Erkekler 100 metre: Bolt, Bolt ve gene Bolt

Halil Berktay

21. yüzyılın şafağında bütün bir on yıla damgasını vurdu. Pekin’e giden yolda, 2007-2008’de ilk ortaya çıkışını hatırlıyorum. Antrenörü Glen Mills’in, 100’de çok iyi depar yapamayacak kadar iri yarı olduğu endişesi ve 200-400’de kalması yolundaki ısrarına karşın, Bolt’un illâ 100’ü de deneyeceğim diye yalvarıp yakarmasını. Bunun üzerine Mills’in, ulusal rekoru kırarsan izin veririm demesi; sen misin diyen, Bolt’un da derhal Jamaika şampiyonasında 19.75 koşup Don Quarrie’nin 36 yıllık rekorunu paramparça etmesi. Ardından önce Girit’te 10.03, 3 Mayıs 2008’de Kingston’da 9.76 koşması; üç hafta sonra New York’ta, büyükler kategorisindeki daha beşinci 100 metre müsabakasında ise, 9.72’yle dünya rekorunu ele geçirivermesi. İkinci gelen Tyson Gay’in, “dizleri sanki yüzüm hizasındaydı” demekten kendini alamaması.   

Evveliyatı varmış tabii, ama bilmiyorduk, genel kamuoyu olarak. Daha 15’inde boyu 1.96 olmuş. 16’sında, dünya yıldızlar şampiyonasında 200’ün seçmelerinde 20.58 ve finalinde 20.61 koşmuş (final öncesi, heyecandan ve tecrübesizliğinden ayakkabılarını önce ters giymiş, sonra düzeltmiş).  2003’te, katıldığı son Jamaika liseler şampiyonasında 200’de 20.25 ve 400’de 45.35 ile ülke rekorlarını kırmış. 2006’da Lozan’da 19.88’e inmiş. Ardından, 100 metre koşma iznini kaptığı 19.75 gelmiş.

Sonrasına, hepimiz aşinayız. 2008 Pekin’de hem 100 hem 200’e favori yazılması. Seçmelerde 9.92, yarı-finallerde 9.85’le geldiği 100 finalinde, son on metreyi kollarını açıp geriye baka baka koştuğu halde dünya rekorunu ilk defa 9.7’nin altına, 9.69’a çekmesi. Neşesinden yavaşlamış olmasa muhtemelen 9.55 – 9.56 koşacağının hesaplanması. Sıra 200’e geldiğinde, Bolt’un tabii kazanacağını ama herhalde kendisine ait 19.32’lik dünya rekorunu kıramayacağını söyleyen Michael Johnson’ı, bu sefer sağa sola bakmaksızın fırtına gibi gidip 19.30 yaparak şaşırtması. Etrtesi yıl, yani 2009 Berlin dünya şampiyonasında formunun doruğuna ulaşması: 100’de, Pekin’deki hesapları doğrulayan bir 9.58; 200’de 19.19, 100 süratini aynen koruyabildiğini gösteren. 2011 Daegu dünya şampiyonasında, 100 metrede erken çıkış yüzünde diskalifiye olmasına karşın, 200’ü gene kazanması (19.40). 2012 Londra’da, 100’de 9.63 (Olimpiyat rekoru, kendisinin ve bütün zamanların en iyi ikinci derecesi) ve 200’de Yohan Blake’in son düzlükte korkunç bastırmasına karşın 19.32. Moskova 2013, dünya şampiyonası. Ömür boyu doping cezası her nasılsa önce sekiz yıla, sonra dört yıla indirilen “kötü adam” Justin Gatlin’le ilk boy ölçüşmesi; 100’de 9.77 (Gatlin 9.85), 200’de 19.66 (Weir 19.79) ile birinci olmasına karşın, hafif yavaşlama belirtilerinin ortaya çıkması. İlk defa 2015 Pekin dünya şampiyonasına giderken, sakatlık ve dolayısıyla kırılganlık belirtileri göstermesi. Buna rağmen, önceki dereceleri itibariyle Pekin’e favori gelen Gatlin’i önce 100’de kıl payı (9.80’e 9.79) geçmesi, ardından 200’de (19.74’e 19.55) perişan etmesi.

Ve Rio 2016. Gerçi sakat değil ve olabildiğince formda. Ama artık 29 yaşında ve bu, kesinlikle son olimpiyatları (2017 dünya şampiyonasından sonra tamamen bırakacağını açıkladı). Buna rağmen, seçmelerde rölantide 10.07 (Gatlin 10.01), yarı-finalde 9.86 (Gatlin 9.94, ki işte o noktada, bu sağlıklı ve formda haliyle Bolt’u asla geçemiyeceğini hissetmiş olmalı). Türkiye saatiyle bu sabah erkenden koşulan finalde, ismi okunup seyircinin önüne çıktığı anda stadyumun çılgına dönmesi; buna karşılık bütün o kalabalığın Gatlin’i yuhalamak suretiyle nerede durduğunu belli etmesi. Deparla birlikte Gatlin’in azıcık öne çıkmasına karşın, hiç yeterli olmayacağının ânında hissedilmesi. Nitekim 40 metre dolayında yetişmesi ve öne geçmesi Bolt’un; her fulede arayı açarken, kazandığını hissedince finişte azıcık yavaşlaması. Donuçta, birinci Usain Bolt (9.81), ikinci Justin Gatlin (9.89), üçüncü Kanadalı Andre de Grasse (9.91). Böylece Bolt’un yedinci Olimpiyat altın madalyasını kazanması; elemeleri Salı günü başlayacak 200 ve Cuma günü başlayacak 4 x 100 bayrak ile birlikte, dokuz Olimpiyat altını hedefine bir adım daha yaklaşması.

“Yarı-finalden sonra kendimi çok iyi hissediyordum,” dedi gazetecilere: “Daha da hızlı koşmak isterdim, ama dinlenme süresinin biraz kısa olması, her zaman iki saat olmasına karşılık bu sefer sadece bir saat yirmi dakika ara verilmesi, işleri biraz zorlaştırdı sanırım. Ama işte, bunun için antrenman yapıyoruz. Söylemiştim size, bunu yapacağımı. Bizden ayrılmayın; biri gitti ikisi kaldı.”  

İşte, Usain Bolt’un tarih sırasıyla 2008’den bu yana, en büyük şampiyonalarda 100 metreyi nasıl koştuğu: