BDDK, geçtiğimiz Cuma günü 15 milyon lira karşılığı, yani yaklaşık 900,000 dolar yabancı para nakit varlığı bulunan şirketlerin, aktifleri veya yıllık satış gelirlerinin %10’undan fazla yabancı para nakit varlığı tutuyorlarsa TL cinsi nakdi ticari kredi kullanamayacaklarına karar vermişti.
Dünya gazetesinin haberine göre Reuters’ın görüş aldığı üç bankacılık kaynağı, bankaların kredi kullandırmaya devam etmek için sürecin netleşmesini ve detayları takip ettiğini belirterek, bazı bankaların bu yüzden yeni kredi kullandırmayı şu anda durdurduğunu söyledi.
Bir bankacılık kaynağı, “Kararda bağımsız denetime tâbi olma koşulu ön koşul. Eğer bağımsız denetime tâbi değilse şirket etkilenmez bu karardan. Böyle olan çok sayıda şirket de var tabii. Ancak bağımsız denetime tâbi olma şartı da sıkılaştırılırsa o zaman kapsam değişir” dedi.
BDDK tarafından ayrıca dün yapılan basın açıklamasında, kararın bazı şirketlerin TL kredi kullanıp döviz almasını engellemek için alındığı ifade edilerek, “Bazı şirketlerin… döviz pozisyon fazlası bulunmasına rağmen, TL kredi kullanarak döviz alımı gerçekleştirdikleri… görülmüştür. Yani üretime, istihdama, yatırıma gitmesi gereken uygun koşullu TL ticari kredi kaynakları… döviz alımı amacıyla kullanılmaya devam etmektedir” denildi.
TL’nin cazibesinin artırılması hedefleniyor
Türkiye’de 2018’den itibaren TL’nin negatif reel getirisi başta olmak üzere pek çok sebepten dolayı bireylerin ve şirketlerin tasarrufları dövize kaydı.
TCMB’nin geçen yıl enflasyonda başlayan yükselişe rağmen politika faizini düşürmesi ve %70’i aşan enflasyona rağmen politika faizini yıl başından bu yana %14 seviyesinde koruması yatırımcıların TL’den uzaklaşmasına neden oldu.
TL geçen yıl %44, bu yıl ise %20’nin üzerinde değer yitirirken, ekonomi yönetimi geçen yıldan bu yana TL’nin daha fazla değer kaybetmemesi için bir dizi önlem açıkladı.
Ekonomi yönetiminin liralaşma stratejisi diye özetlediği bu önlemler bir yandan döviz talebini sınırlamayı, enflasyon karşısında negatif getirisi olan TL’ye olan talebi artırmayı, diğer yandan da TCMB’nin döviz rezervini artırmayı amaçlıyor.
Sermaye piyasaları danışmanlığı alanında hizmet veren OMG Capital Advisors Yönetim Kurulu Başkanı Murat Gülkan, kararın bankaların ve şirketlerin faaliyet koşullarını zorlaştırabileceğini ifade ederek, “Arzu edilen tepki şirketlerin döviz fazlalarını satması gibi duruyor, ancak başka sonuçlar, istenmeyen yan etkileri de olabilir. O şirketler TL’ye de geçebilirler veya o parayı ne için biriktirdilerse başka işler de yapabilirler, hammadde veya menkul kıymet alabilirler” dedi.
Gülkan, son dönemde ani ve kapsamlı düzenleme değişikliklerinin sık sık yapıldığına dikkat çekerek, “Sistemin dayandığı temel taş Merkez Bankası’nın politika faizi. O temel taşını yanlış yerleştirince onun hatalı sonuçlarını düzenlemek için geçtiğimiz haftalarda gördüğümüz ve en son bu karar gibi sıra dışı adımlar atmak gerekiyor” dedi.
Kararın ardından TL, dolar karşısında ilk tepki olarak hacimlerin zayıfladığı Cuma akşamı 17.3750’den 16.50’ye kadar geriledikten sonra bu sabah 16.03’e kadar geriledi. TL daha sonra kazanımlarını kısmen geri vererek 16.7230’dan işlem gördü.