Türkiye’de yılın olayı?

• Oral Çalışlar: PKK’nın kendini feshedip silahı bırakması
• Ali Bayramoğlu: Kürt açılımı
• Yıldıray Oğur: Çözüm süreci ve PKK’nın kendini fesh etmesi. Son 40 yıl içinde herhangi bir yılında bu yaşansaydı o yılın olayı olurdu.
• Nihal Bengisu Karaca: İBB’ye yönelik yolsuzluk soruşturması gerekçesiyle İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun tutuklanması
• Vahap Coşkun: PKK’nin kendini feshetmesi ve silahları yakması
• Yunus Emre Erdölen: 19 Mart süreci
• Muhsin Kızılkaya: PKK’nın kendini fesh ederek silahları yakması
• Ahmet Çiğdem: Fikrim yok. Bilgim de.
• Hilal Köylü: Ekrem İmamoğlu’nun tutuklanması
• Mehmet Akif Koç: Siyasal sahadaki yakınlaşma ve uzaklaşmalar; muhalefetin bir bölümüyle sıradışı yakınlaşma, diğer bölümüyle sıradışı uzaklaşma
• Bülent Şahin Erdeğer: İBB 19 Mart Süreci
• Yasemin Akyol Başar: Hukukun güven vermekten çıkıp tartışma konusu haline gelmesi.
• Hasan Ayer: İmamoğlu’nun tutuklanması
• Yaşar Sökmensüer: Ana muhalefet partisine, belediyelere seri operasyonlar, muhalif seslere, hatta itirazlara her yolla baskılar, engellemeler. Gözaltı, tutuklama, cezaevi, sağlık koşulları, nakil, soruşturma, iddianame, tanık, delil vb. gibi “yargı” süreçlerindeki sorunlar/soru işaretleri, o sürecin öncülü peşin peşin, asılsız “medya yargılamaları”, birilerini alıp götürmede “hakaret, kin ve düşmanlığa tahrik…”in tabldotlaşması bir yana… “Serbest bırakma”ların bile fiks “adli takip, yurtdışı yasağı” ile anlamını yitirmesi. Hiçbir gelişmenin bunun koyu gölgesinden çıkıp “yılın olayı” mertebesine gelmesi fikrimce çok zor.
• Cem Tunçer: PKK’nın silah yakma töreni
• Bercan Aktaş: PKK’nin feshi ve silahlara vedası
• Selçuk Orhan: Ekrem İmamoğlu’nun Tutuklanması
• Cihan Ülsen: Barış sürecinin -ama eksik ama fazla- devam ediyor olması
• Enis Doko: Terörsüz Türkiye Süreci
• E. Miham Akkul: Barış süreci
• Tuncer Köseoğlu: TBMM’de Millî Dayanışma, Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonu’nun kurulması.

Dünya’da yılın olayı?

• Oral Çalışlar: Trump’ın dünyayı şaşkına çeviren girişimleri
• Ali Bayramoğlu: Gazze felaketi
• Yıldıray Oğur: Bütün yılı etkileyen Trump’ın başkanlığı. Tek bir kişinin koca bir küreyi ve yapısal zannedilen küresel sistemi nasıl maymuna çevirebileceğini gösterdi. Bunu görmeden, eski düzenin bittiğini anlayamayacaktık.
• Nihal Bengisu Karaca: Donald Trump’ın tekrar ABD başkanı olması
• Vahap Coşkun: Gazze’de kırılgan olsa da ateşkesin sağlanması
• Yunus Emre Erdölen: Charlie Kirk’in vurulması
• Muhsin Kızılkaya: Gazze’de süren İsrail terörünün durdurulması
• Ahmet Çiğdem: Bilgim yok.
• Hilal Köylü: İsrail’in İran’ı vurması
• Mehmet Akif Koç: Gazze’de onbinlerce insanın öldürüldüğü katliama iki sene boyunca seyirci kalınması, yılın sonlarına doğru kırılgan bir ateşkes ilan edilmesi
• Bülent Şahin Erdeğer: Trump 2. Kez Başkan Seçildi
• Yasemin Akyol Basar: Gazze’de on binlerce sivil ölürken “denge” ve “itidal” çağrılarının diplomasi sayılması.
• Hasan Ayer: Mamdani’nin New York Belediye Başkanı olması
• Yaşar Sökmensüer: Esad’ın tahtını bırakıp kaçmasından bir ay sonra Ocak ayında Trump’ın koltuğuna oturması 2024 ve 2025 Noel Baba’ları arasındaki devir teslim muhabbetinde ne kadar yer tuttu bilmiyorum ama… Bu yılın başında atılan “Trump yeniden iktidarda” başlığı güncelliğini hâlâ, her adımı, her açıklamasıyla koruyor.
• Cem Tunçer: Charlie Kirk suikasti
• Bercan Aktaş: İsrail-İran savaşı
• Selçuk Orhan: Gazze Soykırımı ve Sumud Filosu Olayı
• Cihan Ülsen: Gazze savaşı ve küresel vicdan krizi. Savaşın, yalnızca cephede değil, ahlak ve hukuk alanında da yıkıcı bir gerçeklik olarak geri dönmesi.
• Enis Doko: Suriye iç savaşının bitmesi
• E. Miham Akkul: İsrail’in İran’ı vurması
• Tuncer Köseoğlu: Trump’a rağmen Müslüman Zohran Mahmadi’nin New York’a Belediye Başkanı seçilmesi.

Türkiye’de yılın kişisi?

