Bölgede tansiyonun yükseldiğini gösteren son gelişme Nijerya’nın Nijer’le 1608 kmlik sınırını kapatması oldu. Karar Nijerya devlet başkanı Bola Tinubu’nun Nijer Cumhuriyeti’ndeki askeri cuntaya karşı verdiği ültimatomun bir parçası olarak alındı.
Nijerya’nın başkenti Abuja’da toplanan 12 ECOWAS ülkesinin savunma bakanları da askeri müdahale seçeneğini görüştü. Toplantıya Rusya ile müttefik Burkina Faso, Mali ve Gine katılmadı.
1975’de kurulan ECOWACS’ın 15 üyesi bulunuyor. Benin, Burkina Faso, Fildişi Sahili, Gambiya, Gana, Gine, Gine Bissau, Liberya, Mali, Nijer, Nijerya, Senegal, Sierra Leone, Togo, Yeşil Burun Adaları (Cape Verde)
Birliğin domino ülkesi Nijerya.
Nijerya’nın yeni Devlet Başkanı Bola Tinubu, analistlere göre bir iz bırakmak ve kolay lokma olmadığını göstermek isteyecektir.
Bu onun ECOWAS’taki ve ülkesindeki kısa liderlik döneminin ilk krizi, askeri deneyimi de yok.
Ama Cuma günü, Nijerya’daki milletvekillerine, ECOWAS’ın darbe liderlerinin “uzlaşmaz tutumlarını sürdürmeleri halinde” Nijer’e askeri müdahalede bulunma niyetini bildiren bir mektup yazdı.
Birliğin ikinci büyük ülkesi Senegal de olası müdahaleye asker gönderme sözü verdi. Nijer’in eski sömürgeci gücü Fransa ECOWAS’ın tutumunu desteklediğini açıkladı.
ECOWAS’ın bu hafta yaptığı bir toplantının ardından Siyasi İşler, Barış ve Güvenlik Komiseri Abdel-Fatau Musah herhangi bir askeri seçeneği “son çare” olarak nitelendirmişti. Ama bölgeyi iyi bilen güvenlik ve istihbarat uzmanı Oluseyi Adetayo “Hazırlıklar şimdiden en üst düzeye çıkmış durumda, buna şüphe yok ve ordu hazır bekliyor” diyor:
“Anladığım kadarıyla Nijerya geri adım atmayacak ve Nijer’i sivil yönetime geri döndürmek için ne gerekiyorsa yapacak.”
ECOWAS’ın daha önce de benzer müdahale tecrübeleri var. 2017 yılında ECOWAS’ın seçimlerden sonra iktidarı bırakmak istemeyen Başkan Jammeh’i görevden almak için Gambiya’ya askeri güç konuşlandırmıştı.
Sınırda yapılan bir güç gösterisi Jammeh’i istifa etmeye zorladı.
Blok ayrıca Sierra Leone ve Liberya gibi savaş bölgelerine de çoğunlukla Nijerya’dan olmak üzere barışı koruma güçleri göndermişti.
Ancak ilk kez birlik bir darbeye müdahale tehdidinde bulundu. Mali ya da Burkina Faso’daki darbelerden sonra böyle bir tepki verilmemişti.
Nijer Sahel bölgesinde kalan az sayıdaki demokrasiden biri.
Başkan Bazoum’un 2021’deki seçim zaferi, Nijer’in 1960’ta Fransa’dan bağımsızlığını kazanmasının ardından yıllarca süren askeri darbeleri sona erdirerek nispeten barışçıl bir iktidar devrine işaret ediyordu.
Washington Post için kaleme aldığı bir yazıda kendisini “rehine” olarak tanımlayan Bazoum’un nerede olduğu bilinmiyor.
ABD ve Fransa’nın askeri üsleri olan Nijer’in en önemli varlığı uranyum kaynakları. Darebcilerin en büyük destekçisi ise Rusya olmuştu. Rus Wagner’in bölgedeki ülkelerle askeri işbirlikleri artarak sürüyor.
Ciddi ekonomik sorunlar yaşayan Nijerlilerin önemli bir kısmı darbeyi destekliyor. Darbe destek gösterilerinde Fransa kınanırken, Rusya bayrakları sallanmıştı.