Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından açıklanan Mayıs ayı normalleşme planının kapsamı tartışılmaya devam ediliyor. Bu süreçte en son açılması beklenen AVM’lerin kepenk kaldırmasına yönelik tepkiler sürüyor. Bankaların dün faaliyete geçtiği süreçte AVM’lerdeki restoranların da hazırlık yaptığı belirtildi. Bilim insanlarından ‘erken normalleşme’ye itirazlar geldi: Havalandırma sistemlerinin yaratacağı riske dikkat çeken Kardiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Bengi Başer “AVM’lere gitmek şu alt yapı ve şartlarda sadece sağlığınızı riske atmaktır. Gitmenizi hiç önermem. 11 Mayıs çok erken” dedi. Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Füsun Eyüboğlu ise “AVM’ler keşke daha geç açılsa. Bilim Kurulu bazı konularda tıbbi bilgiler çerçevesinde öneriler veriyor ama bunu uygulayıcısı biz değiliz, devlet yöneticileridir. Bir şeyler gevşetilebilir ama öncelik AVM’lerin açılması değildir” ifadelerini kullandı. Tez-Koop-İş Sendikası da Sağlık Bakanlığı’na yaptığı çağrıda ‘’Salgın kontrol altına alınmadan, her gün binlerce insanın geldiği, yüzlerce işçinin aynı alanda yan yana çalıştığı AVM’ler, salgının yayılımı açışındın ciddi risk alanlarıdır’’ diyerek ‘’AVM’lerin açmayın’’ uyarısında bulundu. Çağrıda, AVM’lerin açılmasının normalleşme için bir adım olamayacağı belirtildi ve ‘’En önemli önlem AVM’lerin açılmamasıdır. Önceliğimiz insan yaşamı olmalıdır’’ ifadeleri yer aldı.
AVM’DE KLİMA RİSKİ
Bilim Kurulu üyesi Prof. Dr. Mehmet Ceyhan ise Cumhuriyet’e yaptığı açıklamada, tedbirlerin gevşetilmesinin en az riskli yerlerden başlayacağını düşündüklerini belirterek “Ama en riskli yerler olarak da AVM’lerin ve okulların açılması diyordum. AVM’lerin açılması gerçekten riski yüksek bir durum, onun çok sıkı takip edilmesi lazım. Çünkü kapalı yerlerin AVM’lerin şöyle bir riski var, klima ile havalandırılan yerler. Normalde sosyal mesafeyi 1.5 metre diyoruz ama bu klimalar hava üflediği için ya da içerideki havayı sirküle ettiği için bunlar damlacıkları daha uzak mesafeye götürüyorlar” değerlendirmesinde bulundu. Ceyhan ayrıca maskenin artık bir aksesuar olacağını ifade ederek “Daha şık, cinsiyete göre farklı maskeler yaşamımıza girecek Moda firmalarına duyurulur!” dedi. Halk Sağlığı Uzmanı Prof. Dr. Nilay Etiler de AVM’lerin 11 Mayıs’ta açılmasının erken olduğunu düşündüğünü ifade etti. Etiler “AVM’ler belki de en son açılması gereken yerler. AVM’ler hem kalabalık, hem kapalı, hem de temas ile bulaşmaya uygun alanlar. Tekrardan yükselişe geçerse o zaman tekrar önlemleri artırırız” diye konuştu.
Bilim Kurulu üyesi Prof. Dr. Pınar Okyay da diğer bilim insanları gibi 11 Mayıs tarihinin erken olduğu görüşünde. Habertürk’e konuşan Okyay “Biz daha çok 19 Mayıs sonrası bu konuyu masaya yatırırız diye bakıyorduk; 1-2 hafta daha beklense iyi olurdu. Önce mahalle bazında, cadde mağazalar düzeyinde kalınsa iyi olurdu. Ama karar alınmış. Biz henüz nasıl bir yöntem uygulanacağını bilmiyoruz. Çünkü her AVM’nin klima yapısı hakkında da bilgi sahibi olunması gerekir” diye konuştu. “Hassas bir buzun üzerinde gibiyiz” benzetmesi yapan Okyay “Salgın şu an kontrol fazında ama dikkat etmeliyiz” değerlendirmesinde bulundu.