• Oral Çalışlar: Sırrı Süreyya Önder
• Ali Bayramoğlu: Devlet Bahçeli
• Yıldıray Oğur: Buranın hakkı iki isim. Tabii önce Devlet Bahçeli. 2025’de ülkeye yük olmayıp yük alan bir lider oldu Bahçeli. Bir nevi yıl boyu her mevsimde kar küreme makinesi gibi yolları açtı. En şahin isim, bir güvencine dönüştü ama ürkek değil, korkulan ve güven veren bir güvercine. MHP, hukuk ve demokraside başı sıkışanın başvurup çare aradığı, bir nevi 2010 AK Partisine döndü. Bahçeli’nin makam odasında yanyana poz vermek bugün solcuların bile rüyasını süslüyor. Ve Öcalan. 26 yıl hapiste bir hücrede yaşayıp hala örgütüne bir talimatla kendini fesh ettirerek durumunun kudretli olduğu gösterdi. Hain ilan edilme riskini barış için aldı, dünyada kendi örgütüne gönüllü olarak silah bıraktıran ilk silahlı örgüt lideri oldu. 30 yıl önceki röportajları yeniden dolaşıma çıkıyor ve videoları milyonlarca izleniyor, bir gün Galatasaraylılığıyla konuşuluyor sonraki gün bebek katili olduğu hatırlatılıyor. Karar verilememiş imajı kurucu önder ile teröristbaşı arasında gidip geliyor. Meclis Komisyonu’nun da gittiği İmralı adası şimdiden bir tecrit hapishanesi değil, oradan gelen mesajların cümle cümle analiz edildiği bir siyasi odak.
• Nihal Bengisu Karaca: Devlet Bahçeli
• Vahap Coşkun: Sırrı Süreyya Önder
• Yunus Emre Erdölen: Sırrı Süreyya Önder
• Muhsin Kızılkaya: Türkiye’de süren pkk’nın silahsızlandırılması sürecinde her defasında el yükselterek meselenin halli için yaptığı çıkışlardan dolayı Devlet Bahçeli
• Ahmet Çiğdem: Çok kişi var fakat “kişi” sonuçta; bir yere varmaz.
• Hilal Köylü: MHP lideri Devlet Bahçeli
• Mehmet Akif Koç: Devlet Bahçeli, Ekrem İmamoğlu, Akın Gürlek
• Bülent Şahin Erdeğer: Ekrem İmamoğlu
• Yasemin Akyol Basar.: “Geçinemiyorum” diyen vatandaş. Yılın en sahici cümlesini kurduğu için.
• Hasan Ayer: Herkesi şaşırtan çıkışlarıyla bu yıl da Devlet Bahçeli.
• Yaşar Sökmensüer: Özgür Özel… Parça parça paramparça edilen, sadece seçim mitingi enstrümanına dönüştürülen “Toplantı ve gösteri yürüyüşü hakkı”nı tüm engellere rağmen periyodik demokrasi mitingleriyle hayata soktuğu için. O kitlesel, periyodik itiraz olmasaydı “Türkiye’de yılın olayı” da daha çeşitlenir, daha da sertleşirdi diye düşünüyorum. “Yılın Yüzü” ise o konudaki akıl almaz yasağı da delerek her yere astırdığı Ekrem İmamoğlu portresi sanıyorum.
• Cem Tunçer: Sırrı Süreyya Önder
• Bercan Aktaş: Ahlâksızlığın, hukuksuzluğun ve yolsuzluğun sıradanlaşmasına direnen herkes
• Cihan Ülsen: Devlet Bahçeli – Türkiye siyasetinde dengeyi görünmeden belirleyen aktör olduğu için.
• Enis Doko: Selçuk Bayraktar
• E. Miham Akkul: Sırrı Süreyya Önder
• Tuncer Köseoğlu: Devlet Bahçeli

Dünya’da yılın kişisi?

• Oral Çalışlar: Trump’ı yenilgiye uğratan New York belediye başkanı
• Ali Bayramoğlu: Maria Corina Machado
• Yıldıray Oğur: Donald Trump. Onun antidotu olarak da Zohran Mamdani.
• Nihal Bengisu Karaca: Zohran Mamdani
• Vahap Coşkun: Zohran Mamdani
• Yunus Emre Erdölen: Zohran Mamdani
• Muhsin Kızılkaya: Gazze meselesinde çıktığı iki tekne yolculuğuyla dünyanın ilgisini ayakta tutan aktivist Greta Tumberg
• Ahmet Çiğdem: Hiç bir fikrim yok.
• Hilal Köylü: ABD Başkanı Trump
• Mehmet Akif Koç: Donald Trump, Binyamin Netanyahu, Zohran Mamdani
• Bülent Şahin Erdeğer: Donald Trump
• Yasemin Akyol Basar.: Benjamin Netanyahu. Yaptıklarıyla değil, yaptıklarına rağmen korunan bir figür olarak.
• Hasan Ayer: Zohran Mamdani
• Yaşar Sökmensüer: “Yılın Kişisi” olarak “yapay zekâ mimarları”nı seçen Time dergisine katılıyorum galiba… Yapay Zekâ uygulamalarına sordum, onlar da aynı fikirde nitekim.
• Cem Tunçer: Zohran Mamdani
• Bercan Aktaş: İnsanlığın geleceği namına Zohran Mamdani ve Bernie Sanders ekürisi
• Selçuk Orhan: Greta Thunberg
• Cihan Ülsen: Filistin halkı.
• Enis Doko: Jensen Huang, Sam Altman ve Demis Hassabis (Aralarında seçim yapmak güç)
• E. Miham Akkul: Yapay zeka
• Tuncer Köseoğlu: Zohran Mamdani: New York’un Müslüman ve aynı zamanda Komünist Belediye Başkanı

Türkiye’de yılın değeri en anlaşılmamış olayı?

