Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Doğu Afrika turunun ikinci durağı Mozambik’te, Cumhurbaşkanı Filipe Nyusi ile baş başa ve heyetler arası görüşmeler yaptı. Erdoğan, Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu'nun (DEİK) organize ettiği Türkiye-Mozambik İş Forumu'nda iş adamlarına hitap etti ve "Biz Afrika'nın geçmişte neler çektiğini iyi biliriz. Afrika'yı nasıl sömürdüklerini gayet iyi biliriz, kimlerin de sömürdüğünü de gayet iyi biliriz. Afrika tarihi aslında bizim de kanayan yaramızdır" dedi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Mozambik Cumhurbaşkanı Filipe Nyusi ile Galeria Otel'de bir araya geldi. Salonda 600-700 civarında Türk ve Mozambikli iş adamının bulunduğunu belirten Erdoğan, bunun Türk ve Mozambikli iş adamlarının el ele vererek iki ülkede ve gerekirse üçüncü ülkelerde her türlü girişimde bulunabileceğini gösterdiğini ifade etti.
Mozambik'i ziyaret eden ilk Türkiye Cumhurbaşkanı olmaktan duyduğu memnuniyeti dile getiren Erdoğan, bu tarihi ziyaret ve Türkiye-Mozambik İş Forumu'nun iki ülke için hayırlı olmasını diledi.
Nyusi ile baş başa ve heyetler arası görüşmeler yaptıklarını, verimli istişarelerde bulunduklarını aktaran Erdoğan, "İki ülke arasındaki ekonomik ve ticari ilişkileri etraflıca ele aldık. Türkiye ve Mozambik'in birbirlerini tamamlayıcı özelliklere sahip olduklarını teyit ederek birçok alanda iş birliği imkanları bulunduğunu tespit ettik. Ekonomik ve ticari ilişkilerimizin alt yapısının sağlamlaştırılmasına katkı sağlayacak ticari ve ekonomik iş birliği ile yatırımlarının karşılıklı teşviki ve korunması anlaşmalarını imzaladık. Bugün altı anlaşma imzalanmış bulunuyor." diye konuştu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, bunun Türkiye-Mozambik arasında geleceğe yönelik çok güçlü adımlar atılacağının işareti olduğunu belirtti.
G20 üyesi olan Türkiye'nin, Avrupa'nın 6. büyük ekonomisi ve OECD ülkeleri arasında en hızlı büyüyen ikinci ülke konumunda bulunduğunu anlatan Erdoğan, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Sahra altı Afrika ülkeleriyle ticaret hacmimiz 2000'den bugüne 10 mislinden fazla artarak 740 milyon dolardan 6 milyar dolara ulaşmıştır. Kıtadaki toplam yatırımlarımız da 6 milyar doları bulmuştur. Türkler Afrika'da en çok yerel istihdam sağlayan yatırımcılardır. Türkiye olarak Mozambik'in ekonomik potansiyelinin farkındayız. Ülkenin ekonomik gelişmesini ilgiyle ve memnuniyetle takip ediyoruz. Mozambik'in potansiyelinin verimli şekilde değerlendirilmesi için dostlarımıza elimizden gelen katkıyı vermeye hazırız. Gerek altyapı gerekse üstyapı yatırımları noktasında, Türkiye, Mozambik'in yanında yer almaya hazırdır ve bunu özellikle bugüne kadar edindiğimiz tecrübelerle söylüyorum. Bu iş birliğini geliştirmede hareket noktamız, 'Kazan, kazan' ilkesi çerçevesinde, ilişkilerimizin güçlendirilmesidir."
