Adana’da dünden bugüne seçim sonuçları ve tahminleri üzerine yazdığım tüm yazılar bir anda Adana övgüsüne dönüşüveriyor. Nasıl olmasın ki… Bu kadar saflaşmanın, kutuplaşmanın olduğu bir ortamda bir türlü hiçbir siyasi partinin kalesi olmayan bir şehirden bahsediyoruz. Bu yönüyle Adana, Cumhuriyet tarihini esas alırsak Edirne’den Kars’a müstesna bir şehir. Çok renkli.
Şu an Parlamentoda grubu olan tüm partilere vekil vermiş. Hatta DEVA partili bir vekilimiz dahi var. DEM partinin Genel Başkanı da Adana Milletvekili. MHP, İyi Parti, Ak Parti ve CHP’nin Adana milletvekilleri mevcut.
Hemen buraya üstadımız Behçet Çelik’in bir sözünü yapıştırıp, bu faslı kapatalım.
‘’Adana şovenizme ihtiyacı olmayan bir kenttir’’
31 Mart 2024 yerel seçimlerine günler kala, Adana çok renkliliğine ilaveten, siyasetten doğan kararlar neticesinde curcunaya dönmüş durumda.
CUMHUR İTTİFAKI CEPHESİ
2019 yerel seçimlerine beraber girmeye karar veren MHP ve Ak Parti, Adana’da mevcut büyükşehir belediye başkanı Hüseyin Sözlü ’de mutabık kalmış, seçimlere MHP adayıyla girmeyi tercih etmişti. Seçimleri CHP adayı Zeydan Karalar farklı kazanmıştı. Zeydan Bey, Adana’nın en büyük merkez ilçesi olan Seyhan Belediye Başkanlığı’ndan gelerek, 30 yıl sonra Adana Büyükşehir Belediye Başkanlığı’nı kazanmayı bilmişti.
31 Mart 2024 yerel seçimlerine giderken Adana kamuoyunun beklentisi, Adana’nın geçmişte olduğu gibi MHP’ye bırakılacağı yönündeydi. Tüm beklentiler ve çalışmalar bu yönde oluşmuştu. MHP kanadında Adana Büyükşehir Belediye başkanlığı için aday adayları çalışmalarına başlamıştı.
Ancak; beklenen olmadı. Adana Büyükşehir Belediyesi başkan adaylığı Ak Parti’ye bırakıldı.
Seçimlerde bu durumun yarattığı duygusal kırgınlığın bir sonucu olacak mı göreceğiz. Burada hemen hatırlatmakta fayda var. Adana Alparslan Türkeş’in TBMM’ye vekil olarak girdiği şehir.
MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, yarım asır Adana’nın ilçesi olan Osmaniyeli ve oradan vekil seçildi. MHP tarihi Adana’dan başlar dersek abartmış olmayız.
Zira CKMP (Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi) Adana’da yapılan kongre sonucu MHP ismini almıştı.
İYİ PARTİ’NİN AYYÜCE TÜRKEŞ HAMLESİ
Bu arada bu gelişmeler sonrası İYİ Parti, Adana Büyükşehir Belediye Başkan adaylığına, Adana milletvekili olan, Alparslan Türkeş’in kızı Ayyüce Türkeş’i gösterdi. Ülkücü camiada duygusal kopuşlar yaşanır mı, bu kopuşlar Ayyüce hanıma kanalize olur mu, 31 Mart akşamı göreceğiz.
Ülkü Ocakları’nın bu duruma alenen tepki gösterdiğini, Ayyüce Türkeş’i ihanetle suçladığını ekleyelim. Türkeş soyadı dahi çatışmanın önüne geçebilmiş değil.
MHP’DE İLÇE BELEDİYE BAŞKANLARI TASFİYESİ VE HÜSEYİN SÖZLÜ HADİSESİ
MHP Adana’da radikal bir karar alarak elindeki 7 ilçenin 5 tanesinde mevcut başkanları aday göstermedi. Başkanlardan bir YRP’den, birisi ANAP’tan, diğeri ise bağımsız olmak üzere yeniden aday oldular. Aday edilmeyen diğer bir başkanın ise damadı aday yapılmış durumda.
Tekrar aday yapılan Karataş Belediye Başkanı Necip Topuz, Arap Alevi kimliğiyle MHP’den seçim kazanarak dikkat çekmiş bir isim. Karataş seçimleri de çekişmeli olacak. CHP burada seçimlere asılıyor.
