İsrail askeri polisi, Filistinli tutuklulara cinsel istismarda bulunulduğu ve işkence yapıldığı gerekçesiyle Sde Teiman askeri üssünde görev yapan 10 İsrail askerini gözaltına aldı.
Askeri polis müfettişlerinin, Sde Teiman üssüne girmesinin ardından aşırı sağcı protestocular üssün dışında gözaltına alınmak istenen askerlere destek için toplandı.
Aralarında İsrail’in iktidar koalisyonundan aşırı sağcı parlamenterlerin de olduğu protestocuların bir kısmı üssün içine girerek, işkenceci askerlerin gözaltına alınmasını engellemeye çalıştı.
Üste görev yapan bazı askerler, işkenceci askerlerin gözaltına alınmasını engellemek için askeri polis müfettişlerine biber gazı sıktı.
İsrail Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben Gvir ve aşırı sağcı Otzma Yehudit partisinin diğer üyeleri, ordu üzerinde hiçbir yetkileri olmamasına rağmen, askerlerin gözaltına alınmasını protesto etmek için İsrail’in güneyindeki tesise gittiler. Ben Gvir, “Askeri polis müfettişlerinin, Sde Teiman’daki en iyi kahramanlarımızı tutuklamaya gelmesi utançtan başka bir şey değil” dedi. Aşırı sağcı politikacılar daha sonra destekçilerini askerlerin götürüldüğü gözaltı tesisini protesto etmeye ve protesto etmeye çağırdı.
Aşırı sağcı protestocular, gözaltına alınan askerlerin götürüldüğü İsrail’in merkezindeki Beyt Lid askeri üssüne de girdi.
Başbakan Binyamin Netanyahu, saldırıyı sert bir dille kınayan ve “duyguların derhal yatıştırılması” çağrısında bulunan bir açıklama yaptı.
Savunma Bakanı Yoav Gallant, askerlerin davranışlarına ilişkin soruşturmanın devam etmesine izin verilmesi gerektiğini belirterek, “Öfke zamanlarında bile kanun herkes için geçerlidir” dedi.
Parlamentoda gerginlik
Aşırı sağcı Maliye Bakanı Bezalel Smotrich ise bir video mesajında “İsrail askerlerinin saygıyı hak ettiğini” ve “suçlu” muamelesi yapılmaması gerektiğini söyleyerek askerlerin tutuklanmasına karşı çıktı. Smotrich, Savcı Tomer-Yerushalmi’ye “kahraman savaşçılarımızdan ellerinizi çekin” çağrısında bulundu.
Bir başka aşırı sağcı siyasetçi Knesset Dış İlişkiler ve Savunma Komitesi Başkanı Yuli Edelstein, tepkilerin ortasında durumu görüşmek üzere yarın (30 Temmuz) acil bir oturum düzenleyeceğini duyurdu.
Edelstein, “Bugün Sde Teiman’daki üste görülen gibi sahnelere yardım etmeyeceğim. Maskeli askeri polislerin bir İsrail üssüne baskın düzenlediği bir durum benim için kabul edilemez ve bunun bir daha olmasına izin vermeyeceğim. Askerlerimiz suçlu değildir ve askerlerimizin bu aşağılık takibi benim için kabul edilemez” diye konuştu.
Knesset Milletvekili ve Arap Değişim Hareketi Başkanı Dr. Ahmed Tibi Knesset’te olaya dair yaptığı konuşmada “Bir kişinin rektumuna çubuk sokmak meşru mudur?” diye sordu. Likud Milletvekili Hanoch Milwidsky ise Tibi’ye “Evet. Eğer o bir terörist ise ona yapılacak her şey meşrudur” diyerek cevap verdi.
