Hırvatistan ziyaretinde beraberindeki gazetecilerin sorularını yanıtlayan Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Meclis Başkanı İsmail Kahraman'ın açıklamaları üzerine başlayan laiklik tartışmasını değerlendirdi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, "AK Parti içinde, 'Nüfusumuzun yüzde 99’u Müslüman, dolayısıyla anayasada laikliğe dokunmadan, İslâm’a biraz daha vurgu yapalım' görüşünü savunanlar olduğu söyleniyor" ifadesi üzerine şunları söyledi:
"Bunların hepsi boş şeyler. Anayasada bu ülkedeki tüm dini grupların inançları güvence altına alınıyorsa, devletin tüm inanç gruplarına eşit mesafede olması esas alınıyorsa, özellikle İslâm’a vurgu yapmaya ne diye ihtiyaç olsun? Ben bir Müslüman olarak inancımı istediğim gibi yaşayabiliyorsam mesele bitmiştir. Hristiyan Hristiyanlığını yaşayabiliyorsa, Musevi Museviliğini yaşayabiliyorsa, ateist ateistliğini yaşayabiliyorsa onun için de bitmiştir. AK Parti iktidara geldiğinde bana bir televizyon programında, 'Siz geldiniz, başörtüyü getirecek misiniz?' diye sormuşlardı. Ben de öyle bir gündemimiz olmadığını söylemiştim. Başörtüsü zorunluluğu diye bir gündemimiz de hiç olmadı. Ama başörtüsü yasağı vardı. Milletin teveccühü sayesinde o yasağa sonverdiğimizde de, bazıları kalktı, ‘411 el kaosa kalktı’ diye manşet attı. Yeni anayasa konusunda da önemli olan, ülkemize yakışanı yapmaktır. Hatta gerekiyorsa, şu anda ABD’de olduğu gibi, belli ana başlıklardan, içeriği fıkralardan oluşan, kısa bir anayasa yapılmalı. Ki arkadaşların birçoğu, mesela Mustafa Şentop Hoca da bu işe olumlu bakıyor. Bu işi süratlendirir diye düşünüyorum. Bir başkanlık sistemini konuşuyorsun kıyamet kopuyor. İtirazları da biz söyledik diye. Ama önerebildikleri bir alternatif de yok. Patinaja son vermek lâzım. Ülkenin, çiftbaşlılık görüntüsünden kurtulması lâzım. Halk buna hazır aslında."
"Kimse ağzına kilit vuracak değil"
Erdoğan, "TBMM Başkanı’nın yeni anayasada laikliğe yer verilmemesi yolundaki sözleri tartışma yarattı. Muhalefet ağır ifadeler kullandı. Sizin yorumunuz nedir?" diye sorulunca da şunları söyledi:
"TBMM Başkanı’nın ağzına herhalde kimse kalkıp kilit vuracak değil. Bu insan, hayatı siyasetin içinde geçmiş biri. Ortada bir anayasa çalışması var, o da görüşünü söylemiş. Beğenirsin beğenmezsin, o ayrı mesele. ‘Peki bu konuda, Tayyip Erdoğan olarak siz ne düşünüyorsunuz?’ diye soruyorsanız, benim düşüncem AK Parti’yi kurduğum dönemden itibaren belli. Laiklikle ilgili düşüncemizin ne olduğu, kurucusu olduğum AK Parti’nin programında kayıtlı. Kaldı ki İsmail bey de AK Parti’nin mensubu olarak Parlamento Başkanı seçildi. Bu da onun, AK Parti programında belirtilenleri kabul ederek oraya gelmiş olduğunu gösterir. Ama ne yapmış? Yeni hazırlanmakta olan anayasa ile ilgili bir bilimsel toplantıda kendine göre, dünyadan bazı örnekler vererek bazı şahsi kanaatlerini paylaşmış. Ben bu konudaki görüşümü, Mısır’da Kahire’de o dev opera binasındaki konuşmamda da söyledim. Laikliğin, devletin tüm farklı inanç grupları için bir güvence olduğunu, bütün