MHP’nin 10 yıldır elinde bulunan merkez Sarıçam ilçesinde seçime Cumhur İttifakı mevcut Başkan Bilal Uludağ ile giriyor. Cumhur ittifakı Sarıçam’da güçlü. Milliyetçi muhafazakâr seçmenin yoğun olarak yaşadığı bir bölge. Tüm partilerin aday çıkardığı Sarıçam’da CHP oylarını yükseltmeyi hedefliyor. Zeydan Karalar’ın özellikle ilgilendiği Sarıçam’ın ana konusu şehir çöplüğü. İyi Parti adayı Yusuf Özer’in ısrarlı çıkışlarıyla çöplüğün kaldırılması artık tüm partilerin gündeminde.
Diğer önemli bir gelişme ise; Adana MHP camiasının en önemli kişiliklerinden birisi olan, 3 dönem Ceyhan, bir dönem Adana ABB başkanlığı yapan Hüseyin Sözlü ’nün MHP’den tedbirli olarak ihraç istemiyle disipline sevk edilmesi. Siyasi çıkar açısından hiç de rasyonel görünmeyen bu hamleyi hala kimse anlamış değil. Tüm bu gelişmelerin Adana Büyükşehir Belediyesi seçimlerine muhakkak yansıması olacaktır.
AK PARTİ CEPHESİ
Ak Parti ABB adaylığına merkez Yüreğir Belediye başkanı Fatih Kocaispir’i aday gösterdi. Millî Görüş kökenli ama modern bir yüzü var. Avukat. Özel sektörde üst düzey yöneticilik yapmış, gençlik kolları başkanlığı, meclis üyeliği dahil merdivenleri teker teker ve temkinli çıkmayı becermiş, kazanmaya odaklı pragmatik bir siyasetçi.
Ak Parti’nin Adana tarihi açısından ilginç bir gelişme. Zira Ak Parti diğer büyükşehirlerde 20 yıldır ilçe belediye başkanlarını büyükşehir adayı yapma konusunda gelenek oluşturmuşken, Adana’da asla bu yola hiç tevessül etmedi. Fatih Bey bu yönüyle Ak Parti’nin kendi içinde statükosunu yıkmış oldu.
Ak Parti Adana siyasetinin tartışmasız etkin ismi olan Ömer Çelik’in istemediği bir aday olmasına rağmen aday olması ayrıca ilginç bir gelişme olarak kaydedilmesi gerekiyor.
Ömer Çelik Adana İl Sağlık Müdürü olan Halil Nacar’ı son güne kadar ABB başkanı adayı yapmak için uğraşmıştı. Bu anlattıklarım kulis bilgisi değil, Adanalıların gözleri önünde olan gelişmeler. Halil Nacar şu an Yüreğir Belediye Başkan Adayı olarak yerini almış durumda.
Yüreğir’de Ak Parti Adana eski Milletvekili, 2014 yerel seçimlerinde Ak Parti Adana Büyükşehir adayı olan Abdullah Torun’un YRP Yüreğir Belediye Başkan Adayı olması dengeleri sarsmış durumda. CHP Yüreğir’de güçlü bir isimle, Adana eski Milletvekili Ali Demirçalı ile seçime giriyor. Adana’nın en hararetli seçim bölgesi Yüreğir.
Ak Parti buraya asılmış durumda. Eski bakanlar ve mevcut bakanlar kurulu kabinesi seçim gününe kadar gelecek gibi görünüyor. Artık Yüreğir’de kimsenin kalesi konumunda değil. Taşra ilçelerinde ki gelişmeleri yazabilirim ancak dışardan okuyanların bu kadar karmaşıklığı ve dinamikleri nasıl anlayacakları konusunda tereddütlerim var. Bu başlığı gelecek nesillere, doktora yazmakta sıkıntı çekecek olan genç akademisyen adaylarına bırakıyorum.
CHP
CHP Adana Büyükşehir Belediye Başkanlığı için kamuoyunun beklentisine uyarak Zeydan Karalar ’da karar kıldı. Büyük kongrede Kemal Kılıçdaroğlu’nu destekleyen, Özgür Özel’in konuşmasını kesen Adanalı grubu kastederek, lisanı hal ile ‘’Zeydan abi bir sözüne bakar” diye sitemde bulunduğu Zeydan Karalar.