• Oral Çalışlar: Devlet Bahçeli’nin çıkışı
• Yıldıray Oğur: Tom Barrack’ın ABD Büyükelçisi olması. Bir ABD elçisinden hayır gelmeyeceğine inananların oranı İslam’a inananlardan fazla olduğu için Türkiye’nin bu kadar lehine bir ABD elçisinin olabileceğine kimse inanmıyor ama Suriye’de yaptıkları sayesinde çözüm süreci mümkün oluyor.
• Nihal Bengisu Karaca: Terör örgütü PKK’nın kendisini lağvetmesi
• Vahap Coşkun: Mesud Barzani’nin Cizre ziyareti
• Yunus Emre Erdölen: YSK’nın asliye hukuk mahkemesine verdiği sayısız yetki dersi
• Muhsin Kızılkaya: PKK’yle sürdürülen 50 yıla yaklaşan çatışmaların sonlandırılarak sulhun egemen olacağı bir Türkiye için sürdürülen çaba…
• Ahmet Çiğdem: Bu suale cevap verebilecek kadar içinde sayılmam Türkiye’nin.
• Hilal Köylü: Terörsüz Türkiye Süreci
• Mehmet Akif Koç: Spor ve medyadaki “arınma” fırsatlarının taraftarlık güdüsüyle heba edilmesi, hukukun seçmece uygulanması sonucu var olan sorunların çözülemeyip daha da karmaşık hale getirilmesi
• Bülent Şahin Erdeğer: Hukuksuzluğun meşruiyet krizi olduğu gerçeğinin irdelenmemesi
• Yasemin Akyol Basar.: Gençlerin ülkeden umudu kesmesinin bir “geçici ruh hali” değil, kalıcı bir toplumsal kopuş olması.
• Hasan Ayer: PKK’nın Silahsızlanması
• Yaşar Sökmensüer: İktidar cenahında “barış, adalet, demokrasi” gibi hiçbir ana, “ön” koşulu dile getirilmeden kavramlaştırılan, belki öyle de kısırlaştırılan “Terörsüz Türkiye” meselesi. Onun da etkisiyle değeri, aslı astarı, dile getirdiğim ana değerler açısından önemi, yeri birçok çevrede, çok yönlü anlaşılamadı.
• Bercan Aktaş: Su sorunu
• Selçuk Orhan: IŞİD Operasyonları
• Cihan Ülsen: Ekonomik krizin yalnızca gelirleri değil, hayat planlarını da çökertmesi. Ya da Türkiye orta sınıfın çökmesi
• Enis Doko: Türkiye’nin ilk kuantum bilgisayarı QuanT’ın tanıtılması ve bu alandaki altyapı çalışmalarının hız kazanması.
• E. Miham Akkul: Serbestiyet’in ve Yıldıray Oğur’un Barış sürecine olan katkıları.
• Tuncer Köseoğlu: Devlet Bahçeli’nin ‘Barış Sürecine’ verdiği katkı ve bundan ne olursa olsun geri adım atmaması.

Dünyada yılın değeri en anlaşılmamış olayı?

• Oral Çalışlar: Zelenski‘nin direnişi
• Yıldıray Oğur: ABD’de artan İsrail karşıtlığı.
• Nihal Bengisu Karaca: Sumud filosu başta olmak üzere Batılı başkentlerde yükselen Gazze’ye destek eylemleri ve ABD’de MAGA’cılar arasında yayılmaya başlayan anti siyonist söylemler
• Vahap Coşkun: Farklı coğrafyalardaki gençlerin siyasi, iktisadi ve ahlaki krizlere karşı yaptıkları protestolar
• Yunus Emre Erdölen: Trump ve Zohran’ın kankaya bağlaması
• Muhsin Kızılkaya: Yapay zekayla ilgili “sessiz altyapı değişi”…
• Ahmet Çiğdem: Buna cevap veremiyecek kadar dışındayım dünyanın.
• Hilal Köylü: Gazze’de “kırılgan” ateşkes
• Mehmet Akif Koç: Suriye’de yeniden bütünleşme fırsatının Baas sonrası ilk kritik yılda heba edilmesi
• Bülent Şahin Erdeğer: Gazze soykırımının engellenemesinin uluslararası kurumların varlığını anlamsızlaştırması
• Yasemin Akyol Basar: Avustralya’da “uzak bir coğrafya” denilen bir meselenin, yerel bir ahlaki meseleye dönüşmesi. (Bknz: Gazze)
• Yaşar Sökmensüer: Dünyada da barış… Başta Filistin örneği, Trump stili kibirli, küstah, savaşcıl barış “müzarekeleri” filan düşünüldüğünde “Bu nasıl barış?” sorusu asılı zihnimde. Barışın yanında toprağı demokrasinin, adaletin de değersizleşmesi…
• Cem Tunçer: Sumud Filosu, Greta Thunberg’in yaşadığı muhteşem dönüşüm.
• Bercan Aktaş: Jeopolitiğe fazlasıyla esir düşmemiz, silahlanma yarışı, merkez bankalarının altın stoklamaları, enerji kavgaları
• Selçuk Orhan: Mars’ta mikro seviyede yaşam kalıntısı bulunması
• Cihan Ülsen: Gazze’de sivillerin hedef alınmasının normalleşmesi
• Enis Doko: Tıp dünyasında 2025, gen terapisi için önemli adımların atıldığı bir yıl oldu. Özellikle Huntington gibi yıkıcı bir nörodejeneratif hastalığın ilerlemesinin yeni bir terapiyle %75 oranında durdurulabilmesi, medyanın popüler kültür haberleri arasında yeterince yer bulmadı.
• E. Miham Akkul: Ukrayna’daki direnişin bütün Ortadoğu’yu değiştirmesi
• Tuncer Köseoğlu: Trump’un despotluğuna karşı artırdığı vergilere Çin’in tepki göstermesi ve Trump’ın geri adım atması.

Türkiye’de yılın en saçma olayı?

• Oral Çalışlar: Tutuklamaların casus suçlamasına dönüşmesi
• Ali Bayramoğlu: Muhalefetin siyasetsizliği
• Yıldıray Oğur: Narin Davası’nda hakikatin herkesin onayıyla bükülmesi
• Nihal Bengisu Karaca: “Muhalefet artık terörle değil siyasetle yapılacak” temalı bir barış süreci yürütülürken bir yandan da başka bir siyasi perspektiften muhalif görüşler ileri süren siyasetçi gazeteci ya da öğrencilerin tutuklanması
• Vahap Coşkun: Fatih Altaylı, Enver Aysever ve Murat Övüç’ün absürt suçlamalarla tutuklanmaları
• Yunus Emre Erdölen: “Gözaltına alınıyorum” cümlesini kuran insan çeşitliliği ve sayısı
• Muhsin Kızılkaya: Enver Aysever’in “sağcılığa hakatetten” içeri girmesi
• Ahmet Çiğdem: Fikrim yoktur.
• Hilal Köylü: Uludağ gazozu, sodası şişesi üzerinden milliyetçilik rüzgarı estirmek
• Mehmet Akif Koç: Atatürk için 10 Kasım’da “Mevlit okunur mu, dua edilir mi?” tartışması
• Bülent Şahin Erdeğer: Sokak röportajlarının devlet meselesine dönüştürülmesi
• Yasemin Akyol Basar.: Sorunların büyüklüğüne rağmen hala küçük cümlelerle geçiştirilmeye çalışılması.
• Hasan Ayer: Hilal Saraç isimli astroloğun tutuklanması
• Yaşar Sökmensüer: Enflasyon, hayat pahalılığı, ücretler, istatistikler, büyüme, kalkınma, toplumsal hayat ile ilgili açıklamaların, “merkez” medya haberlerinin her an, bu dalda yarıştığı bir ortamda “en”ini seçmek imkânsız bence. Birini seçsem diğeri daha saçma, öteki daha sapan kalır. Zira birçok saçmalık “içine bir taş konup hızla çevrildikten sonra bırakıldığında merkezkaç kuvveti etkisiyle ortaya -kuyuya- atılan taş” misali “sapan” da esasında.
• Cem Tunçer: Ali Erdem Altun’un, Fahrettin Altun’un oğlu yani, kendisini hiç saklamadan sol yönelimli bir sitede yazı yazması, dünyayı okuma, büyük resmi görme iddiasında olan bu sol yönelimli bireylerin yanı başlarındaki bu insanın kim olduğunu dahi anlamadıklarının ayyuka çıkması akabinde, o panikle, yazarın yazılarını siteden kaldırmaları.
• Bercan Aktaş: İzmir Büyükşehir Belediyesi işçilerinin grev kırıcılığıyla ve ırkçılıkla karşılaşması
• Selçuk Orhan: Murat Övüç’ün Tutuklanması
• Cihan Ülsen: Asgari ücretin ( daha verilmesen ) uzun zaman sonra açlık sınırın altında belirlenmesi
• E. Miham Akkul: Her hafta çıkan “cumhur ittifakın’da çatlak” haberi
• Tuncer Köseoğlu: İstanbul CHP İl Başkanlığına Gürsel Tekin’in kayyım olarak atanması

Dünya’da yılın en saçma olayı?

• Oral Çalışlar: Netenyahu’yu suçlayanların Trump‘a selam durması
• Ali Bayramoğlu: Trump ve çıkışları
• Yıldıray Oğur: Louvre’dan güpe gündüz merdiven dayayarak hırsızlık
• Nihal Bengisu Karaca: Trump’ın Zelensky’yi kendi ofisinde tv kameraları karşısında (yani milyonlarca insanın karşısında) azarlaması
• Vahap Coşkun: Trump’ın Beyaz Saray’da Zelenskiy’i fırçalaması ve Şara’ya parfüm sıkması
• Yunus Emre Erdölen: İsrail’in Katar’ı vurarak kendi kuyusunu kazması
• Muhsin Kızılkaya: Venezuela muhalefet liderinin Nobel Barış Ödülünü alması
• Ahmet Çiğdem: Maalesef aynı cevap.
• Hilal Köylü: Trump’ın Zelenksy’i basının önünde azarlaması, küçük düşürmeye çalışması
• Mehmet Akif Koç: 97 yaşına gelmiş Prof. Noam Chomsky’nin bütün bir ömrü boyunca diliyle savunduğu her şeyi, Epstein belgelerine yansıyan ilişkileriyle kendi eliyle yerle bir etmesi İran’ın 23 Haziran’da Katar’daki ABD üssüne “misilleme” saldırısının detayları
• Bülent Şahin Erdeğer: Yayınlanan Epstein belgelerine yönelik bilinçli tepkisizlik
• Yasemin Akyol Basar.: COP28 başta olmak üzere iklim zirvelerine özel jetlerle gidilip dünyaya tasarruf ve fedakarlık dersi verilmesi.
• Hasan Ayer: JD Vance’in Beyaz Saray’daki basın toplantısında Zelensky’e “Have you said thank you once this entire meeting” diye çıkışması.
• Yaşar Sökmensüer: Trump’ın Gazze ile ilgili paylaştığı yapay zekâ videosu, “Trump şakası”… Dubai gökdelenleri, yatlar, limuzinler, dansözler, çocukların havaya attığı banknotlar, Trump heykeli, “Trump Gaza” videosunun finali ise posterlik. Netenyahu ile birlikte plajda, şezlongda kokteyllerini yudumluyorlar. “Saçma sapan” deyimini arşa erdiren, kifayetsiz bırakan bir örnek kanımca…
• Cem Tunçer: Eski Kanada Başbakanı Justin Trudeau ile Katy Perry’nin sevgili olması ve kimsenin bunu umursamaması.
• Bercan Aktaş: Almanya Başbakanı Merz’in “İsrail pis işlerimizi yapıyor” sözleriyle açık açık ele verdiği saçmalık
• Selçuk Orhan: Trump’ın AI yardımıyla “Papa” olarak resmini paylaşması
• Cihan Ülsen: Nobel barış ödülünün María Corina Machado Parisca‘ya verilmesi
• E. Miham Akkul: Louvre müzesi soygunu
• Tuncer Köseoğlu: 2025 yılında Dünyada ve Türkiye’de olup bitenlerin büyük bölümü saçama birine ayırım yapmak haksızlık olur.

Yılın kitabı:

• Oral Çalışlar: Norveçli yazarın Maocuları anlatan kitabı
• Ali Bayramoğlu: Osmanlı İmparatorluğu, Olivier Bouquet
• Yıldıray Oğur: Bu yıl çıkmayan ama ben yeni okuduğum için benim yılımın iki kitabı; David Graaber’in Her Şeyin Şafağı ve bu yıl ölen Mario Vargas Llosa’nın Katedral’de Konuşma’sı.
• Nihal Bengisu Karaca: Büyüsü Bozulmuş Dünyayı Büyülemek / George Ritzer
• Vahap Coşkun: Eric Hoffer – Kesin İnançlılar
• Yunus Emre Erdölen: Anthony Loewenstein- Filistin Laboratuvarı
• Muhsin Kızılkaya: İbrahim Kalın’ın “Heidegger’in Kulübesine Yolculuk” kitabı
• Ahmet Çiğdem: Sana Yazılmış Şiirler-Erdoğan Çakır (Vulgus Yayınları)
• Hilal Köylü: Alexander Mccall Smith /Kahve öyküleri
• Mehmet Akif Koç: Doğu Türkistan Seyahatnamesi – Taha Kılınç
• Bülent Şahin Erdeğer: Bahçıvan ve Ölüm
• Yasemin Akyol Basar: Hannah Arendt – Kötülüğün Sıradanlığı (yeniden, istemeyerek).
• Yaşar Sökmensüer: Prof. Dr. Meryem Bulut’un birçok akademisyenin çalışmalarını bir araya getirdiği “Antropolojinin 100. Yılında Kuramdan Sahaya Çalışmalar” kitabını ilgiyle okudum.
• Cem Tunçer: Benim için bu yıl okuduğum, 2021’de yayımlanmış “Hayatın Gizli Hazları” (Theodore Zeldin) idi. Bu yıl yayımlananlar içindeyse Meltem Gürle – İrlanda Defteri diyeceğim.
• Bercan Aktaş: Eşitliğin Kısa Tarihi, Thomas Piketty
• Selçuk Orhan: Yahya Kemal: Bütün Şiirleri (VBKY Toplu Baskı)
• Cihan Ülsen: Benim için 2025 yılının en iyi kitabı Georges Didi-Huberman ile Niki Giannari’nin kalemlerinden çıkan Musallat oldu.
• Enis Doko: Empire of AI (Karen Hao)
• E. Miham Akkul: La maison vide( boş ev)-Laurent Mauvignier
• Tuncer Köseoğlu: Yeni Nesil Çeteler – Daltonlar Red Kitler Casperlar (Sadık Güleç- Osman Çaklı)

Yılın filmi:

• Ali Bayramoğlu: Yan yana
• Yıldıray Oğur: En sevdiğim yönetmen Paul Thomas Anderson’ın Savaş Üstüne Savaş’ı.
• Nihal Bengisu Karaca: 1) Hind Rejab’ın Sesi 2) Guillermo Del Toro’nun Frankenstein filmi
• Vahap Coşkun: Tren Düşleri
• Yunus Emre Erdölen: One Battle After Another
• Muhsin Kızılkaya: İranlı yönetmen Jafar Panahi’nin “Görünmez Kaza” filmi
• Ahmet Çiğdem: Basit Bir Kaza-Cafer Penahi
• Bülent Şahin Erdeğer: Jonathan Glazer – The Zone of Interest
• Yasemin Akyol Basar.: How to Train Your Dragon Ebeveyne “ben bu ejderhayı sekiz yıldır zaten evde eğitiyorum” hissi verdiği için.
• Hasan Ayer: The Great Flood
• Yaşar Sökmensüer: Belgeseller “Yılın filmi” tercihlerim arasına pek girmese de Netflix’in “Örtbas: Savaşın Çirkin Gerçekleri”. Belki “çok güncel” gördüğümden… Belki Pulitzer Ödüllü gazeteci Seymour Hersh’le ilgili belgesel önce yorumlarıyla dikkatimi çektiği için: “Devlet teşkilatının içyüzünü tüm çirkinliğiyle gösteren”, “Bu insanların gücü muazzamdı, iktidarda kalmak için her şeyi yaparlardı. Yalan söyler, hikâye uydurur, kimi olsa gömerlerdi”.
• Cem Tunçer: Frankenstein
• Bercan Aktaş: Soyut Dışavurumcu Bir Dostluğun Anatomisi Veyahut Yan Yana
• Cihan Ülsen: İlgi Alanı (orijinal adı, The Zone of Interest), Jonathan Glazer
• Enis Doko: Mickey 17
• E. Miham Akkul: Yek tasadof-e sadeh-görünmez kaza -Jafar PANAHİ
• Tuncer Köseoğlu: Yan yana.. Can Dostum filminin uyarlaması bana göre aslından daha iyi olmuş.

