Anayasa hukukçuları, 14 Mayıs’ta TİP’ten Hatay milletvekili olarak seçilen Can Atalay’ın milletvekilliğinin düşürülmesini değerlendirdi.
“Daire’nin yok hükmündeki kararı TBMM’ne yollanıp ‘Gereğini yap’ deniyor”
2004’te hazırlanan TCK ve Ceza Muhakemesi Kanunu’nun hazırlayıcılarından Prof. Adem Sözüer:
“Anayasa Mahkemesi’nden sonra TBMM de kurumsal ve kavramsal olarak devre dışı bırakıldı.
3. Ceza Dairesinin yok hükmündeki kararı TBMM’ne bir yazı ile yollanıp, ‘Bunun gereğini yap’ deniyor’, o okunup Atalay’ın milletvekilliği düşürülüyor.
Usul, yerel mahkemenin kesinleşen kararının; savcı, adalet bakanlığı ve Cumhurbaşkanlığı tezkeresiyle TBMM başkanlığına gönderilmesi ve Anayasanın 84/2 maddesine göre onun TBMM’de okunmasıdır.
Ancak Anayasa Mahkemesi’nin ihlal kararı ile ortada kesinleşmiş bir karar da yoktur.”
“TBMM; sui generis bir ‘eylemli içtüzük değişikliği’ gerçekleştirmiştir”
(Fotoğraf: Evrensel)
Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi öğretim üyesi Doç. Tolga Şirin:
“Can Atalay’ın milletvekilliğinin düşürülmesinde iki yeni Anayasa’ya aykırılık yaşandı.
Birincisi: karar, AK Parti Meclis grubu kararı üzerine okundu. AK Parti Meclis Grup Başkanvekili Leyla Şahin Usta’nın ‘Can Atalay kararı bugün veya bu hafta Meclis’te okunarak milletvekilliği düşecek. Bugün veya bu hafta tamamlamayı düşünüyoruz açıkçası’ biçimindeki duyurusu buna bir kanıttır.
TBMM’nin bir kurum olarak bağımsızlığı ve TBMM başkanının tarafsızlığı ilkesi (başkanvekili eliyle) ihlal edilmiştir. Bugün TBMM; sui generis bir ‘eylemli içtüzük değişikliği’ gerçekleştirmiştir. Buna itiraz edilmelidir.
İkincisi: Somut olayda, Anayasa md. 84’de öngörülen manada ve bildiğimiz anlamda bir ‘kesin mahkeme kararı’ yoktur. Zira AYM’nin yok sayılan kararı yerli yerindedir.
Gelinen aşamada AYM:
(i) Madde 85’te öngörülen itiraz usulü üzerine bu durumu 15 gün içinde tespit edebilir. (Evet, maddede ‘kesin hüküm nedeniyle düşme’ye yer verilmemiş olsa dahi bu mümkündür)
(ii) Önceki kararının yerine getirilmemesi üzerine verilecek bireysel başvuru kararında AYM, bu sorunu tespit edip ihlalin bu yönden de giderilmesi gereğine hükmedebilir. (Bu, inter alia, AYM’nin etkili bir hukuk yolu kalma ısrarının da bir gereği sayılmalıdır.)”
“Olmayan bir Yargıtay kararı Meclis’te okutularak milletvekilliği düşürülemez”
Anayasa Mahkemesi eski raportörü Prof. Osman Can:
“Can Atalay’ın milletvekilliği düşürüldü mü? Hukuken hayır! Anayasa Mahkemesi’nin kararını uygulamamak suç!
Konusu suç olan bir eylem, beş Yargıtay üyesinin keyfiyle ve Sarayın arzusuyla karar haline gelmez. Olmayan bir Yargıtay kararı Meclis’te okutularak milletvekilliği de düşürülemez.”