Bu durum Adana siyasetinde olağanüstü bulunmadı, herkesin beklediği bir gelişmeydi. İlçe adaylarında Zeydan Karalar’ın etkisi beklenirken, artık yalnız değildi. Özgür Özel’in CHP Genel başkanlığına seçilmesi sonrası ikinci adam durumuna gelen Adana Milletvekili Burhanettin Bulut’un da etkisi belirleyici olacaktı.
Adana’nın en büyük iki ilçesi olan Seyhan ve Çukurova ilçe belediye başkanlılarını elinde bulunduran CHP, iki başkanı da aday yapmadı. Çukurova Belediye Başkanı hakkında ayyuka çıkan iddialar, özellikle belediyenin imar bürokrasisin önemli isimlerinin yapılan operasyon sonucu tutuklu olması ve bu duruma CHP genel merkezi ve Adana milletvekillerin herhangi bir tepki vermemesi, belediye odaklı skandallar ve kriminal olaylar…Çukurova’da değişikliği kaçınılmaz kılmıştı. Beklenen oldu. Soner Çetin aday gösterilmedi.
Hemen B planı devreye girdi. İyi Parti Çukurova Belediye Başkan Adayı Birol Büyüköztürk, bizzat sosyal medya hesabından müjde gibi duyuru yaparak kendisinin yerine İYİ Parti’den Soner Çetin’in aday olduğunu duyurdu. Ardından İyi Parti’den istifa etti.
Çukurova Belediye Başkan yardımcılığı da yapmış olan İyi Parti Adana İl Başkanı Azime Kocacık görevden alındı. Ardından İyi Parti Adana eski Milletvekili Metanet Çulhaoğlu da partiden istifa etti. Partide rutinleşen kaotik durum ziyadesiyle Çukurova’da da oldu. Tüm bu gelişmelerin Soner Çetin’in aday olması sonrası gerçekleşmesi her halde tesadüf olmasa gerek.
Çukurova CHP’nin güçlü olduğu bir ilçe. CHP burada eski il başkanı Emrah Kozay’ı aday yaptı. Cumhur İttifakı burada stratejik davrandı, kadın adayda karar kıldı. MHP’li iş insanı Firdevs Cingözler’i aday gösterdi. Burada her partinin adayı var. CHP kamu gücünü kaptırsa da burada ağırlığını koruyor.
AKİF AKAY SÜRPRİZİ
Esas sürpriz Seyhan Belediye Başkanı Akif Akay’ın aday gösterilmesi üzerine yaşandı. Adana’da her kesimden insanın saygı duyduğu, yaptığı kültürel ve sanatsal çalışmalarla büyük takdir toplayan, dürüst olduğu muhaliflerince dahi kabul edilen Akay’ın aday yapılmaması üzerine Akay’da istifa ederek İyi Parti’nin Seyhan Belediye Başkan adayı oldu. Bu durum en çok CHP’li partilileri üzdü. Zira Akif Akay, yarım asırlık CHP’liydi. Seyhan Adana’nın en büyük ilçesi. Akif Bey burada 2019 seçimlerinde rekor oyla seçildi. Ancak;
2019 yerel seçimlerinde HDP (DEM) ve İyi Parti burada Akif Bey’i desteklemişti.
Erdal Hatipoğlu – Akif Kemal Akay – Oya Tekin
CHP, kadın kolları başkanlığı yapmış olan Avukat Oya Tekin’i aday gösterdi. Ak Parti, Kürt iş insanı Erdal Hatipoğlu’nu aday yaparak 10 yıl önce CHP’ye kaptırdığı belediyeyi geri almak istiyor. Ancak Erdal Hatipoğlu etrafında dönen MHP’li seçmenleri rahatsız edecek söylentiler her geçen gün çoğalıyor.
Seyhan’da seçimlerin belirleyicisi çokça dillendirildiği gibi Kürt oyları değil, bence Akif Bey’in performansı belirleyecek. Herkesin sevgi ve saygısını kazanmış bir siyasi figür olan Akif Bey İyi Parti’ye seçmenlerini kanalize edebilecek mi, bu sorunun cevabı seçim sonuçlarını belirleyecek.
