Olağanüstü bir televizyon sahnesiydi.
Program, Rus devlet televizyonunda günde iki kez yayınlanan popüler talk show programı ‘60 Dakika’ydı; Kremlin çizgisini her konuda kesinlikle destekleyen stüdyo tartışması. (Buna Putin’in Ukrayna’daki sözde “özel askeri operasyonu” da dahil.)
Kremlin hala Rusya’nın Ukrayna taarruzlarının planlandığı gibi gittiğini savunuyor.
Ancak (16 Mayıs) Pazartesi gecesi, askeri bir analist ve emekli albay olan 60 Dakika’nın stüdyo konuğu Mikhail Khodarenok Rus televizyonlarında alışılmışın dışında çok farklı bir tablo çizdi.
Khodarenok, Ukrayna’nın Batı’dan ek askeri yardım almasıyla “Rusya için durumun açıkça daha da kötüleşeceğini” ve “Ukrayna ordusunun bir milyon insanı silahlandırabileceğini” söyleyerek bir dizi uyarıda bulundu.
Emekli Albay ayrıca Ukraynalı askerlere atıfta bulunarak, “Anavatanlarını savunma konusunda çok arzulular. Savaş alanında nihai zafer, uğruna savaşmaya hazır oldukları fikirler için kan döken birliklerin yüksek morali tarafından belirlenir” dedi.
Rusya’nın neyi yanlış yaptığını da değerlendiren Khodarenok, “Rusya’nın askeri ve siyasi durumuyla ilgili en büyük sorun, tam bir siyasi izolasyon içinde olmamız ve kabul etmek istemesek bile tüm dünyanın bize karşı olmasıdır. Bu durumu çözmemiz gerekiyor. Bize karşı 42 ülkenin koalisyonu olduğunda, askeri-politik ve askeri-teknik kaynaklarımız sınırlı olduğu için bu durum normal kabul edilemez” dedi.
Ev sahibi Olga Skabeyeva’nın bile normaldeki sert ve Kremlin’i savunurken sesini yükselten tavrına rağmen emekli albay konuşurken stüdyodaki herkes sessizdi.
Khodarenok bu özgüveninin altında yatan kendisinin Kremlin’i bu duruma karşı geçmişte uyarmış olmasıydı.
Şubat ayında, Moskova Ukrayna’ya saldırmadan hemen önce bir yazı kaleme alan tecrübeli savunma analisti Khodarenok, Rusya’nın Ukrayna’ya karşı kolayca bir savaşı kazanacağını iddia ettikleri için “coşkulu şahinleri ve aceleci guguk kuşlarını” eleştirmişti.
Khodarenok’un o yazısında vardığı sonuç netti: “Ukrayna ile silahlı bir çatışma, Rusya’nın ulusal çıkarlarına aykırıdır.”
Basılı eleştiri önemli fakat milyonlarca izleyici için televizyonda yapılan bu eleştiri Rusya için tamamen başka bir seviye ifade ediyor.
Kremlin, basında ve özellikle televizyondaki bilgi ortamını kontrol etmek için şimdiye kadar elinden geleni yaptı: Bağımsız Rus haber kaynaklarını kapatmak ve Rusya’da kamuoyunu şekillendirmek için başlıca araç olan televizyonun kontrol altında olmasını sağlamak gibi.
Rus televizyonunda olayların bu kadar gerçekçi analizini duymak nadir bir durum. Ama benzersiz değil.
Son haftalarda, Rusya’daki televizyonda eleştirel görüşler ortaya çıktı. Mart ayında, bir başka popüler TV talk şovunda, bir Rus film yapımcısı sunucuya şunları söyledi:
“Ukrayna’daki savaş korkutucu bir tablo çiziyor, toplumumuz üzerinde çok baskıcı bir etkisi var.”
Peki 60 Dakika’da ne oldu? Bu, internet üzerinden sızan Ukrayna hakkında kendiliğinden, beklenmedik ve beklenmedik bir uyandırma çağrısı mıydı? Yoksa Rus kamuoyunu “özel askeri harekatın” ilerleyişi hakkında olumsuz haberlere hazırlamak için önceden planlanmış bir gerçeklik patlaması mıydı?
Söylemesi zor. Ancak televizyonda dedikleri gibi: ‘Daha fazla sinyal için Rus TV’ye bağlı kalın.’