Ana muhalefetteki Yesh Atid Partisi lideri Yair Lapid, “Uçurumun eşiğinde değiliz, uçurumun içindeyiz. Bugün tüm kırmızı çizgiler aşıldı. Şiddet yanlısı milislerin askeri üsleri işgaline katılan milletvekilleri ve bakanlar İsrail Devleti’ne bir mesajdır: Demokrasiyle işleri bitti, hukukun üstünlüğüyle işleri bitti. Tehlikeli bir faşist grup İsrail Devleti’nin varlığını tehdit ediyor” diye konuştu.
Likud Milletvekili Hanoch Milwidsky ise “tecavüzcü askerleri tutuklama girişimlerine tepki olarak oylamayı boykot çağrısında bulundu.
İddiaya göre kötü muameleye maruz kalan Filistinli sivil, birkaç hafta önce Gazze Şeridi’nde İsrail ordusu tarafından alıkondu.
İsrail Ordu Radyosu’nun haberine göre, cinsel istismar yaklaşık üç hafta önce Sde Teiman’da gerçekleşti ve Filistinli sivil, askeri üstte kritik durumda bulundu. Tedavi ve ameliyat için bir hastaneye götürüldü. Artık hayati tehlikesi yok.
İsrail’deki Sivil Haklar Derneği (ACRI) tarafından Yüksek Adalet Divanı’na sunulan dilekçede, son aylarda tesiste suistimal raporlarının ortaya çıkmasının ardından devlete Sde Teiman’ı kapatma emri vermesi çağrısında bulunuldu.
Raporlarda, fiziksel kısıtlamaların aşırı kullanımı, dayak, tıbbi sorunların ihmali, keyfi cezalar ve daha fazlası dahil olmak üzere mahkumların yaygın şekilde istismar edildiği iddia edildi.
Bu ayın başlarında, Başbakan Binyamin Netanyahu Yüksek Mahkeme’ye, Sde Teiman’ın yalnızca Gazze’de yakalanan Filistinli güvenlik tutuklularının kısa süreli gözaltı ve sorgulaması için kullanılması gerektiğini söyledi ve Ben Gvir’in şiddetle karşı çıktığı bir duruş sergiledi.
İsrail’in kara operasyonlarında alıkoyduğu Gazzeli sivil erkekler genellikle ilk olarak İsrail ordusunun Sde Teiman, Anatot ve Ofer üslerindeki gözaltı merkezlerinde tutuluyor ve ardından IPS’ye teslim ediliyor.
İsrail yasalarına göre tutukluların, serbest bırakılmaları veya IPS’nin gözetimine taşınmaları gerekmeden önce 45 gün boyunca yasal olarak gözaltında tutulmalarına izin verilmekte.
7 Ekim’den bu yana Sde Teiman, Tel Aviv yönetimine göre “terörist faaliyetlerde bulunduğundan şüphelenilen” Gazze’den binden fazla sivili alıkoymak için kullanıldı.
İsrail ordusu, Mayıs ayında, mahkumların ciddi şekilde kötü muamele gördüğüne dair çok sayıda raporun ardından Sde Teiman’da tutulan sivillere yönelik kötü muamele ve işkence raporlarını araştırdığını duyurdu.
Ordu Başsavcısı Tomer-Yerushalmi, Mayıs ayı sonu itibariyle ordunun “çok ciddi” bir şekilde ele aldığı 70 soruşturma başlattığını açıkladı.
İstismar ve işkence iddialarının ve ACRI’nin Yüksek Mahkeme’ye sunduğu dilekçenin ardından devlet, ordunun Sde Teiman’ın kullanımını aşamalı olarak durduracağını duyurdu ve ardından mahkum transferleri hemen başladı.
“Bize hareket etmelerine izin verilmediği söylendi. Dik oturmalılar. Konuşmalarına izin yok. Gözbağlarının altından bakmalarına izin yok“
CNN, Mayıs ayında Sde Teiman üssünde görev yapan adlarını vermeyen üç İsrailliyle konuşmuştu. Habere konuşan üç İsrailli, üste tutulan Filistinli tutuklulara yapılan işkenceleri anlatmıştı. Habere konuşan İsraillilerden birinin çektiği fotoğrafta, Filistinli tutuklular dikenli tellerin ardında gözleri bağlı ve tek tip bir mahkum üniforması içinde görülüyor.