Seyhan’da en büyük kaybı DEM parti yaşayacak diye gözlemliyorum. Zira taban ittifak yapılmamasını kabul etmiyor. Seyhan’da kim kazanırsa kazansın, eski durum olmayacak gibi gözüküyor. Yeni başkanı çok renkli bir meclis karşılayacak, az bir farkla seçimi kazanacak.
BÜYÜKŞEHİR’DE KİM KAZANIR?
Yukarda resmetmeye çalıştığım keşmekeşin hülasası olan Adana Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçimi, tabi ki karmaşadan azade değil. Zeydan Bey’i DEM Parti ve İyi Parti kurumsal olarak desteklemiyor. Bu durumun yansımaları ve sonuçları olacaktır. Ancak yapılan yanlı yansız anketlerde İyi Parti ve DEM Parti tabanından Zeydan Karalar’ın çok ciddi oy aldığı görülüyor.
2019 seçimlerinde olduğu gibi rakibi arasında çok ciddi oy farkı yok ama önde görünüyor. Birebir markajı siyasette ana yöntem olarak belirleyen Karalar’ın DEM Parti ile şehir uzlaşısının gerçekleşmemesini mesele etmediği görülüyor. CHP’nin zayıf olduğu taşra ilçelerde yaptığı yatırımlarla, oralarda oy oranının yükseldiğine inanıyor. Hiçbir rakibiyle isim vererek polemiğe girmiyor. Zeydan Bey kendisine aşırı güvenen bir siyasetçi. Bu seçimlerde de kendisine çok güveniyor. En son kendisiyle yaptığımız program sonrası; ‘’Zeydan Karalar’ın geleneğinde seçim kaybetmek yoktur’’ dedi.
Bu yazıyı yazarken önüme yeni bir haber düşüyor. Zeydan Karalar Adana’nın Karataş ilçesinde mitingde yaptığı konuşmada “taş medrese de yetişenler kardeşimiz olamaz” diyor. Ülkücü camiadan tepkiler gecikmiyor. Zeydan Bey bir gün sonra Kozan’da yaptığı konuşmada Karataş belediye başkanını kast ettiğini söylüyor. Karataş belediye başkanı, Zeydan Bey’in ismini anmadan gerginliği yükseltmeyecek bir cevap veriyor. Adana garip bir yer.
Fatih Kocaispir genç yaşının avantajıyla seçimlere asılmış durumda. Ak Parti ve MHP’nin oylarının başkan olmak için yetmeyeceğini biliyor. Uzlaşıcı ve toparlayıcı bir dil kullanıyor. Kendisine güveniyor. Ancak benim gözlemim; Fatih Bey harici sorunlarla değil, parti içi dahili dengelerle daha fazla yoruluyor. MHP kanadındaki gelişmeler (ilçe başkanlarının görevden alınması, Hüseyin Sözlü ’nün ihracı meselesi, belediye başkanlarının başka partilerden aday olması, Ayyüce Türkeş etrafında yapılan çıkışlar vs.) meselenin bir boyutu. Ayrıca kazanması durumunda Ak Parti Adana siyaseti nasıl etkilenir sorusunun cevabı, parti içi dengeler, Fatih Bey’i yalnızlaştırıyor.
Adana’da Cumhur İttifakı açısından en büyük handikap yekpare bir seçim çalışmasının yapılamayışı olarak kendini gösteriyor. İttifaksız seçimlere girmenin dezavantajı bu anlamda Zeydan Bey cephesinde avantaja dönmüş durumda. Son haftaya girerken kimi anket çalışmalarında ise, Fatih Kocaispir aradaki farkı kapatmış görünüyor. Fatih Bey Ak Parti’nin kendi içindeki statükosunu/alışkanlıklarını/geleneklerini yıkarak aday oldu. Bu yönüyle tarihe geçti. Ak Parti’nin bir türlü kazanamadığı Adana Büyükşehir Belediye Başkanlığı’nı kazanarak ayrıca bir tarih yazmak için yoğun çabası sonuç verecek mi kimse bilemez ama burasının Adana olduğunu unutmamak gerekiyor.
Hülasa;
Yaptığı seçimlerle her daim farklı sonuçları ortaya çıkaran Adana sosyolojisi bu sefer dünden daha fazla şaşırtacak sonuçlar çıkarma potansiyelini taşıyor.
Her şey olabilir.