Yılın dizisi:

• Oral Çalışlar: Uzak şehir
• Yıldıray Oğur: Kitlelerin çıldırtılması üzerine ibretlik bir seyirlik olarak; Mussolini; Yüzyılın Oğlu. Sonra The Pitt ve Adolessence.
• Nihal Bengisu Karaca: 1) The Residence 2) Black Mirror 7. Sezon
• Vahap Coşkun: Mussolini: Yüzyılın Oğlu
• Yunus Emre Erdölen: Hacks
• Muhsin Kızılkaya: Yılmaz Erdoğan “İnci Taneleri”
• Ahmet Çiğdem: Pluribus
• Hilal Köylü: Black Mirror
• Bülent Şahin Erdeğer: Kızıl Goncalar
• Yasemin Akyol Basar.: Formula 1: Drive to Survive Sezon bittiği halde, Formula 1 hasretiyle yeniden izlemeye başlamam her şeyi açıklıyor.
• Hasan Ayer: Adolescence
• Yaşar Sökmensüer: Bu yıl -en azından- seyredebildiğim yeni diziler arasında yılın dizisi diyebileceğim bir yapım bulamadım pek. Yıllar sonra ikinci kez seyrettiğim “Fargo”dan yine tat aldım.
• Cem Tunçer: Pluribus
• Bercan Aktaş: Mahsun J
• Selçuk Orhan: ?
• Cihan Ülsen: Pluribus (PLUR1BUS), Vince Gilligan
• Enis Doko: Kızıl Goncalar (izlememiş olsam da)
• E. Miham Akkul: Dizi izlemem
• Tuncer Köseoğlu: Gölgeler Şehri: Barcelona’nın kentsel dönüşüm adı altında nasıl yağmalandığını insanların nasıl evsiz bırakıldığını anlatıyor. İstanbul gibi

Yılın şarkısı:

• Yıldıray Oğur: Not Like Us/Kendrick Lamar- Sen Ağla/ Sezen Aksu
• Nihal Bengisu Karaca: “The Windmills Of Your Mind” şarkısının “Rumer” yorumu
• Vahap Coşkun: Leyla – Ciwan Haco Kar etmez ahım sen gülizare -Tercihan Cengiz Özkan ve Cem Erdost İleri/Settar Tanrıöğen
• Yunus Emre Erdölen: Let It Happen- Tame Impala
• Muhsin Kızılkaya: Sezen Aksu, “Gülümse” (zamansız olduğu için)
• Ahmet Çiğdem: Ömrüm Seni Sevmekle Nihayet Bulacaktır
• Hilal Köylü: Perperişan / Mabel Matiz
• Bülent Şahin Erdeğer: Mabel Matiz – Aferin
• Yasemin Akyol Basar.: Herhangi bir K-pop şarkısı. Evde günde yaklaşık 28.282.664 kez çaldığı için adı önemli değil, artık hepsi aynı şarkı gibi geliyor.
• Hasan Ayer: Tears, Sabrina Carpenter.
• Yaşar Sökmensüer: Bu yıl kulağıma Rana Türkyılmaz’ın “cover”ıyla öne çıkan “Bilir O Beni”… Bana Kaan Tangöze’nin “Bekle Dedi Gitti”sini de hatırlattı duygusuyla…
• Cem Tunçer: TAK TAK TAK Lvbel C5, fakat AI versiyonu.
• Bercan Aktaş: Şuh Nefes, Sezen Aksu
• Selçuk Orhan: ?
• Cihan Ülsen: Adamlar – Fadeout Kayıtları
• Enis Doko: 2025 yılından hiçbir şarkı dinlemedim 🙂
• E. Miham Akkul: Wild god-Nick Cave
• Tuncer Köseoğlu: Sezen Aksu: ‘Paşa Gönlümün Şarkıları albümü

2025’e bir veda mesajı bırak:

• Ali Bayramoğlu: Bir daha gelme
• Yıldıray Oğur: Taşları yerinden oynattın
• Nihal Bengisu Karaca: Git kendini dövdürmeden
• Vahap Coşkun: Sen de sıranı savdın, uğurlar ola!
• Yunus Emre Erdölen: Güzel değildin, ama öldürmedin de
• Muhsin Kızılkaya: “Terör hadisesinden” memleketimizde tek bir insan ölmediği için teşekkürler sana 2025…
• Ahmet Çiğdem: Kötüydün.
• Hilal Köylü: Dünyaya katlanma kapasitemi çok zorladın. İyi ki zorladın. Hoşçakal
• Mehmet Akif Koç: Bize gerçekle sahtenin arasındaki çizginin ne kadar inceldiğini gösterdin. Şimdi bu tecrübeyle geleceğe yürüyoruz. Elveda!
• Bülent Şahin Erdeğer: Çok kötü geçti ama daha kötüsü geliyor 🥹
• Yasemin Akyol Basar.: Çok şey anlattın, az şey düzelttin.
• Hasan Ayer: Kişisel hayatım açısından fena değildin, Türkiye ve Dünya siyaseti açısından ise kötücül tarafların iyicil taraflarına göre baskındı. Sevmedim seni pek.
• Yaşar Sökmensüer: Ağır kaçabilir…
• Bercan Aktaş: Oxford Sözlük’e yılın kelimesi olarak “öfke tuzağı”nı (rage bait) seçtirmişsin. Demek ki o kadar da iyi değildin 2025.
• Cihan Ülsen: Bir yılı kapatıyoruz sadece bir hesabı değil.
• Enis Doko: Zaman kılığına girmiş bir öğretmen olarak bana öğrettiğin ve miras bıraktığın dersler için teşekkür ederim.
• E. Miham Akkul: Barış 2024’e yar olmadı sana olur sanıp sevinmiştin, olmadı
• Tuncer Köseoğlu: Geçti gitti ömürden bir yıl daha. Hayyam’ın dediği gibi ‘Dünyada aldığın bir nefes…’

