Henüz dün gece iki haftalık olağanüstü hal ilanını açıklayan Cumhurbaşkanı Cömert Tokayev “protestolarla hükümet düşmez” demiş, yayımladığı video mesajda devlet binaları ve askeriyeye saldırı çağrılarının tamamen yasa dışı olduğunu, “çatışma yerine karşılıklı güven ve diyalog istediklerini” söylemişti.
Tokayev “protestolarla hükümet düşmez” açıklamasına rağmen bugün mevcut hükümetin istifasını açıkladı.
Tokayev’in bu konuşmayı yaptığı sıralarda ülkenin en büyük şehri ve eski başkenti Almatı’da polis, göstericilerin belediye binasına girmesini engellemek için göz yaşartıcı gaz ve elektroşok tabancaları kullanıyordu:
Gaz ve motorin fiyatları ilk önce 60 tengeden 120’ye çıkartılmış, protestolar sonrasında hükümetin geri adımıyla 50’ye indirilmişti.
Tokayev hükümetinin bu çağrı ve “indirimlerine” rağmen protestolar dinmedi. Şehir ana meydanı kordon altına alınırken yerel medyada yer alan haberlere göre salı akşamı onlarca kişi gözaltına alındı.
Kazakistan Cumhurbaşkanı Tokayev.
Almatı’da ana meydanlardaki göstericiler dün polis tarafından dağıtılmış fakat protestocular ara sokaklarda tekrar bir araya gelmişti.
Dünya üzerindeki internet aktivitesini takip eden Netblocks, Kazakistan’da geniş çaplı internet kesintileri yaşandığını raporladı. Kesintiden özellikle mobil hatların etkilendiği görüldü:
Hükümetin yılbaşında LPG’ye %100 zam yapmasının ardından Zhanaozhen kasabasında patlak veren protestolar ülke genelinde birçok şehir ve kasabaya yayılmıştı.
Kazakistan’da LPG’ye uygulanan tavan fiyat politikası nedeniyle LPG benzine göre çok daha ucuz. Bu nedenle araç sahiplerinin çoğu arabalarına tüp taktırmıştı. Fakat hükümet sübvansiyonlu fiyatların sürdürülebilir olmadığını savunarak tavan fiyat uygulamasına 1 Ocak’ta son vermişti.
Katliamdan 10 yıl sonra yine Zhanaozen
Yılın ilk gününde gösterilerin ilk kez görülmeye başlandığı petrol zengini Zhanaozen 2011 yılında Kazakistan tarihinin en kanlı olaylarına sahne olmuştu. Düşük maaş ve çalışma koşullarından şikâyet eden işçilerin protestosuna polis sert müdahale etmiş, 14 işçi ölmüştü.
Yaklaşık 30 yıl boyunca ülkeyi yöneten kurucu lider Nursultan Nazarbayev 2019’de devlet başkanlığından ayrılmış, yerine onun desteklediği Tokayev seçilmişti. 81 yaşındaki Nazarbayev, “Ulus Lideri” sıfatıyla hâlâ etkin.