İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı için yapılan seçim, Yüksek Seçim Kurulu’nun (YSK) verdiği karar sebebiyle yarın yenileniyor. CHP ve İYİ Parti'nin oluşturduğu Millet İttifakı'nın adayı Ekrem İmamoğlu, günler süren belirsizliğin ardından 31 Mart'ta yapılan seçimlerden 17 gün sonra, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı görevini Mevlüt Uysal'dan devralmıştı. Ancak YSK’nın 6 Mayıs’ta İstanbul seçimini iptal etmesiyle İmamoğlu’nun mazbatası elinden alınmış ve İstanbul Valisi Ali Yerlikaya, İBB Başkan Vekili olarak atanmıştı.
Peki, yarın yapılacak seçimlere Ekrem İmamoğlu ve Binali Yıldırım hangi vaatlerle gidiyor?
Ulaşım vaatleri
İstanbul denildiği zaman her seçim olduğu gibi bu seçim de adayların vaatleri arasında öne çıkan başlık, ulaşım… Her iki aday da seçmenlere ucuz ve daha rahat ulaşım vaat ediyor. AKP’nin İstanbul’da elinin en güçlü olduğu alanlardan biri, toplu taşıma alanında yapılan hizmetler. AKP'li Kadir Topbaş da 2014 yerel seçimlerinde ulaşım vaatlerini öncelikli tutmuştu. “Her yere metro, her yerde metro” sloganıyla seçim kampanyası yürüten Topbaş, “2016 dönüm noktası olacak, günde 7 milyon insan metroyu tercih edecek” demişti ancak Metro İstanbul A.Ş.’nin 2017 faaliyet raporuna göre, İstanbul’da 2017 yılında günlük yolcu sayısı 2 milyona ulaşabildi. Diğer yandan, Metro A.Ş. 2017 faaliyet raporuna göre, 2004 yılında 45 kilometre olan raylı sistem ağ uzunluğu 2018 yılına kadar 158 kilometreye çıkarıldı.
Tamamlanmayan raylı sistemlerin bitirilmesi, beş senede metro hattının iki katına çıkarılması, 7/24 toplu ulaşıma erişim ve deniz ulaşımının ulaşım içerisindeki payı içinde yüzde 2’den yüzde 10’a çıkarılması, CHP vaatleri arasında yer alıyor. AKP adayı Binali Yıldırım ise Marmaray ve Avrasya tünellerine ek olarak bir tane daha Boğaz geçiş tüneli yapılmasını, metrobüs kapasitesinin yüzde 50 artırılmasını ve otoyol trafiğini 4 alternatif otoyolla çözmeyi vaat ediyor.
İBB 2018 Faaliyet raporuna göre, toplu ulaşımda deniz payı oranı yüzde 4,8 olarak hedeflendi ancak yüzde 3,8’de kaldı. 2017 yılında karayolu ulaşım payı yüzde 55,9, raylı sistem ulaşım payı yüzde 16,4 ve denizyolu ulaşım payı yüzde 27,7 oldu. 14 kilometre olarak hedeflenen karayolu tüneli uzunluğu ise 5,9 kilometrede kaldı.
Beş senede 24 park yapıldı
Büyükşehir denildiğinde akla gelen bir diğer konu ise yeşil alanlar… İBB 2018 raporunun “Yeşil Alan Yönetimi” başlıklı bölümünde yer alan bilgilere göre, İstanbul’da yeni yapılan yeşil alan miktarı 2014’te 2 milyon 432 bin, 2015’te 937 bin, 2016’da 1 milyon 787 bin, 2017’de 2 milyon 18 bin ve 2018’de 2 milyon 419 bin metrekare olarak gerçekleşti. Öte yandan, 2014 yılında 106 bin 983, 2015’te 86 bin 881, 2016’da 295 bin 371, 2017'de 179 bin 656 ağaç dikildi. 2018 yılında İBB’nin hedefi 161 bin ağaç dikmekti ancak bu sayı 49 bin 158’de kaldı.