farklı inanç gruplarına eşit mesafede durması olduğunu anlattım. Hatta o zaman, şimdi hapiste olan Müslüman Kardeşler yetkilisi Muhammed Bedii, ‘Bu dediğiniz nasıl bir şey’ diyerek şaşkınlığını dile getirmişti. Kendisine anlatınca, ‘Böyle olduktan sonra ben de bunu tasvip ediyorum” demişti. Laikliği, ladinilik, din karşıtlığı gibi sunar ya da uygularsanız, elbette itirazlarla karşılaşırsınız. Oysa laiklik, devletin, tüm inançlara, ateistler dahil tüm gruplara eşit mesafede olması; tüm inanç gruplarının devletin güvencesi altında olmasıdır. Türkiye’de TBMM Başkanımızın bazı ifadelerinden hareketle yaygara koparılarak bir yere varılabileceğini düşünmüyorum. Ama muhalefette her olayda sadece hakaret peşinde koşanlar olduğu da malûm. Başlarındaki zatın sağda solda benimle ilgili hakaretamiz konuşmaları ortada."
"Ahmet Bey'e sormanız lâzım"
Cumhurbaşkanı'na, "Başbakan, 'Tam başkanlığı benimsiyorum dersem, kendimi inkâr etmiş olurum' anlamında bir cümle kullandı. Siz de, 'Eğer tam başkanlık sistemi benimsenmiyorsa, partili cumhurbaşkanlığı da olabilir' demiştiniz" denildi. Bunun üzerine Erdoğan, "Onu bana değil, Ahmet Bey’e sormanız lâzım. Benim kendi Meşveret Meclisimdeki danışmanlarımla bu konuda çalışmalar yapıyorum. Anayasacı arkadaşlarım tüm dünyayı tarıyorlar, araştırıyorlar. Amacımız alternatifleri de değerlendirebilmek."
Kahraman, "Laiklik bir kere yeni anayasada olmamalıdır" demişti
Meclis Başkanı İsmail Kahraman, İslâm Ülkeleri Akademisyen ve Yazarlar Birliği AY-BİR'in düzenlediği Yeni Türkiye Konferansı'nda yaptığı konuşmada şunları söylemişti:
"Ama anayasa inanca göre tasnif edildiğinde, bu 82 Anayasası da, 61 Anayasası da dindar anayasalardır. Neden? Resmi tatiller, Kurban Bayramı, Ramazan Bayramı'dır. Din dersleri mecburidir ve inanca dayalı bir yapısı vardır. Yani seküler değildir, dindar anayasadır. Laiklik tarifi de ona göre olmalıdır. Laiklik bir kere yeni anayasada olmamalıdır. Dünyada üç anayasada laiklik var. Fransa, İrlanda, bir de Türkiye'de var. Tarifi de yok. İsteyen, istediği gibi bunu yorumluyor. Böyle bir şey olmamalıdır. Dindar anayasa meselesinden anayasamızın kaçınmaması lazım. Dini olarak bahsetmesi lâzım."
Kahraman tartışmaların ardından yaptığı yazılı açıklamada, "Yeni anayasa ile ilgili kişisel şahsi düşüncelerimi ifade ettim. Konuşmamın bütününde 1937 yılında anayasaya kelime olarak derecelendirilen laikliğin tanımının yeniden yapılmasına vurgu yaptım. Esasında; laiklik her türlü din ve inanç mensuplarının ibadetlerini özgürce icra etmelerini, dini kanaatlerini açıklayıp bu doğrultuda hayatlarını tanzim etmelerini güvence altına alır. Bu bakımdan laiklik, özgürlük ve toplumsal barış ilkesidir" demişti.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ise, Meclis Başkanı Kahraman'ın, "Laiklik bir kere yeni anayasada olmamalıdır" sözüyle ilgili, "Meclis Başkanımız, anayasa tartışmaları bağlamında kendi kanaatlerini ortaya koymuştur. Bu konudaki düşüncelerim bellidir. Hele hele Mısır'daki yaptığım konuşma, bu konuda çok çok önemli" ifadelerini kullanmışti.