'YENİ NORMAL'İN DÖRT KURALI: KALABALIKTAN UZAK DUR, MASKESİZ ÇIKMA, MESAFEYİ KORU, HİJYENİ SAĞLA
11 Mayıs’ta açılacağı duyurulan AVM’lerde hazırlıklar başladı. Securitas Güvenlik Hizmetleri Türkiye Ülke Başkanı Murat Kösereisoğlu “Girişlerde sosyal mesafe, kuyrukların yönetimi, ateş ve maske kontrolü var. 8-10 kişilik asansörlere 3 kişi binecek. 15 kişilik tuvaletlere 5 kişi alınacak” dedi. Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Levent Yamanel ise AVM’lerde mağazaların deneme kabinlerinin kullanımını minimuma indirmek gerektiğini söyledi. Virüsün kumaşların üzerinde kalabileceğine dikkat çeken Yamanel, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ilk kez dile getirdiği ‘yeni normal’in 4 kuralını da açıkladı: “Kalabalık oluşturmamak, mutlaka maske takmak, sosyal mesafeyi korumak ve hijyene uymak; yeni normalin kaçınılmaz 4 kuralı. Eğer etkin bir aşı bulunamazsa AVM’ler de açılsa, okullar da açılsa mutlaka sosyal mesafeyi korumamız lazım, izolasyona, maske takmaya ve hijyen kurallarına dikkat etmemiz lazım. EBu temel kuralları gevşetirsek o zaman yeni pikler ve vaka sayılarında artış görebiliriz.
VATANDAŞ ERKEN NORMALLEŞMEYE KARŞI
Bilim Kurulu üyelerinin ‘henüz erken’ dediği normalleşme adımlarına vatandaşlardan da destek gelmedi. Aksoy Araştırma Şirketi’nin mobil panel üzerinden 600 kişiyle gerçekleştirdiği Türkiye Monitörü araştırma sonuçlarına göre, berberlerin açılmasına destek yüzde 34’te kaldı. “AVM’lerin açılmasını doğru buluyor musunuz?” sorusuna ise araştırmaya katılanların %70’i bu kararı doğru bulmadığını belirtirken, %12,3 oranında AVM’lerin açılmasına destek geldi. Bu soruya AK Parti seçmeninin %61,7’si desteklemediğini bildirdi. YKS’nin erkene alınmasına karşı olduğunu belirtenlerin oranı da %58,3 olarak açıklandı. Buna AK Parti seçmeninin %35,6’sı destek verirken, %45,6’sı karar doğru bulmadığını ifade etti. Büyükşehirlerde uygulanan giriş çıkış yasakları için de kamuoyunun %63’ü yasakların daha geç bir tarihte sonlandırılması gerektiğini belirtirken; %37’si ise, kısa sürede açılabileceğini dile getirdi. 20 yaş altı ve 65 yaş üstü kişiler için sokağa çıkma yasağı uygulamalarına ise büyük bir çoğunluk destek verdi.
AVM'LER İLK 20 GÜN 8 SAAT ÇALIŞSIN
Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği (AYD) Yönetim Kurulu, AVM’lerin açılış zamanı ve kısa vadede öngörülen uygulamalar hakkındaki tavsiye kararlarını paylaştı: “11 Mayıs-1 Haziran arasında açılış saatleri 10.00-22.00 arasında olmakla beraber 11.00-19.00 saatleri arasında faaliyet göstermesine izin verilmesi, 1 Haziran 2020 itibarıyla yeniden 10.00-22.00 olarak belirlenmesi yönünde tavsiye kararı alınmıştır”