CNN’deki haberde şu ifadeler yer almıştı:
“İsrail’in Negev çölünde artık bir gözaltı merkezi olarak da kullanılan bir askeri üste çalışan bir İsrailli, kendisini hâlâ rahatsız eden bir sahnenin iki fotoğrafını çekti.
Gri eşofman giymiş erkekler, kağıt inceliğinde yataklarda otururken, dikenli tellerle çevrili halde görülüyorlar. Hepsi gözleri bağlı, kafaları projektör ışıkları altında ağır bir şekilde sarkıyor.
Havanın kötü bir koku ile dolu olduğunu ve odanın erkeklerin mırıltılarıyla uğuldadığını CNN’e anlatan İsrailli, kendilerine konuşmalarının yasak olduğunu, gözaltındakilerin kendi kendilerine mırıldandığını söyledi.
‘Bize hareket etmelerine izin verilmediği söylendi. Dik oturmalılar. Konuşmalarına izin yok. Gözbağlarının altından bakmalarına izin yok.’
Kaynak, gardiyanların ‘uskot’ (Arapça, ‘sus’ anlamına gelir) diye bağırmaları ve ‘sorun çıkaran kişileri seçip cezalandırmaları’ talimatı verildiğini ekledi.
CNN, İsrail’in Gazze işgali sırasında gözaltına alınan Filistinlileri barındıran Sde Teiman çöl kampında çalışan üç İsrailli ihbarcıyla konuştu. Hepsi, Gazze’deki sert politikaları destekleyen gruplardan yasal sonuçlar ve misillemelerle karşı karşıya kalma riskine rağmen konuştu.
Onlar, doktorların bazen sürekli kelepçelenmekten kaynaklanan yaralanmalar nedeniyle mahkumların uzuvlarını kestikleri bir tesisi; tıbbi prosedürlerin bazen yeterli nitelikte olmayan sağlık görevlileri tarafından yapıldığı ve bu nedenle ‘stajyerler için bir cennet’ olarak ün kazandığı bir yeri; ve havanın, ihmal edilen ve çürümeye bırakılan yaraların kokusuyla dolu olduğu bir yeri tasvir ediyorlar.
Anlatılanlara göre, Gazze sınırından yaklaşık 18 mil uzaklıktaki tesis iki kısma ayrılmış durumda: Gazze’den gelen yaklaşık 70 Filistinli tutuklunun aşırı fiziksel kısıtlamalar altında tutulduğu bölmeler ve yaralı tutukluların yataklarına bağlı, bebek bezi giydirilmiş ve pipetle beslendiği bir saha hastanesi.
Tesiste saha hastanesinde sağlık görevlisi olarak çalışan bir ihbarcı, ‘Onları insanlığa dair her şeyden arındırdılar’ dedi.
Başka bir ihbarcı, ‘(İşkenceler) İstihbarat toplamak için yapılmadı. İntikam amacıyla yapıldı’ dedi. ‘Bu, 7 Ekim’de yaptıkları (Filistinliler) ve kamptaki davranışları için bir cezaydı.’
CNN’in bu raporda yer alan tüm iddialarla ilgili yorum talebine yanıt olarak, İsrail ordusu (IDF) bir açıklama yaptı: ‘IDF, gözaltındaki tutuklulara karşı uygun davranışları sağlar. IDF askerlerinin suistimali ile ilgili her iddia incelenir ve buna göre işlem yapılır. Uygun durumlarda, suistimal şüphesi olduğunda MPCID (Askeri Polis Suç Soruşturma Bölümü) soruşturmaları açılır. Tutsaklar, risk seviyelerine ve sağlık durumlarına göre kelepçelenir. Yasadışı kelepçeleme vakaları yetkililer tarafından bilinmemektedir.'”