydukları üzüntüyü de dile getirdi.
Türkiye'de geçen yıl yapılan referandum öncesinde Türk hükümet temsilcilerinin Almanya'da katılacağı seçim etkinliklerinin iptal edilmesi üzerine Türkiye ile Almanya arasında gerginlik yaşanmıştı. Alman hükümeti, yabancı siyasetçilerin Almanya'da seçim kampanyası yürütmesini yasaklayan bir yasal düzenleme yaparak tartışmalara son noktayı koymuştu. Bu yıl Türkiye'de erken seçimlerin tarihinin belli olmasından sonra Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Maas bu düzenlemenin hâlâ geçerli olduğunu hatırlatmıştı. Avusturya ve Hollanda'dan da Türk siyasetçilerin etkinliklerine sıcak bakılmadığına ilişkin açıklamalar gelmişti.
Danimarka'dan gelen erkek bir katılımcı Erdoğan "Avrupa'nın ortasında olan bir ülkeye gelseydi katılım açısından daha iyi olabilirdi ama Danimarka, Hollanda, Almanya gibi demokratik olmayan ülkelerde yaşadığımız için bu işler maalesef yasak" dedi. Almanya'dan Erdoğan'ı dinlemeye gelen erkek bir katılımcı, Erdoğan'ın bu ülkelerde konuşma yapamamasını eleştirerek, "Demokratik ölçülerde her şeye saygı göstermek gerekiyor" şeklinde konuştu. Almanya'nın Hamburg kentinden gelen bir diğer katılımcı ise "Tayyip Erdoğan'ı bu kadar büyüten bence Avrupa'da 'demokratız' diyen insanlar" diyerek, "Yasaklandıkça her şey daha cazip geliyor, bıraksınlar herkes bildiği gibi yapsın" sözleriyle Avrupa'nın bir çok ülkesindeki tutumu eleştirdi.
Saraybosna konuşmasının Bosna Hersek'te yankısı
DW Türkçe olarak konuştuğumuz Saraybosnalıların çoğu, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ı bir siyasetçi olarak beğendiklerini dile getirdi. Yön dergisi ve İleri haber portalı yazarı Özgür Dirim Özkan da, genel olarak Bosna Hersek'te Recep Tayyip Erdoğan'a büyük bir sempati olduğunu vurguladı. Ancak bunun Erdoğan'ın siyaseten çok sevildiği anlamına gelmemesi gerektiğine dikkat çeken Özkan, Boşnakların Balkanlarda yalnız olduğunu belirterek, sözlerini şöyle sürdürdü: "Türkiye'nin ilgi göstermesi, Erdoğan'ın bizzat kendisinin sıklıkla gelmesi insanların gururunu okşuyor, diyorlar ki 'Bosnalı Sırpların Sırbistan'ı varsa, Hırvatların Hırvatistan'ı varsa bizim de Türkiyemiz var."
Uzun yıllardır Bosna Hersek'te yaşayan sosyolog Özgür Dirim Özkan, ancak bu sefer ilk kez Erdoğan'ın gelmesinden rahatsızlık duyanlar olduğunu belirtti. Bu kişilerin belirli bir grup oluşturmadığına vurgu yapan Özkan, bazı yazar ve akademisyenlerin Erdoğan'ın Bosna'nın iç işlerine karışmasından hoşlanmadığını ifade etti. Bunun yanı sıra muhalefette yer alan sosyal liberal Bizim Partimiz'in (Nasa Stranke) baştan beri Erdoğan'ın Saraybosna'da miting yapmasına karşı sesini yükselttiğini söyledi. Özkan, bazı siyasetçilerin ise "Recep Tayyip Erdoğan gelsin, başımızın üstünde yeri var ama Avrupa ülkelerinin karşı çıktığı bir toplantıyı bizde yapmasının Avrupa Birliği sürecinde sıkıntı yaratabilir sonuçları olabilir" endişesi taşıdığını dile getirdi.