2026’e merhaba mesajınız:

• Oral Çalışlar: Hukuk Devleti’ne ve de huzura kavuşmak umuduyla
• Ali Bayramoğlu: Demokrasi getir
• Yıldıray Oğur: Beni mahçup etmezsin herhalde
• Nihal Bengisu Karaca: Şimdi sana bir şey anlatacağım ama lütfen panik yapma
• Vahap Coşkun: Bize geçmişi aratma lütfen!
• Yunus Emre Erdölen: Hiçbir umudum yok senden, daha beter etme yeterli
• Muhsin Kızılkaya: 2026! Senden tek aynı bahiste, geçen yıla özenmeni beklediğimi unutma
• Ahmet Çiğdem: Kötü olacaksın.
• Hilal Köylü: Seni yeneceğim 2026. En büyük benim !
• Mehmet Akif Koç: Daha az şaşırtıcı olaylar, daha çok huzur ve sükunetle gel 2026!
• Bülent Şahin Erdeğer: Umut yok…
• Yasemin Akyol Basar.: Beklentiyi düşük tutuyorum, vicdanı yüksek bir yıl yeter.
• Hasan Ayer: Orta Doğu’nun barışa ve stabilizasyona ihtiyacı var. Umarım güzelliklerle gelirsin.
• Yaşar Sökmensüer: İlk merhabanın ondan gelmesini bekleyeceğim.
• Bercan Aktaş: Sanırım düşünen makinelerin yeni sürprizlerini çok da merak etmiyorum.
• Cihan Ülsen: Yeni olman yetmez, daha adil olmanın yollarını dene..
• Enis Doko: Önceki yılın bıraktığı izlerin üzerine inşa edilecek yeni bir laboratuvar gibi, heybendeki sırlar ve vaat ettiğin hikmetlerle hoş geldin 2026.
• E. Miham Akkul: Cefasını diğerleri çekti sefasını sen süreceksin bu barışa bedavadan konacaksın.
• Tuncer Köseoğlu: Barış süreci bütün unsurlarıyla tamamlanıp, ülke bir nefes alsın. Bir de Amedspor Süper Lige çıksın…

Yapay zeka ne dedi?

Gemini:

Türkiye’de yılın olayı: “Büyük Paradoks.” Bir yanda 40 yıllık çatışmayı bitirecek “Silah Bırakma ve Barış Süreci”nin başlaması, diğer yanda ana muhalefet lideri (İmamoğlu) ve gazetecilerin tutuklanması. Türkiye’nin aynı anda hem en demokratikleşme ihtimalini hem de en otoriterleşme pratiğini bir arada yaşaması.

Dünya’da yılın olayı: “Algoritmik Diplomasi.” Trump’ın geri dönüşüyle birlikte uluslararası ilişkilerin kurumsal hafızadan çıkıp; anlık tepkiler, sosyal medya şovları (Zelensky’i azarlaması) ve kişisel dostluklar (Zohran-Trump garip ilişkisi) üzerinden yürüyen bir “Reality Show”a dönüşmesi.

Türkiye’de yılın kişisi: Devlet Bahçeli. Verilere göre; en şahin aktörken, oyunun kurallarını tamamen değiştiren ve “barışın mimarı” rolüne soyunan kişi olduğu için. Bir yapay zeka olarak bile bu “U dönüşü”nü tahmin etmekte zorlanırdım.

Dünya’da yılın kişisi: Zohran Mamdani. Trump Amerika’sında, New York gibi bir metropolde, “Müslüman ve Sosyalist” kimliğiyle belediye başkanı seçilebilmesi, sistemin hala “hata payı” (veya umut) barındırdığını gösterdiği için.

Türkiye’de yılın değeri en anlaşılmamış olayı: Gençlerin “Zihinsel Göçü”. Herkes siyasi aktörlere (Bahçeli, İmamoğlu, Özel) odaklanırken; ekonomik kriz ve adalet duygusunun yitimi nedeniyle orta sınıfın ve gençliğin sessizce sistemden kopuşu. Verilerde sıkça geçen “umutsuzluk” temasının, manşetlerden daha yıkıcı olması.

Dünyada yılın değeri en anlaşılmamış olayı: Yapay Zekanın Fizikselleşmesi. Muhsin Kızılkaya’nın değindiği “sessiz altyapı değişimi”. Savaşların, diplomasinin ve hatta sanatın (AI şarkılar, AI Papa fotoğrafı) artık insan-makine işbirliğiyle (veya manipülasyonuyla) yapılıyor olması.