İmamoğlu’nun çevre ve kent konusundaki vaatleri arasında, yayalaştırma projelerinin yaygınlaştırılması, 15 vadide yeşil alan, sosyal alanlar, yürüyüş ve bisiklet yolları oluşturulması, dere yataklarının yeşil vadilere dönüştürülmesi, İstanbul’a 20 milyon metrekarelik yeşil alan kazandırılması yer alıyor. AKP adayı Yıldırım ise kente 37 milyon 240 bin metrekare yeni yeşil alan kazandırılmasını, afet toplanma alanı olarak da kullanabilecek 33 yeni millet bahçesi yapılmasını, mahalle ve semt parkları sayısının artırılmasını vaat ediyor. İstanbul’da İBB tarafından yapılan park sayısı, 2014’te 6, 2015’te 1, 2016’da 6, 2017’de 1 ve 2018 yılında ise 10.
Dar gelirli ailelere yönelik vaatler
Yoksulluk oranının yüksek olduğu bir metropol olarak İstanbul’da seçimlerde sosyal yardımlar konusu da ön plana çıkıyor. Topbaş 2014 kampanya döneminde dar gelirli aileler için 10 bin konut hedefi koymuştu. İmamoğlu da seçim kampanyasında sıklıkla barınma sorununu dile getiriyor. İBB 2018 faaliyet raporunun “Öneriler” kısmında, alt gelir gruplarına yönelik sosyal konut yapımının artırılması gerektiği belirtiliyor.
Tasfiye nedeniyle tahsis yapılan sosyal konut sayısı, 2014’te 79, 2015’te 164, 2016’da 218, 2017’de 149 ve 2018’de ise 252… İBB, 2018’de sosyal konut sayısında tamamlanması planlanan 410 yerin 204’ünü tamamlayabilmiş. “Sosyal konut projelerimiz ile evsizlik sorununun önüne geçeceğiz” diyen CHP adayı İmamoğlu ayrıca, içme suyunda yüzde 40 indirim yapmayı, sosyal uyum paketleri altında ihtiyaç durumuna göre ailelere aylık destek vermeyi planlıyor.
AKP adayı Yıldırım ise doğal gaz ücretinde yüzde 10 ve su faturalarında yüzde 46’ya varan indirim yapmayı, devletten sosyal yardım alan dar gelirli ailelere her ay 50 liralık doğalgaz ve 80 liralık elektrik faturası desteği vermeyi, dar gelirli ailelerin öğrencilerine sağlanan kırtasiye desteğini artırmayı vaat ediyor. İBB verilerine göre, İstanbul’da büyükşehir belediyesinden sosyal yardım amaçlı nakdi yardım yapılan aile sayısı 2014 yılında 90 bin 269, 2015’te 84 bin 709, 2016’da 95 bin 19, 2017’de 102 bin 750, 2018’te ise 73 bin 558 idi. Ev eşyası ve giyim yardımı alan aile sayısı ise 2014 yılında 3 bin 470, 2015’te 4 bin 406, 2016’da 5 bin 977, 2017’de 5 bin 647 ve 2018’te 6 bin 498 olarak kayıtlara geçti.
İstanbul’da 23 Haziran’da yapılacak seçime sayılı günler kala DW Türkçe, CHP ve AKP oy oranlarının birbirine yakın olduğu Üsküdar ve Eyüp ilçelerinde seçimin nabzını tuttu. (20.06.2019)
İstihdama yönelik vaatler
Ekonomik krizin vurduğu İstanbul’da, her iki adayın istihdam sorununa yönelik atmayı planladığı adımlar da mevcut. CHP’nin vaatleri arasında yeni iş imkanları oluşturarak İBB’nin genişleyen hizmetleriyle 25 bin kişiye, “Bölgesel İstihdam Ofisleri” oluşturarak ve işgücü ile işveren arasındaki bağı kurarak 50 bin kişiye, “İstanbul Yatırım ve Tanıtım Ajansı” açarak beş yılda 50 bin kişiye istihdam olanağı sağlamak bulunuyor. İmamoğlu ayrıca, İBB yönetim kademelerinde kadın kotası uygulamayı ve “Kadın Emeği Ofisleri” ile ev kadınlarının üretimleriyle aylık düzenli gelir kazanmalarını sağlamayı da planlıyor.