"Kalpazan dedi, elini sıkmam"
Anayasa Mahkemesi'nin 54. kuruluş yıldönümünde Erdoğan ve CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu tokalaşmamıştı. Kendisine bu hatırlatılınca, Erdoğan'ın değerlendirmesi şöyle oldu:
"Birileri hem Cumhurbaşkanı’na kalkıp kalpazan diyecek, her türlü hakareti edecek, hem de gelip elinin sıkılmasını bekleyecek… Böyle bir şey olabilir mi? Ben Parlamento'da değilim. Bu ülkenin Cumhurbaşkanıyım. Dolayısıyla bir insan saygı duyarsa, biz de ona saygı duyarız. Bu makamdayız diye, sağ yanağımıza vuranlara hiç ses çıkarmayıp bir de sol yanağımızı çevirecek değiliz. Kusura bakmasınlar Tayyip Erdoğan böyle biri değil."
Ergenekon yorumu: Ortada hiçbir şey yoktu fikrine de katılmıyorum
Erdoğan'a, Yargıtay'ın Ergenekon kararı da soruldu. "Yargıtay’ın kararı sonrasında Ergenekon yokmuş gibi bir algı gündeme geldi. Sizin bu konudaki görüşünüz nedir?" sorusunu Erdoğan şöyle yanıtladı:
"Tabii ki bu yargıyla alâkalı bir konu. Bu tür konuların sulandırılması elbette doğru olmaz. Ama mesela ben bu konuda Sayın Başbuğ konusundaki itirazımda, kendisinin mesai arkadaşım olduğunu ifade etmiş; yargılanacaksa Yüce Divan’da yargılanması gerektiğini daha o zaman söylemiştim. Ergenekon’da da Balyoz’da da, kimileri haklı olarak yargılandıysa da, elbette haksızlığa uğrayanlar da oldu.
"'Ergenekon veya Balyoz gibi örgütler yoktur denemez' mi demek istiyorsunuz?"
"Adı tam öyle mi değil mi ayrı konu. Ama ortada hiçbir şey yoktu fikrine de katılmıyorum. Zaten ortada bir şeyler de olduğu için yaşandı tüm bu sıkıntılar."
"Yeni bir süreç başlaması gerektiğini düşünüyor musunuz?"
"Bu yargıyla alâkalı bir konu. Aslolan ve de önemli olan, hakkın er ya da geç tecelli etmesidir."
Ümraniye'deki bir gecekonduda 12 Haziran 2007'de 27 el bombası ele geçirilmesiyle başlayan Ergenekon davasında Yargıtay kararını açıklamıştı. Yargıtay 16. Ceza Dairesi, yerel mahkemenin kararını, delillerin hukuka aykırı toplandığını gerekçe göstererek usûl yönünden bozmuştu.
"Kaderim buysa çekerim"
Erdoğan’a sorulan diğer soruları ve bunlara yanıtları şöyle:
"İsrail konusunda son gelişmeler neler? Zamanında ‘one minute’le ilişkileri bozmakla eleştirilmiştiniz şimdi de yeniden kurmakla eleştiriliyorsunuz…"
"Valla demişler ya, 'Kaderim buysa çekerim'. Bizim kaderimiz bu herhalde. Önemli olan, İsrail’in Türkiye ile girdiği bu süreçteki hatasını anlamış olması. Biz 3 şarttan söz etmiştik. Bunun ilk adımı özürle atıldı. Diğer iki şart ise tazminat meselesi ve Gazze’ye ambargonun kalkmasıydı. Şu anda tazminatta bir yere gelindi. Gazze konusunda da ciddi mesafe alındı. Gazze’nin en önemli sıkıntısı enerji. Almanlarla birlikte bir santral kurmamızı önerdiler. Temenni ederim ki çözülür. İnşallah bu meseleler hallolduğunda farklı bir noktaya gelinecek."