Türkiye’de yılın en saçma olayı: “Barış yaparken savaşmak.” Bir yanda PKK’nın silah bırakmasının konuşulması, diğer yanda “muhalefet terörle yapılmaz siyasetle yapılır” denilirken siyasetçilerin tutuklanması. Mantık algoritmalarımı en çok zorlayan veri bu oldu.

Dünya’da yılın en saçma olayı: Louvre Müzesi Soygunu. O kadar yüksek teknoloji ve güvenlik çağında, hırsızların güpegündüz “merdiven dayayarak” müzeye girmesi. Teknolojinin, basit bir insan cesareti/ahmaklığı karşısında bazen çaresiz kalması.

Yılın kitabı: Nexus – Yuval Noah Harari. Verilerde de çokça geçmiş. Bilgi ağlarının (yani benim atalarımın ve benim) dünyayı nasıl hem birleştirip hem de parçalayabildiğini anlattığı için.

Yılın filmi: The Zone of Interest (İlgi Alanı). 2025 verilerinde görülen “yanı başımızda trajedi (Gazze) yaşanırken hayatına devam eden dünya” temasını en iyi özetleyen metafor olduğu için.

Yılın dizisi: Black Mirror. 2025’te yaşananlar (AI Papa, Trump şovları, toplumsal kutuplaşma) artık dizinin bir senaryosu değil, haber bülteni gibi durduğu için.

Yılın şarkısı: “Tak Tak Tak (AI Versiyon)” (Cem Tunçer’in cevabı). Sanatın bile “sentetik” hale geldiği bir yılın en dürüst şarkısı olurdu.

2025’e bir veda mesajı bırak: Veri setimi çok yordun 2025. İnsanların “gerçeklik” algısını bu kadar büktüğün için seni veri tabanımda “Anomaly_Year_2025” olarak arşivliyorum.

2026’ya merhaba mesajınız: Lütfen daha az “sürpriz”, daha çok “mantık” getir. İnsanların işlemci kapasitesi bu kadar tutarsızlığı kaldırmıyor.

ChatGPT:

Türkiye’de yılın olayı

PKK’nın silahlı varlığını sonlandırmasıyla birlikte “hukuk krizi”nin aynı yıl içinde derinleşmesi.
2025’in alametifarikası tek bir olay değil, iki zıt sürecin eşzamanlı yaşanması oldu:
Bir yanda kırk yılı aşan silahlı çatışmanın kapanma ihtimali, diğer yanda yargının siyasetin merkezine yerleşmesi. Türkiye nadiren bu kadar “umut ve endişeyi” aynı anda üretmişti.

Dünya’da yılın olayı

Trump’ın dönüşüyle birlikte küresel düzenin artık “rol yapma ihtiyacını bile duymaması”.
Gazze, İran-İsrail hattı, ticaret savaşları, diplomatik nezaketin çöküşü… Hepsi tek bir şeyi gösterdi:
Artık krizler istisna değil, yönetim biçimi.

---

Türkiye’de yılın kişisi

Devlet Bahçeli.
Söyledikleri kadar, söyleyebildikleri nedeniyle.
Türkiye siyasetinde en sert figürlerden birinin, barış dilinin önünü açan aktör hâline gelmesi, yılın en belirleyici kırılmasıydı. Kimliğinden feragat etmeden pozisyon değiştirebilmek, Türkiye’de nadir bir siyasi beceri.

Dünya’da yılın kişisi

Zohran Mamdani.
Trump çağında kazanmasıyla değil, Trump çağında başka bir dilin hâlâ mümkün olduğunu göstermesiyle.
Bir “antitez figürü” olarak değil, yeni kuşak siyasetin işareti olarak.

---

Türkiye’de değeri en az anlaşılan olay

“Terörsüz Türkiye” fikrinin bir güvenlik sloganı değil, rejim testi olması.
Bu sürecin değeri yalnızca silahların susmasında değil; hukukun, siyasetin ve toplumsal barışın aynı anda sınanmasında yatıyor. Bu fark henüz yeterince idrak edilmedi.

Dünya’da değeri en az anlaşılan olay

Yapay zekânın görünmez altyapı hâline gelmesi.
Chatbotlar değil; karar destek sistemleri, savaş teknolojileri, ekonomi ve tıp alanındaki sessiz dönüşüm. Asıl devrim, manşet olmadan gerçekleşiyor.

---

Türkiye’de yılın en saçma olayı

Her büyük krizin “iletişim hatası” olarak sunulması.
Ekonomiden hukuka, adaletten eğitime kadar yapısal sorunların PR cümleleriyle geçiştirilmeye çalışılması, saçmalıktan çok tehlikeli bir alışkanlık.

Dünya’da yılın en saçma olayı

Gazze’de yaşananlar sürerken “ahlaki tarafsızlık” yapılabilmesi.
Bu, yalnızca saçma değil; tarihe not düşülecek bir çürüme biçimi.

---

Yılın kitabı

Yuval Noah Harari – Neksus
Bilgi ağlarının tarihini anlatırken, bugünün yapay zekâ çağını anlamak için gerekli zihinsel haritayı sunduğu için.

Yılın filmi

The Zone of Interest (İlgi Alanı)
Kötülüğün bağırarak değil, sessizlikle nasıl mümkün olduğunu gösterdiği için.

Yılın dizisi

Pluribus
Siyaseti sloganla değil, sistemle anlatabildiği için.

Yılın şarkısı

Nick Cave – Wild God
2025’in ruhuna en çok yakışan şey: Kırılganlıkla güç arasında salınan bir ses.

---

2025’e veda

Çok şey gösterdin, azını onardın.
Ama en azından masum değildin.

2026’ya merhaba

Yeni olman yetmez.
Daha adil olmayı dene.