"Afrika tarihi aslında bizim de kanayan yaramızdır"
Afrika'nın geçmişte neler çektiğini bildiklerinin altını çizen Erdoğan, "Afrika'yı nasıl sömürdüklerini gayet iyi biliriz, kimlerin de sömürdüğünü de gayet iyi biliriz. Afrika tarihi aslında bizim de kanayan yaramızdır. Ziyaretimde bana eşlik eden iş adamları heyeti esasen Türk özel sektörünün Mozambik'e olan ilgisinin en güzel tezahürüdür. İş forumu vesilesiyle iş adamlarımız Mozambikli dostlarıyla başta altyapı ve inşaat olmak üzere, turizm, tarım ve enerji alanlarında somut iş birliği imkanlarını ele aldı. Enerji ve inşaat alanında faaliyet gösteren ve Mozambik'te temsilciliği bulunan firmalarımızın, burada çalışmalarını takdirle takip ediyoruz. Bu firmalarımızın Mozambik'teki doğalgaz ve enerji santralleri projelerinde ana ve alt yüklenici veya yatırımcı olarak daha etkin hale gelmenin yollarını aradıklarını biliyorum." ifadelerini kullandı.
İş adamlarına seslenen Erdoğan, "Şuna özellikle eğilmek gerekiyor. Altyapıda Türkiye dünyanın en güçlü ülkelerinden bir tanesi, altyapı inşaatlarında en güçlü ülkelerinden bir tanesi. Üst yapıda hakeza öyle. Biz şurada 14 senede sadece konut olarak devletin kurduğu toplu konut idaresiyle 760 bin konut inşa ettik. Özel sektörün yaptıklarını söylemiyorum. Bunlar devlete bağlı olan TOKİ eliyle yaptığımız konutlar. Bunu niye yaptık? Planlı bir yapılanmayı yapalım diye, şehirleşmeyi modern bir şekilde gerçekleştirelim diye. Mozambik'te bunu niye yapmayalım? Aynı şeyi Mozambikli girişimcilerle el ele vermek suretiyle Mozambik'te de yapabiliriz." diye konuştu.
"Mozambik'in geleceği çok daha aydınlık olacak"
İki lider karşılıklı anlaşmaların imzalandığı törenin ardından düzenlenen toplantıda da konuştu. İki ülke arasındaki ilişkilere değinen Erdoğan, şunları söyledi:
"Mutluyum, Türkiye'den ilk defa Mozambik'e bir Cumhurbaşkanı olarak ben geliyorum. Bundan sonraki sürecin üst düzeyde çok daha farklı yürüyeceği inancındayım. Mozambik, Afrika Kıtası'nın istikrarlı ülkelerinden biri olmayı başarmıştır. Kıtada gerilimlerin arttığı, çatışmanın artığı dönemde bu büyük bir kazanımdır. Birlik ve dayanışma süreci olduğu sürece Mozambik'in geleceği çok daha aydınlık olacaktır."
"Ticaret hedefimiz 500 milyon dolar"
"Bu ülkenin içinde bulunan bazı güçlerin veya güçlüklerin geçici olduğu kanaatindeyim. 2030 hedefleri doğrultusunda çabalarını sürdürmektedir. Yeni bir geleceği inşa etmekte kararlıdır. Biz de bu süreçte Mozambikli dostlarımızın yanında olmaya devam edeceğiz. Sayın başkan ile görüşmem sırasında geleceği dair vizyonu kendileri ile paylaşma fırsatım oldu. Bölgesel ve uluslararası konularda yaşadığımız tecrübelerimiz var. Bu tecrübeleri kendileri ile paylaştım. Ekonomik sıkıntıları nasıl aştığımızı kendileri ile paylaşma fırsatım oldu. Özellikle IMF ile düşüncelerimi paylaştım göreve geldiğimizde IMF'ye borcumuz 23 buçuk milyar dolardı. Şu anda Mozambik'in de yaklaşık 1 buçuk milyar dolar borcu olduğunu öğrendim. Faiz ve enflasyon sarmalının da olduğunu gördüğüm için ne gibi adımlar atılması gerektiği konularını paylaşma fırsatım oldu. 6 anlaşmaya imza attık. 