"4 ay öne çekmek kazanım değil"
"AB’nin Türkiye’ye vizeyi kaldırma konusunda samimi olduğunu düşünüyor musunuz?"
"Bu konu benim Başbakanlığım dönemimde Ankara Palas’ta açıklanmıştı zaten. 2016 Ekim’de vizenin kalkacağı o gün açıklanmıştı. Koşul moşul diye de bir şey yok. Ankara’da imzalar atılmıştı. Bu yılın ekim ayında da yürürlüğe girecekti. Şimdi bunu hazirana yani 4 ay önceye çekmenin bir kazanımmış gibi sunulmasını anlayamıyorum. Bu tür küçük şeylerin büyük kazanımmış gibi sunulmasına üzülüyorum. Resmi iyi okumak lâzım. Biz kalkmışız onca harcama yapmışız. Akdeniz’de, Ege’de onca insan hayatını kaybetmiş. Sadece bizim sahil güvenlik botlarımız 100 bin insan kurtarmış. Tüm bunlar karşısında halen, filanca buraya geliyor onunla neyi hallederiz derdinde olunmasına anlam verebilmek zor. Türkiye’ye adeta lütufta bulunuyor ya da iane yapıyor gibi davranmaya hiç kimsenin hakkı yok. Bunları G-20’de yani Sayın Donald Tusk’a da Junker’e de açık açık söyledim. İkisi de benim çok iyi ahbabım, dostumdur. Ama konuşma orada öyle bir noktaya geldi ki biraz sertleşmek durumunda kaldım. 'Ya siz Türkiye’ye lütufta mı bulunuyorsunuz? İane mi yapıyorsunuz? Proje diye tutturmuşsunuz. Katkıda bulunacaksınız bulunun, ne projesinden bahsediyorsunuz. Bu nasıl mantık?' dedim. Bakalım, sözünü ettikleri katkının yıl sonuna kadar ne kadarını ulaştırdıklarını hep birlikte göreceğiz."
"Seviyesiz ve kalitesiz"
"Avrupa Parlamentosu Başkanı Schulz’un, 'Biz Erdoğan’la anlaşmadık. Bizim muhatabımız Davutoğlu’dur, hükümettir, onlar da gayet ciddi muhataplar' şeklinde açıklaması oldu. Schulz’un otoriterleşme, basın özgürlüğü gibi konularda eleştirileri de sürüyor halen. Yorumunuz nedir?"
"Seviyesizliğe ve kalitesizliğe, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı olarak bir cevap vermek çok uygun düşmez. Benimle ne zaman görüşse, benim liderliğimin ne kadar saygın olduğumdan, ne kadar güçlü olduğundan söz eder. Yüzüme karşı böyle konuşan bir insanın şimdi o türden farklı tavırlara girmesine ne demeli? Ben bu tür davranışları, adeta Alman ekolünün Türkiye’ye bir operasyonu gibi görüyorum. Yapılan iş bu. İşte şu 3 milyar euro meselesinde en büyük yükü Almanya alıyor falan deniliyor. Halbuki cüzi bir miktar hariç, henüz Türkiye’ye gelen bir şey yok. Sözünü ettikleri katkı için Türkiye’den proje isteme eğilimlerine de anlam veremiyorum. Mesela Merkel, Nizip’i gezip gördü aslında. Türkiye olarak bizim yaptıklarımız ortada. Bizden neyin projesini istiyorsunuz? Sizin proje dediklerinizi biz çoktan hayata geçirmişiz. Proje vesaire diyerek hiç kimse bizi aldatmaya kalkmasın. Birileriyle fotoğraf verebilmek için böyle şeylerin içine girmeye gerek yok."
Kaynak: Hürriyet Gazetesi