7 Ekim’de başlayan çatışmalardan bugüne kadar Türkiye’nin farklı şehirlerindeki Starbucks şubelerinde protestolar yapıldı.
Peki Starbucks neden boykot listelerinin başında ve protesto gösterilerinin odağında?
Starbucks’ın İsrail’e yardım ettiği algısını yaratan iki olgu var: İlki, Starbucks’ın kurucusu ve sahibi olan Howard Schultz’un Yahudi kökenli bir ABD’li olması. İkincisi ise Starbucks’ın Filistinliler ile dayanışma mesajı paylaşan “Starbucks Çalışanları Sendikası” adlı oluşuma dava açacağını duyurması.
İlk bakışta ‘boykot’ için yeteri kadar sebep var gibi gözükse de, aslında durum o kadar da net değil.
Starbucks, kurucusu Howard Schultz’un İsrail’e mali destek sağladığı iddiasını kendi sitesinde yalanlıyor:
“Bu kesinlikle yanlış bir bilgi. Starbucks veya Howard, İsrail hükümetine ve/veya İsrail Ordusu’na finansal destek sağladığına dair söylentiler kesinlikle doğru değildir. Starbucks, halka açık bir şirkettir bu nedenle her yıl yapılan kurumsal bağışları bir vekâlet beyanı aracılığıyla açıklamak zorundadır.”
İsrail’e yönelik kurumsal boykot kampanyaları düzenleyen Filistinlilerin başlattığı BDS hareketinin resmi sayfasında da Starbucks’ka ilgili bir kampanya bulunmuyor.
En dikkat çekici bilgi ise İsrail’e destekle suçlanan Starbucks’ın İsrail’de hiçbir şubesinin olmaması.
Starbucks, 2001 ile 2003 yılları arasında İsrail’de planladığı 80 mağazadan sadece altısını açmayı başardı ve bu süreçte 6 milyon dolar kaybetti. 2003 yılında İsrail’den çekilmeye karar verdiler ve bir daha şube açmadılar.
Peki neden?
Starbucks’ın Orta Doğu ve Kuzey Afrika (MENA) bölgesinde mağazalarının açma ve işletme yetkisi Kuveyt merkezli Alshaya Group’a ait.
İsrail’de ilk Starbucks şubesi açıldığında işletmecisinin Kuveyt merkezli olması sebebiyle boykot edilmiş ve kâr elde edememesi üzerine kapatılmıştı.
Starbucks’ın diğer Arap ülkelerindeki piyasayı kaybetmemek için İsrail’den çekildiği de iddia edilmişti.
Starbucks, İsrail’de şubesi olmamasının politik bir sebebi olmadığını söylüyor. Şirkete göre sorun, İsraillilerin kahve kültürü ile şirketin uyumlu olmaması.
İsrail medyasında çıkan haberlerde de Starbucks’ın İsrail’de olmaması politik olmayan, yeme-içme alışkanlıklarıyla açıklanıyor.
https://www.jpost.com/magazine/why-starbucks-never-made-it-in-israel-466599
Kuveyt merkezli Alshaya Group’a ait Starbucks mağazası açma ve işletme yetkisi Türkiye’yi de kapsıyor. Türkiye’de ilk Starbucks mağazası 2003 yılında İstanbul’da, Bağdat Caddesi’nde açılmıştı.
Geride kalan 20 yılda Starbucks Türkiye’deki mağaza sayısını ciddi şekilde artırarak şu an itibariyle 663 mağazaya ulaştı.
Starbucks boykotunu başlatan önemli olaylardan biri de Starbucks yönetiminin Filistinliler ile dayanışma mesajı paylaşan “Starbucks Çalışanları Sendikası” adlı oluşuma dava açacağını duyurması.
Starbucks’ın adını ve logosunu kullanan sendika soyal medyada yaptıkları paylaşımların ardından Starbucks’ın boykot edilmesi yönünde bazı çağrılar gelmesi üzerine söz konusu tweet’i sildi. Ancak tepkiler dinmedi.
Starbucks’ın Genel Müdür Yardımcısı Sara Kelly, “Workers United adımızı, logomuzu ve fikri mülkiyetimizi kullanmaya devam ettiği için, bazı insanlar bu paylaşımı yanlışlıkla bizimle ilişkilendiriyor. Workers United, Starbucks adına konuşmamaktadır ve şirketimizin görüşlerini temsil etmemektedir. Sendikanın sözleri ve eylemleri sadece ve sadece kendilerine aittir” dedi.
Starbucks’ın bu tutumunun sebebi ise piyasada işlem gören ve dünyanın pek çok yerinde mağazası olan bir şirket olarak siyasi konularda bir tutum almama politikası.
Zira Starbucks İcra Kurulu Başkanı Sara Kelly imzasıyla gönderilen notta şu ifadeler yer alıyor:
“Liderlik olarak, terörün, artan şiddetin ve masum insanlara karşı nefretin korkunç eylemlerinin ardından ölen, yaralanan, yerinden edilen ve etkilenenler için en derin taziyelerimizi ifade etmek istiyoruz. Starbucks, açıkça nefret, terör ve şiddet eylemlerini kınamaktadır.”