Yalım Eralp’in Karar TV’de yayımlanan Bi Karar Ver programında yaptığı değerlendirmelerin tamamını izlemek için:
Ukrayna’nın Sovyetler’e yakın iki bölgesinde yaşayanlar Rus kökenli kimseler. Bunlar Rusya’ya daha yakın. Batı bölgesi de Avrupa Birliği ve NATO’ya daha yakın. Gerek Batı, gerek Rusya adeta bir vekalet savaşına girdiler Ukrayna üzerinden. Ukrayna da buna bir şekilde vesile oldu.
Rusya’nın bir güvenlik endişesi var. O endişe de Sovyetler Birliği dağılınca Batılılar NATO’nun doğuya doğru genişlemeyeceği sözü vermelerine rağmen bu sözlerini tutmamış olmaları. Sovyetler Birliği’nden Avrupa kısmında ayrılan neredeyse tüm ülkeleri, Ukrayna hariç, NATO’ya üye yaptılar.
Putin’in arzusu Avrupa’nın güvenliğini şekillendirmede söz sahibi olmak. Yani diyor ki, “Avrupa’nın güvenliği sadece NATO’nun güvenliği demek değildir, aynı zamanda Rusya’nın güvenliği demektir.” Bu anlaşılır bir tez. Ama bu tezi uygulamak için tuttuğu yol iyi bir yol değil.
Ukrayna çok önemli bir ülke. Bir kere sanayisi çok gelişmiş ama daha da önemlisi Avrupa’nın tahıl ambarı. Bu bakımdan Rusya açısından bu bir mücevher. Ben, Biden’ın söylediği gibi Rusya’nın bütün Ukrayna’yı işgal edeceği kanısında değilim. Ama Rusya’nın elinde bir koz var. O da sınırları kendisine yakın olan ve bağımsızlık ilan eden iki bölgeyi kullanarak Ukrayna üzerinde baskı oluşturmak. Yapılan bu.
Rusya’nın Ukrayna’nın bu bölgelerini işgal etmesi, 1994 Budapeşte Deklarasyonu’na ve Minsk Antlaşması’na aykırı. Her ne kadar Rusya atlaşmanın hâlâ geçerli olduğunu söylese de bu artık doğru değil. Çünkü Rus askerleri o bölgelere girmiş durumdalar, ‘Barış Gücü’ adı altında.
Bu gelişmeler dünyayı çok ilgilendirdiği gibi Türkiye’yi de çok yakından ilgilendiriyor. Çünkü Rusya ile de Ukrayna ile de çok yakın ilişkiler var. Rusya’ya enerji bakımından bağlıyız, Ukrayna ile silah ticareti de dahil olmak üzere genişleyen bir ticaret hacmi var. Türkiye Rusya’ya ayrıca Suriye’de bağlı.
Bu durum Türkiye’yi birkaç bakımdan sıkıntıya sokabilir. İlk olarak enerji bakımından sıkıntıya sokabilir. İkincisi turizm konusunda sıkıntıya sokabilir. Üçüncüsü ise tarım ürünlerinin bir kısmını Ukrayna ve Rusya’dan ithal ediyoruz, bu Türkiye açısından çok zor bir durum olabilir. Bir de tabii fiyatlar yükseliyor. Petrolün varili 100 dolara ulaşmış durumda. Dolayısıyla Türkiye sıkıntıda.