AKP adayı Binali Yıldırım’ın ifadesine göre, kadınlara yönelik pozitif ayrımcılık yapılmasına ihtiyaç yok. “Kadınlarımızın el emeği göz nuru işlerini İBB’nin ilgili birimlerinde satışa sunacağız” diyen Yıldırım ayrıca, işsizler için 39 ilçeye istihdam merkezi açmayı, 50 bin gence yarı zamanlı çalışma imkanı sunmayı, beş yılda 500 bin İstanbulluya yeni iş imkanı sunmayı, genç girişimcilere en az 100 bin liralık sermaye desteğinde bulunmayı vaat ediyor. İSMEK (İstanbul Sanat ve Meslek Eğitimi Kursları), “İBB” ve “istihdam” denildiğinde akla gelen yerlerden… İSMEK Uzmanlık Okulları’nda, ihtiyaçlar doğrultusunda işgücü piyasasına kalifiye elemanlar yetiştirilmesi amacıyla meslek eğitimleri veriliyor. 2017-2018 eğitim döneminde 17 branşta verilen eğitim kurslarında toplam bin 117 kişi eğitim aldı.
Eğitim vaatleri neler?
Eğitim, adayların ön plana çıkardığı bir diğer başlık… AKP adayı Yıldırım, “İstanbul’un kreşi olmayan 300 mahallesine 955 kreş yapacağız. Dar gelirli aileler bu kreşlerden ücretsiz yararlanacak” diyor. Kadın istihdamı açısından oldukça önemli olan kreşler aslında AKP’nin seçim vaatleri arasında öne çıkan konulardan değil. Kadir Topbaş, seçim kampanyası döneminde İBB çalışanlarının çocukları için ya da engelli çocukların eğitim alabileceği yerler olarak çocuk yuvaları üzerinde durmuştu. Topbaş, İstanbul’un her ilçesine işitme engelli çocuklar için kreş yapmayı vaat etmiş ancak bu vaat gerçekleşmemişti.
CHP adayı İmamoğlu, İstanbul'un öncelikli mahallelerinde ilk etapta 100 çocuk kapasiteli 150 kreş açmayı vaat ediyor. CHP ayrıca, 500 bin öğrencinin kırtasiye ve üniforma ihtiyaçlarını karşılamayı, Mahalle Evlerinde ücretsiz etüt merkezleri oluşturmayı, kurslara katılan öğrencilere ücretsiz ulaşım sağlamayı, 75 bin öğrenciye 400 lira karşılıksız burs vermeyi de planlıyor. İBB verilerine göre, İstanbul'da eğitim ve öğrenim gören şehit çocuğu, yetim, öksüz, engelli öğrencilerin tamamına durumlarını belgelemek koşuluyla yılda bir kere eğitim yardımı yapılıyor. Eğitim yardımı yapılan öğrenci sayısı 2014’te 64 bin, 2015’te 70 bin, 2016’da 78 bin 800, 2017’de 80 bin ve 2018’de 89 bin 574 olarak kayıtlara geçti.
Yıldırım’ın diğer eğitim vaatleri arasında, üniversiteli gençlere her ay 10 GB ücretsiz internet desteği, devlet okullarındaki okul aile birliklerine acil ihtiyaçlarına göre destek paketi ve 3 bin 128 okula temizlik personeli ile temizlik malzemesi sağlanması da var.