Bakan Zarif ile reformcu ekonomist ve gazeteci Said Leylaz arasında Mart 2020’de yapılan söyleşi, Suudi Arabistan’a ait Londra merkezli haber kanalı Iran International’a sızdırıldı. Sonrasında kayıt, Amerikan gazetesi New York Times ile de paylaşıldı.
İran Dışişleri Bakanlığı ses kaydının doğruluğunu teyit etse de, söyleşinin yedi saat uzunluğunda olduğunu, Zarif’i itibarsızlaştıracak yorumların özellikle seçilip tahrif edildiğini ve yasadışı biçimde yayımlandığını açıkladı.
Bakanlıktan konuya ilişkin olarak yapılan açıklamada, ‘izin verilmesi’ halinde, söyleşinin tamamının yayımlanacağı belirtildi.
“Devrim Muhafızları ile soğuk savaş var”
Sızdırılan kayıtta Zarif, suikastla öldürülen Süleymani’nin diplomasideki hâkimiyetini eleştiriyor. Zarif, Devrim Muhafızları’nın ‘dış politika dayatmasını’ bir tür ‘soğuk savaş’a benzetiyor; vaktinin çoğunu Devrim Muhafızları’yla ilişkilerine ayırdığını söylüyor; güvenliğin diplomasi üzerinde çok fazla etkisi olduğunu belirterek “İran’da her konuyu güvenlik penceresinden görmekte çıkarı bulunan bir grup olduğu” yorumunu yapıyor. Zarif, “İslam Cumhuriyeti’nde askeri alanın hükmü sürüyor. Bu alanın diplomasiye hizmet etmesi yerine, askeri alan için diplomasiyi feda ettim” ifadelerini kullanıyor.
“Nükleer anlaşmayı Rusya ile birlikte sabote etmeye çalıştı”
Zarif, Süleymani’nin birçok adımda kendisinin altını oyduğunu söyleyerek nükleer anlaşmayı buna örnek gösteriyor. Rusya’nın İran ile Batılı ülkeler arasındaki ilişkilerin normalleşmesini istemediğini ve anlaşmanın başarılı olmaması için engeller çıkardığını belirten Zarif, Süleymani’nin de “bu başarıyı yok etmek için” Rusya’yla birlikte çalıştığını ve Moskova’ya bir ziyarette bulunduğunu öne sürüyor.
Zarif, Devrim Muhafızları’nın Süleymani suikastına misilleme kararı almasının ardından iki Kudüs Gücü Komutanı’nın dönemin Irak başbakanı Adil Abdül Mehdi’ye saldıracağı hakkında saldırıdan 45 dakika önce bilgi verdiğini, Amerikalıların misilleme kararını kendisinden önce öğrendiğini de öne sürdü.
“Ukrayna uçağını açıklayın dedim, bana tepki gösterdiler”
İran Dışişleri Bakanı, Devrim Muhafızları’nın Irak’taki Amerikan güçlerini vurmak isterken bir Ukrayna uçağını düşürerek 176 kişinin ölümüne yol açması hakkında da konuştu. Zarif, Devrim Muhafızları’nın uçağı kendilerinin düşürdüğünü bildiğini ama bunu üç gün sonra itiraf ettiklerini söylüyor. Zarif, uçağın düşürülmesinin ardından katıldığı bir ulusal güvenlik toplantısında “dünyanın bir açıklama beklediğini söylediğini” ancak iki üst düzey komutanın buna karşı çıkarak kendisinden “bu haberin doğru olmadığı” yönünde bir Twitter paylaşımında bulunmasını istediklerini anlatıyor. Zarif, “Eğer uçak bir füzeyle vurulduysa bunu bize söyleyin ki sorunu çözebilelim, dedim. Allah şahidimdir, bana sanki Allah’ın varlığını inkâr etmişim gibi tepki gösterdiler” diyor.
“Suikast bir kentin yok edilmesinden daha yıkıcıydı”
Sızdırılan kayıtta Zarif bununla birlikte, Süleymani’ye bazı övgülerde de bulunuyor ve ABD’nin Afganistan ile Irak’taki işgallerinin öncesinde birlikte üretken bir şekilde çalıştıklarını söylüyor. Zarif ayrıca, ABD’nin Süleymani’yi Irak’ta öldürerek İran’a çok büyük bir darbe vurduğu, suikastın ülkenin bir kentinin bir saldırıyla yok edilmesinden bile daha zarar verici olduğu yorumunu yapıyor.
Kaydı kim sızdırdı?
Zarif’in Süleymani hakkındaki sözleri, Devrim Muhafızları’nın dış politikadaki etkisinin resmi bir makam tarafından eleştirilmesi açısından ender görülen bir durum. Bazı yorumcular, ABD’yle nükleer anlaşmanın canlandırılmasının beklendiği bir dönemde sızdırılan kaydın, Zarif’i iç politikada zayıflatma amacını taşıdığını söyledi. Bazılarıysa, kaydın bizzat Zarif tarafından, dış politika sorunlarındaki sorumluluğunu hafifletmek amacıyla sızdırılmış olabileceğini öne sürdü. İran içinde Zarif’in istifa etmesi yönünde çağrılar da yükselmeye başladı.
Kaynak: Gazete Duvar