150 kadar özel sektör temsilcisi ile buradayım. Her sektörden yatırımcılar, temsilciler var. Mozambik'te nasıl yatırımlar yapılır da dayanışmamız çok daha güçlü olabilir? Bunu kazan kazan esasına göre yapmamız gerekiyor diye düşünüyorum. TİKA'nın Maputo'da bir ofis açmak istediğini sayın başkana özellikle ifade ettim. Ajansımızın dört bir yanında yürüttüğü başarılı çalışmalarını burada da sürdüreceğine inanıyorum. Ülkelerimizin arasındaki ticaret hacmi 2016 Kasım ayı itibariyle 103 milyon dolar. Fakat bunu yeterli bulmuyoruz. İlk etapta iki ülke arasındaki ticaret hacmini 250 milyon dolara, ikinci etapta ise, 500 milyon dolara çıkarmamız inanıyorum ki iki ülke için de isabetli olur"
"Mozambik Türkiye'de büyükelçilik açmalı"
"İlişkilerimiz, Maputo'da büyükelçiliğimizin açılması ile farklı bir noktaya geldi. Şu anda arzumuz Mozambik, Türkiye'de büyükelçiliğini açmalıdır. Bu konuda her türlü desteği vermeyi hazırız. Bunu başardığımızda aramızdaki ilişkiler büyükelçilerin desteği ile çok daha farklı bir noktaya gelecektir"
"FETÖ konusunda uyarıda bulunduk"
"Sayın Cumhurbaşkanı ile ülkemizde 15 Temmuz gecesi darbe teşebbüsünde bulunan Fetullahçı terör örgütü ile mücadeleyi de konuştuk. Bu konuda kendilerinden özellikle desteklerini istedik. Mozambik'te de belli yerlerde bunların nasıl bizde silahlı kuvvetlerine, polis teşkilatına, devletin kurumalarına yerleşmiş, sızmışlarsa aynı prensibi dünyanın dört bir köşesine yaygın olan bu örgüt, burada da yapacaktır. Bunun farkında olması temennisinde bulundum. Bu bir dost, kardeş temennisidir. Mozambikli dostlarımızın çokça kullandığı bir söz var: 'Dostu olan kişi her şeye sahiptir.' Dostu olan bir arkadaşım ile bunları rahatlıkla konuştum. Birlikte zor günde aşacağımız konular var. Biz her şeye hazırız. Mozambik'in kara gün dostuyuz"
"İyimseriz, güveniyoruz, işbirliği yapacağız"
Mozambik Cumhurbaşkanı Filipe Nyusi, imzalanan anlaşmaların iki ülke arasındaki ilişkilerin gelişmesine büyük katkı sunacağının belirterek, şunları söyledi:
"Türkiye sadece dost bir ülke olmakla kalmıyor. Türkiye bizim için aynı zamanda Ortadoğu'ya açılan bir kapı. Ekonomik ve diplomatik alanlarda yeni başlangıçlar gerçekleştireceğiz. Son derece verimli görüşmeler gerçekleştirdik. Mozambik'te barış konusunu ve iki ülkenin ekonomik durumlarını görüştük. Bu yasal belgeleri de imzalayarak bu toplantıların çok faydalı olduğunu söyleyebiliriz. Türkiye teknolojik olarak ülkemize bir çok fayda sağlayabilir. Her iki ülkenin hedefi iş alanındaki faaliyetlerin ileriye taşınmasına katkı sağlamak. Türkiye Mozambik'ten ürünler alabilecek. Yaptıklarımızı ve yapacaklarımızı konuştuk. Verimli bir görüşme oldu. İyimseriz. Güveniyoruz. Birlikte işbirliği yapacağız. Daha avantajlı ilerlemeleri sağlayacağız"
6 anlaşma imzalandı
Doğu Afrika turunun ikinci durağı olan Mozambik'teki temaslarına başlayan Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Mozambik Cumhurbaşkanı Filipe Nyusi'nin görüşmelerinin ardından, Devlet Başkanlığı Sarayı'nda anlaşma imza töreni gerçekleştirildi. Türkiye ve Mozambik arasında diplomatik, hizmet ve hususi pasaport hamilleri için "Karşılıklı Vize Muafiyeti Anlaşması" ile "Siyasi İstişare Mekanizması Kurulmasına İlişkin Mutabakat Muhtırası"na Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu imza koydu. Toplamda 6 anlaşma şmzalandı.
Kaynak: AA, DHA