UNESCO’nun denizlere ilişkin Dünya Mirası alanları, okyanusların korunmasının geleceğini hızla değiştiren bilimsel yeniliklerin başını çekiyor. Bunun örnekleri, Rusya’nın Wrangel Adası Rezerv Sistemi’nde drone kullanımından Avustralya’nın Büyük Bariyer Resifi’nde yapay zekâ kullanımına kadar uzanıyor.
Bu alanlar esas olarak çarpıcı ekosistemleri, eşine rastlanmayan güzellikleri ve müthiş biyoçeşitlilikleri ile tanınmaktadır, ancak koruma alanındaki liderliklerinin merkezinde bilim ve yeniliği politikaya ve karar alımına uygulama kapasiteleri yatar.
Mart ve Nisan aylarında Rusya Federasyonu Wrangel Adası Rezervi Doğal Sistemi’nde kutup ayısı yavruları yuvalarından ayrılarak buzlu denize ilk dalışlarını yapar ve fok avlamayı öğrenmeye başlarlar. Yerel görevliler için bu, dünyanın en yoğun kutup ayısı popülasyonuna ilişkin yıllık eğilimlerin kaydedildiği yaban hayatı izleme mevsiminin doruk noktasıdır. Karla kaplı Arktik adada kutup ayısı yuvalarının yerinin bulunması çok zordur, ama drone’lara yerleştirilen termal kameralar artık eskisinden çok daha kesin bir şekilde, üstelik de daha az yakıt kullanımıyla ve görevlilerin daha güvenli koşullarda çalışmasını sağlayarak bu görevi üstleniyor.
Dünyanın ikinci en büyük mercan resifi sistemi olan ve Dünya Mirası Listesi’nde yer alan Belize Bariyer Resifi Rezerv Sistemi’ndeki geniş okyanus alanlarını izlemek için de insansız hava araçları kullanılmaktadır. İHA’lar aracılığıyla çekilen yüksek çözünürlüklü fotoğraflar ve üç boyutlu dijital yüzey modelleri, bilim insanlarının bu kırılgan mercan resifindeki değişimleri kavramasına yardımcı olmaktadır.
Avustralya’nın Büyük Bariyer Resifi’nde yapay zekâ, görüntü tanılama teknolojisi ve derin öğrenme, bilim insanlarının yayılmacı türlerin yerini belirlemesini hızlandırarak bu türlere ilişkin kontrol programlarının yürürlüğe konmasını sağlamaktadır.
Günümüzde UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde 37 ülkeden 50 deniz bölgesi yer almaktadır. Koruma altındaki bu alanlar, değişime önderlik etmekte ve değişen okyanuslar için umut ışığı oluşturmaktadır. 2021-2030 yılları Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma İçin Okyanus Bilimi Onyılı ilan edilmiştir ve bu, bütün dünyada okyanus bilimine yapılan yatırımların arttırılması ve en yeni bilimsel yeniliklerin insanlığın ortak deniz Dünya Mirası’nın gelecek kuşaklar için korunması yolunda seferber edilmesi için benzersiz bir fırsat oluşturmaktadır. (UNESCO World Heritage Center sayfasından alınmıştır.)