Siber Güvenlik Uzmanı Ersin Çahmutoğlu, depremden hemen sonra Twitter’da görülen sahte yardım ihbarlarının çok takipçili hesaplar tarafından nasıl milyonlara ulaştırıldığına dikkat çekti.
Sahte yardım ihbarlarının yayılmasına sebep olan popüler hesapları örnekleriyle gösteren Çahmutoğlu şunları söyledi:
Birkaç gündür depremle ilgili Twitter’daki dezenformasyonun boyutunu inceliyordum. Bazı örnekler üzerinden yaptığım sosyal ağ analizleriyle meselenin ne kadar ciddi olduğunu gördüm. Twitter’da çok yayılan yardım çağrılarından iki örnek keywordler inceledim. Sonuç şaşırtıcı!
6 Şubat’ta paylaşılan yardım tweetleri 20 Şubat’ta da aynı şekilde paylaşılmış
Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat’taki deprem sonrasında paylaşılan bazı yardım tweetleri, 20 Şubat’taki Hatay depreminin ardından da aynı şekilde paylaşılmış. 1. ve 2. görseldeki, “Akhenir mahallesi no 11” kelimelerini içeren tweetler, analiz için incelediğim ilk keywordlerdir.
Burada yer alan 3. ve 4. görseldeki “Koyunoğlu mahallesi 133” kelimelerini içeren tweetler ise ikinci olarak incelediğim keywordler. Yine hem 6 Şubat’taki depremde hem de 20 Şubat’taki depremde, onbinlerce etkileşim alan yardım çağrıları arasında bu aldatıcı içerikler de var.
En fazla yayılmasına sebep olan @solcugazete
İşte bu etkileşim kümelerinin en büyüğü, bu içeriklerin Twitter’da en fazla yayılmasına neden olan @solcugazete’ye ait.
Bu kümedeki ağ analizi, ilgili hesabın paylaştığı (yukarıdaki keyword’ü içeren) tweet’in ulaştığı insanları ve onların da diğerleriyle etkileşimini gösteriyor.
İkinci en büyük küme ise @yirmiucderece hesabına ait
Burada da yukarıdaki gibi benzer durum var. İki ayrı tarihlerdeki depremlerde de atılmış ve doğru olmayan tweetler söz konusu. Bununla birlikte solcugazete’ye ait küme ve diğer kullanıcılarla da etkileşim söz konusu.
“Üçüncü, dördüncü, beşinci ve altıncı en büyük kümeler ise @ATAISIK_, @nesibekiris, @sercanhamzaolu ve @PesindeyizApp hesaplarına ait”
Önceki tweetlerde anlatılan her şey burada da geçerli. İlgili atılan tweetleri yukarıdaki görsellerde görebilirsiniz.
Çeşitli araçların bu içerikleri analiz etmesiyle çıkan etki gücü ve frekanslara bakıldığında da ilgili tweetlerin en çok yayılma sağladığı hesaplar yine bunlar olarak görülüyor. Liste daha da uzun ve dolayısıyla ağ analizinde çok sayıda başka büyük-küçük kümeler de var.
#AFAD, #Babala, #Ahbap, #deprem gibi hashtagler kullanılıyor
Buradaki görsel ise analize dahil olan verilerde en çok kullanılan Twitter etiketlerini ifade ediyor. #AFAD, #Babala, #Ahbap, #deprem gibi etiketlerin bu tweetlerde kullanılması sayesinde ilgili paylaşımların milyonlarca kişiye ulaşması, yayılması sağlandı.
Bu görsel de depremlerde yardım çağrısı adı altında yapılan dezenformasyonun gerçekten ciddi seviyede olduğunu anlatıyor. Sadece 24 saat içerisinde “Koyunoğlu 133” ifadesinin geçtiği 4000’den fazla tweet atılmış ve Twitter’da milyonlarca etkileşim almış.
Bu tweet zincirindeki görseller ve bilgiler, sadece Twitter’daki dezenformasyonun boyutunu çok net gösteriyor. Bu arada özellikle belirtmek isterim; İncelediğim örneklerde bot hesapların sayısı oldukça az. Yani maalesef neredeyse tümü gerçek hesaplarla yayıldı.
NOT: Buradaki amacım, bu tweet zincirinde adı geçen hesapları hedef almak / göstermek değildir. Bunu net şekilde belirteyim. Depremlerin etkilerini yaşarken ülkemiz bir de dezenformasyonla mücadele etmeye çalışıyor. Burada bilinç/farkındalığı artırmayı ve dikkati amaçlıyorum.
Çok sayıda takipçisi olan hesaplar, bir ihbar veya bilgi aldığında onu mutlaka doğrulatması gerekiyor. “Acil yardım” gibi özellikle depremin yaşandığı bölgelerden gelmiş gibi görünen yalan ihbar ve bilgiler, bu yaşanılan dezenformasyonun en büyük nedenlerinden biridir.